طراحی و اعتبارسنجی مدل ارتقا پاسخگویی اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی (مورد مطالعه: شهر تهران)
محورهای موضوعی : مدیریت آموزشی
1 - استادیار گروه علوم تربیتی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران
کلید واژه: ارتقا, پاسخگویی اجتماعی, ارتقا پاسخگویی اجتماعی,
چکیده مقاله :
پژوهش‌حاضر باهدف طراحی و اعتبارسنجی مدل ارتقا پاسخگویی اجتماعی دانشگاههای آزاد اسلامی شهر تهران انجام‌شد. نوع‌پژوهش به لحاظ نوع‌داده آمیخته‌متوالی با‌رویکرد اکتشافی بود که‌به لحاظ ماهیت در‌بخش کیفی شامل مراحل فراترکیب/دلفی و در‌بخش کمی توصیفی با مراحل پیمایشی/همبستگی بود. جامعه‌آماری در‌بخش کیفی و مرحله فراترکیب کلیه مبانی‌نظری و پیشینه مرتبط پایگاه‌های داده‌داخلی و خارجی و در مرحله‌دلفی 15 مشارکت‌کننده (خبره) با روش نمونه‌گیری غیر‌تصادفی هدفمند انتخاب‌شدند؛ همچنین در‌بخش کمی جامعه‌آماری کلیه‌اعضای هیئت‌علمی دانشگاه‌های‌آزاد‌اسلامی شهر تهران بودند که 221 پاسخ‌دهنده با روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای مرحله‌ای انتخاب‌شدند. روش گرداوری دادهها در‌بخش کیفی و مرحله فراترکیب مرور‌سیستماتیک‌ادبیات و‌در مرحله‌دلفی کاربرگ بود و همچنین در‌بخش کمی پرسشنامه محقق‌ساخته 62 گویه‌ای برگرفته‌از بخش‌کیفی برای اعتبار‌درونی و پرسشنامه 16 گویه‌ای برای سنجش‌اعتبار مدل بود. در‌بخش کیفی و در هردو مرحله و همین‌طور در‌بخش کمی روایی و پایایی موردبررسی قرا‌گرفت که نتایج بیانگر روا و پایا بودن ابزارهای پژوهش بود. روش تجزیه‌وتحلیل دادهها در‌بخش کیفی و مرحله فراترکیب، تحلیل‌سیستماتیک و در مرحله‌دلفی ضریب‌توافق‌کندال بود و در‌بخش کمی نیز شامل آمار‌توصیفی و استنباطی، با نرم‌افزارهای Maxqda-V2018،Spss-V23 و Smart Pls-V3 بود. یافته‌ها نشان‌داد‌که مدل ارتقا پاسخگویی اجتماعی دانشگاه‌آزاد‌اسلامی شهر‌تهران شامل‌ابعاد شفافیت‌اطلاعات شامل مولفه‌های دسترسی به اطلاعات( 5 شاخص)، گزارش‌دهی(5 شاخص)، ارتباطات‌داخلی و خارجی (5 شاخص) و مستندسازی فرآیندها(5 شاخص)؛ بعد مشارکت‌اجتماعی شامل مولفه‌های ارتباط با جامعه (6 شاخص)، آگاهی‌بخشی(6 شاخص)، ترویج‌فرهنگ‌مشارکت(6 شاخص) و درنهایت بعد مسئولیت‌پذیری شامل مولفه‌های اخلاق‌حرفه‌ای(6 شاخص)، پایبندی‌به‌قوانین(6 شاخص)، ارزیابی(6 شاخص) و پاسخگویی‌به چالش‌ها(6 شاخص) است.
The present study aimed to design and validate the social accountability promotion model of Islamic Azad University (Case Study: Tehran). The type of research was a sequential mixed data type with an exploratory approach, which in terms of nature included meta-synthesis/Delphi stages in the qualitative part and descriptive with survey/correlation stages in the quantitative part. The statistical population in the qualitative part and meta-synthesis stage included all theoretical foundations and related background of domestic and foreign databases, and in the Delphi stage, 15 participants (experts) were selected by purposive non-random sampling method; also, in the quantitative part, the statistical population was all faculty members of Islamic Azad Universities in Tehran, of which 221 respondents were selected by staged cluster random sampling method. The data collection method in the qualitative part and meta-synthesis stage was a systematic literature review and in the Delphi stage was a worksheet, and in the quantitative part, a 62-item researcher-made questionnaire taken from the qualitative part for internal validity and a 16-item questionnaire for measuring the validity of the model. In the qualitative part and in both stages, as well as in the quantitative part, validity and reliability were examined, and the results indicated the validity and reliability of the research tools.
براری پائین لموکی، سمیه؛ طبری، مجتبی؛ متانی، مهرداد. (1401). مسئولیت پذیری اجتماعی دانشگاه: ارائه الگوی اثربخشی دانشگاه در توسعه کارآفرینی اجتماعی. پژوهش های جامعه شناسی, 16(2), 69-93.
بنی مهد، بهمن.(1404). خودشیفتگی مدیران، بنیان های اخلاقی و درک از مسئولیت پذیری اجتماعی شرکت: ارائه الگو بر اساس معادلات ساختاری. دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت،53(14)، 35-19.
بهادر، علیرضا؛زرین جوی الوار، سهیلا ؛ آندرواژ، لیلا.(1403). ارائه چارچوبی برای عوامل موثر بر ارتقاء مسئولیت پذیری اجتماعی در مناطق آزاد. توسعه اجتماعی
بهبهانی نیا، پریسا سادات ؛ عسگری، نرگس. (1400). مسئولیت پذیری اجتماعی، حاکمیت شرکتی و عدم شفافیت گزارشگری مالی در بورس اوراق بهادار تهران ، پژوهش های تجربی حسابداری ، شماره 42 ، 55- 76
پرگو، محبوبه؛ میرابی، وحیدرضا؛ رشادت‌جو، حمیده؛ وظیفه دوست، حسین. (1401). تدوین مدل توسعه کارآفرینی با رویکرد پاسخگویی اجتماعی در آموزش عالی. فصلنامه مدیریت توسعه و تحول, 14(49), 63-74.
حق دوست، علی اکبر.(1403). ترجمان دانش؛ نگاهی نو به پاسخگویی اجتماعی پژوهش های حوزه سلامت. سلامت اجتماعی, 11(1), 3–8.
دهقانی، غلامعلی؛ ادیب، یوسف؛ علیزاده، مهستی؛ ترمه زنوزی، وحیده؛ پورعباس، احمد.(1402). طراحی و اعتبارسنجی الگوی برنامه درسی آموزش بالینی مبتنی بر پاسخگویی اجتماعی برای دوره پزشکی عمومی: یک مطالعه ترکیبی. پژوهش در آموزش علوم پزشکی. ۱۵ (۴) :۷۲-۸۵
سلحشوری، آرش؛ عربان، مرضیه؛ محمدیان، هاشم؛ حاتم زاده، ناصر؛ محجوب، بنفشه؛ جاسم زاده، مهرنوش؛ شاه ولی کوه شوری، علیرضا؛ بابائی حیدرآبادی، اکبر. (1403). تبیین مهارت‌های مورد انتظار محیط کار از دانش‌آموختگان کارشناسی‌ارشد آموزش بهداشت و ارتقای سلامت در جهت افزایش پاسخگویی اجتماعی. فصلنامه آموزش بهداشت و ارتقاء سلامت ایران, 12(1), 32-46.
شاهین‌مهر، بهار؛ حسنی، محمد. (1394). مدل یابی روابط بین اخلاق حرفه ای و مسئولیت اجتماعی با پاسخگویی سازمانی. اخلاق در علوم و فناوری, 34(10), 27-37.
طالبی پنبه چوله، قاسمعلی؛ ذوالفقاری، رشید ؛ پارسا معین، کوروش(۱۴۰۰). ارزیابی مؤلفه های مسئولیت پذیری اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی مازندران. 12(2)، 521-530.
کلاهی، علی اصغر. (1403). پاسخگویی اجتماعی پژوهش های حوزه سلامت. سلامت اجتماعی, 11(1)، 1–2
ملکی مژگان، شاکریان ساره. (1403). پاسخ گویی اجتماعی از دیدگاه دانشجویان و استادان در دوران قبل از کرونا و دوران کرونا. مجله تحقیقات سلامت در جامعه, 10(1), 83–94
الوانی، سید مهدی؛ امیری، مقصود ؛احمدی، کیومرث. (1391). از اخلاق اجتماعی سازمانی تا پاسخگویی اجتماعی سازمانی؛ رویکردی جهت استقرار نظام پاسخگویی اجتماعی سازمانی در سازمان‌های دولتی ایرانی. فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری, 7(1), 17-27.
وظیفه‌دوست، حسین؛ حبیبی، نوید ؛ جعفری، پریوش. (1395). مولفه‌های ارتقای مسئولیت پذیری اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی. پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی, 80(22), 125-146.
Barber, C., van der Vleuten, C.P., Leppink, J., & Chahine, S. (2020). Social Accountability Frameworks and Their Implications for Medical Education and Program Evaluation: A Narrative Review. Academic Medicine, 95, 1945 - 1954.
Coşkun, Ö, Timurçin, U., Kıyak, Y. S., & Budakoğlu, I. İ. (2023). Validation of IFMSA social accountability assessment tool: exploratory and confirmatory factor analysis. BMC medical education, 23(1), 138.
Ghaffari, R., Taghizadieh, A., Behshid, M., Somi, M.H., Mirzazadeh, A., Baradaran, H.R., Huntington, M.K., Emami Razavi, S., Baghban Rezvan, F., & Salek Ranjbarzadeh, F. (2020). Accountability in medical education from theory to practice Tabriz 2018 statement: A step towards the implementation of this social necessity. Medical Journal of the Islamic Republic of Iran, 34, 93 - 93.
Ghasemi, H., Barekat, G., & Omidian, F. (2021). Designing and Validation of Social Responsibility Model for Employees of Ministry of Education Case Study: Department of Education of Khuzestan Province.
Godonoga, A., & Sporn, B. (2023). The conceptualisation of socially responsible universities in higher education research: a systematic literature review. Studies in Higher Education, 48, 445 - 459.
Huang, Y., & Do, M. (2021). Review of empirical research on university social responsibility. International Journal of Educational Management.
Kennel, M. (2024). Institutional Social Accountability from Medical Education to Accreditation and Public Policy: Proceedings of the 2023-2024 Social Accountability Fellowship, co-hosted by The Network: TUFH, NOSM University, and the University of Limerick. Social Innovations Journal, 26.
Lee, S.T., & Yang, E.B. (2022). Factors affecting social accountability of medical schools in the Korean context: exploratory factor and multiple regression analyses. Medical Education Online, 27.
Mihan, A., Muldoon, L., Leider, H., Tehfe, H., Fitzgerald, M., Fournier, K., & Kendall, C. E. (2022). Social accountability in undergraduate medical education: a narrative review. Education for Health, 35(1), 3-8.
Mohammadi, A., & Shariati, S. (2023). Providing A Social Value Creation Model Based on University Social Responsibility (USR). Quantum Journal of Social Sciences and Humanities.
Pertiwi, I.F., Puspita, R.E., & Saifudin, S. (2021). Responsibility and Accountability of University Social and Environmental Performances: A Sustainability Balanced Scorecard Model. Shirkah: Journal of Economics and Business.
Yazdani, S., Momeni, S., Shakour, M., & Abdolmaleki, R. (2022). Development and application of a social accountability assessment tool at the Shahid Beheshti University of Medical Sciences. Research and Development in Medical Education.
