ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺿﺎﻳﻌﺎت ﺣﺎد ﻧﺨﺎﻋﻲ در داﻣﻬﺎی ﻛﻮﭼﻚ

محورهای موضوعی : علوم بالینی دامپزشکی

اﻣﻴﺪ ﻣﺮادی ¹ ()

تاریخ دریافت : 1394/03/19 تاریخ پذیرش : 1394/05/19 تاریخ انتشار : 1394/06/01

کلید واژه: ﺿﺎﻳﻌﺎت ﺣﺎد ﻧﺨﺎﻋﻲ, اﺛﺮات ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ, ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻢ,

چکیده مقاله :

ﭼﻜﻴﺪه: ﺿﺎﻳﻌﺎت ﺣﺎد ﻧﺨﺎﻋﻲ ﺑﺨﺶ ﻣﻬﻤﻲ از ارﺟﺎﻋﺎت ﺑﻴﻤﺎر ﺑﻪ ﻣﺮاﻛﺰ درﻣﺎﻧﻲ داﻣﭙﺰﺷﻜﻲ را ﺑﻪ ﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎص ﻣﻲ دﻫﻨﺪ. ﺑﻴﺸﺘﺮ اﻳﻦ ﺿﺎﻳﻌﺎت ﻧﺎﺷـﻲ از ﻓﺘﻘﻬﺎی ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ دﻳﺴﻚ(Hanssen type I) و اﻳﺠﺎد ﻓﺸﺎر و ﻟﻪ ﺷﺪﮔﻲ ﻧﺨﺎع ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﺳﺎﻳﺮ ﻋﻮاﻣﻞ ﺷﺎﻣﻞ ﺷﻜﺴﺘﮕﻴﻬﺎ و دررﻓﺘﮕﻴﻬﺎی ﻣﻬﺮه، آﻧﻔﺎرﻛﺘﻮس ﻧﺨﺎﻋﻲ(ﻏﺎﻟﺒﺎ در اﺛﺮ FCE)، زﺧﻤﻬﺎی ﻧﺎﺷﻲ از ﮔﻠﻮﻟﻪ و ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻮاردی ﻛﻪ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ اﻳﺠـﺎد آﺳـﻴﺐ ﺑـﻪ ﻧﺨـﺎع را دارﻧـﺪ ﻣـﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ(1).اﻳﻦ ﻧﻮع ﺿﺎﻳﻌﺎت ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺎ دو ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻢ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻳﺎ ﻏﻴﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ اﻳﺠﺎد ﻋﻼﻳﻢ ﻋﺼﺒﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ. اﺛﺮات ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ(ﺿﺎﻳﻌﺎت اوﻟﻴـﻪ) در اﺛﺮ ﻗﻄﻊ ﻣﻜـﺎﻧﻴﻜﻲ ﻣﺴـﻴﺮﻫﺎی ﻋﺼـﺒﻲ اﻳﺠـﺎد ﻣـﻲ ﮔﺮدﻧـﺪ و ﺑﻼﻓﺎﺻـﻠﻪ ﭘـﺲ از ﺿـﺮﺑﻪ ﻋﻼﻳـﻢ ﺧـﻮد را ﺑـﺮوز ﻣـﻲ دﻫﻨـﺪ . اﺛـﺮات ﻏﻴـﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ(ﺿﺎﻳﻌﺎت ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ) ﺑﺎ ﮔﺬﺷﺖ ﭼﻨﺪﺳﺎﻋﺖ از ﺿﺮﺑﻪ و ﺑﺮ اﺛﺮ ﻓﺮآﻳﻨﺪﻫﺎی ﭘﺎﺗﻮﻓﻴﺰﻳﻮﻟﻮژﻳﻚ ﻣﺘﻌﺎﻗﺐ آن اﻳﺠﺎد ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪو در اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﻣﻮارد ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻧﺨﺎع از ﻧﻈﺮ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﺳﺎﻟﻢ وﻟﻲ از ﻧﻈﺮ ﻓﻴﺰﻳﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ ﻳﺎ ﻋﻤﻠﻜﺮدی دﭼﺎر اﺧﺘﻼل ﺷﻮد(2). ﺑﻪ ﻃـﻮر ﻛﻠـﻲ اﺳـﺘﺮاﺗﮋی درﻣـﺎن در آﺳﻴﺐ ﻫﺎی اوﻟﻴﻪ ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﭘﻴﺸﮕﻴﺮی و ﺗﺮﻣﻴﻢ(ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺳﻠﻮﻟﻬﺎی ﺑﻨﻴﺎدی در ﻣﺤﻞ ﺿﺎﻳﻌﻪ،ژن ﺗﺮاﭘﻲ،ﺗﺤﺮﻳﻚ اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ) و در آﺳﻴﺐ ﻫﺎی ﺛﺎﻧﻮﻳـﻪ ﺑﺮ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ از ﺳﻠﻮﻟﻬﺎی ﻋﺼﺒﻲ (Neuroprotective)اﺳﺘﻮار اﺳﺖ(3).ﺗﻤﺮﻛﺰ اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﺮ ﻣﺮور و ﻣﻌﺮﻓﻲ روﺷﻬﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ اﻧﺠﺎم آﻧﻬﺎ ﺑﺘﻮان از ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺷﺪن آﺳﻴﺒﻬﺎی اوﻟﻴﻪ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮی و از آﺳﻴﺒﻬﺎی ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﺗﺎ ﺣﺪاﻣﻜﺎن ﭘﻴﺸﮕﻴﺮی ﻳﺎ آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ رﺳﺎﻧﺪ. ﺿﺮﺑﺎت وارده ﺑﻪ ﺳﺘﻮن ﻓﻘﺮات ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ آﺳﻴﺐ دﻳﺪﮔﻲ ﻣﻬﺮه ﻫﺎ، دﻳﺴﻚ، ﻣﻨﻨﮋ، ﻧﺨﺎع و ﻳﺎ ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ از آﻧﻬﺎ ﮔﺮدﻧﺪ. ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺗﺸﺨﻴﺺ اﻳﻦ ﻧﻮع ﺿﺎﻳﻌﺎت ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ و ﻣﺸﺎﻫﺪات ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ ﺻﻮرت ﻣﻲ ﭘﺬﻳﺮد. ﻋﻤﻮﻣﺎ در ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﺑﺎ ﻳﻚ ﺣﻴﻮان ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺿﺮﺑﻪ ﺣﺎد ﺑﻪ ﻧﺨﺎع ﺑﺎﻳﺪ اﻗﺪاﻣﺎت زﻳﺮ ﺻﻮرت ﭘﺬﻳﺮد