سازوکارهای دیپلماسی آکادمیک آمریکا درجذب دانشگاهیان ایرانی (1357-1396)
محورهای موضوعی : مطالعات میان فرهنگیمحمدرضا دهشیری 1 , مهدی طاهری 2
1 - دانشیار علوم سیاسی، دانشکده روابط بینالملل وزارت امور خارجه
2 - استادیار سیاستگذاری فرهنگی، مؤسسه آموزش عالی مولوی
کلید واژه: قدرت نرم, آموزش عالی, دیپلماسی آکادمیک, ایالات متحده امریکا, دانشگاهیان ایرانی,
چکیده مقاله :
امروزه با بین المللی شدن آموزش عالی و نیز تسهیل ارتباطات جهانی ناشی از فرایند جهانی شدن، استفاده از ظرفیت های نظام آموزش عالی به مثابه ابزار تأثیرگذار در راستای کسب منافع ملی و قدرت نرم توسط کشورهای جهان به ویژه کشورهای توسعه یافته، روزبه روز بیشتر شده است؛ امری که از آن می توان به دیپلماسی آکادمیک تعبیر نمود. کشورهای مختلف جهان به فراخور قدرت فرهنگی و اقتصادی خود، روی برنامه های مبادلات فرهنگی و آموزشی سرمایه گذاری زیادی نموده اند. شاخص ترین و موفق ترین کشورها در این زمینه ایالات متحده امریکا است. از طریق برنامه های دیپلماسی آکادمیک مانند تبادلات دانشجویی و بورسیه های تحصیلی، پروژه های بین المللی آموزشی برای دیدارکنندگان خارجی، کنفرانس ها وسمینارهای دانشگاهی، گسترش زبان انگلیسی و غیره، ایالات متحده در حال انتقال ارزش ها و باورهای اخلاقی اش به نخبگان کشورهای جهان است. دولت ایالات متحده به دنبال آن است تا با گسترش برنامه های فرهنگی و دیپلماسی آکادمیک خود با مخاطبین جوان ارتباط برقرار کرده و پلی با رهبران آینده کشورها بویژه ایران ایجاد نماید. با نگاهی به عملکرد دیپلماسی آکادمیک ایالات متحده آمریکا در ایران در طول دهه های گذشته، می توان دریافت که این کشور در تلاش برای ترویج ارزش ها و سبک زندگی امریکایی، پرورش طبقه متوسط متمایل به غرب، جهت دهی به دانش و دانشگاه ها و همچنین گسترش زبان انگلیسی به مثابه زبان علمی و ارتباطی بوده است. بر همین اساس شناخت تجربیات و عملکرد امریکا در حوزه دیپلماسی آکادمیک برای کشوری با ظرفیت های جمهوری اسلامی ایران حائز اهمیت خواهد بود. پرسش اصلی مقاله حاضر این است که کارکرد دیپلماسی آکادمیک ایالات متحده امریکا در جذبدانشگاهیان به ویژه نخبگان ایرانی چگونه بوده است؟ فرضیه مقاله بر این است که این کشور با استفاده از ابزارهای دانشگاهی و جذابیت های علمی و آموزشی خود، توانسته است بیشترین مبادلات آموزشی را در سطح جهان داشته باشد و از این طریق ضمن انتقال ارزش های خود به دانشگاهیان، قدرت نرم خود را افزایش دهد. این جاذبه ها، بسیاری از دانشگاهیان ایرانی را نیز برای تحصیل و تحقیق به سمت ایالات متحده امریکا سوق داده است.
Today, with the internationalization of higher education and the facilitation of global communication resulting from the globalization process, the use of higher education's capacity as an effective tool for national interest and soft power by countries in the world, especially developed countries, has grown more and more today; It can be regarded and interpreted as academic diplomacy The US government is seeking to establish connections with younger generation by expanding its cultural programs and academic diplomacy, creating a platform of relationship with countries' future leaders, inter allia Iran. Looking at the performance of American diplomacy in Iran over the past decades, it can be understood that US is trying to promote American values and lifestyle, to establish a west-oriented middle class, especially in the universities, and also to develop English language as a scientific and communication tool.Accordingly, understanding US experience and practice in the field of academic diplomacy towards a country such as the Islamic Republic of Iran will be important. The main question of the present article is to understand how the US academic diplomacy has attracted academicians, especially the Iranian elites? Our hypothesis is that, using its academic tools as well as educational attractiveness, the country has been able to have the largest educational exchanges around the world, and thus, to disseminate its values to academicians, simultaneously with increasing its soft power. These attractivenesses have led many Iranian scholars to study abroad especially in the United States.
