تحلیل جریان علمی پژوهش‎های حسابداری مدیریت در پایگاه اطلاعاتی وب آو ساینس

محورهای موضوعی : حسابداری مدیریت

سید علی حسینی ¹ (استادیار، گروه حسابداری، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی، دانشگاه الزهرا(س)، تهران، ایران)
فاطمه گرامی راد ² (دانشجوی دکتری حسابداری، گروه حسابداری، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی، دانشگاه الزهرا(س)، تهران، ایران)
طیبه زارع زردینی ³ (کارشناس ارشد حسابداری، گروه حسابداری، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی، دانشگاه الزهرا(س)، تهران، ایران)

تاریخ دریافت : 1400/02/29 تاریخ پذیرش : 1400/02/29 تاریخ انتشار : 1399/12/01

کلید واژه: حسابداری مدیریت, بیبلیومتریک, پایگاه های کتابشناختی, نقشه علمی,

چکیده مقاله :

تحلیل جریان علمی نقش اساسی در شناسایی حوزه‎های پژوهشی مهم ایفا می‎کند که بیانگر تحولات، چالش‎ها و راهکارها در یک حوزه علمی است. در این راستا هدف این پژوهش شناسایی جریان و حوزه‎های پژوهشی مطرح در حسابداری مدیریت در پژوهش‎های جهانی است. این پژوهش از نوع کاربردی توصیفی بوده که به روش تحلیل محتوا و علم سنجی انجام گرفته است. نمونه این پژوهش 6305 مقاله در حوزه حسابداری مدیریت است که در پایگاه وب آو ساینس[i] از ابتدا تا 2019 میلادی نمایه شده اند. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار Vosviewer و overview انجام شد. یافته‎ها حاکی از آن است که پژوهش‎های این حوزه در 9 خوشه قابل طبقه‎بندی هستند، تئوری نمایندگی، حاکمیت شرکتی، ارزیابی عملکرد، تئوری نهادی، تئوری بازی‎ها، سیستم‎های کنترل مدیریت و بودجه‎بندی سرمایه‎ای بیشترین محورهای پژوهش در این حوزه است. همچنین سیر تحول تئوری‎های کلیدی را می‎توان در هفت مرحله طبقه بندی نمود: (1) تئوری کارگزاری (مباشرت) (2) تئوری ساختاردهی (3) تئوری اقتضایی (4) تئوری نمایندگی(5) تئوری نهادی (6) تئوری هزینه معاملات (7) تئوری بازی ها (8) تئوری نوین نهادی (9) تئوری تکاملی بازی‎ها (10) تئوری شبکه کنش

چکیده انگلیسی:

The Scientific flow analysis plays a key role in identifying important research areas that reflect developments, challenges and solutions in a scientific field. In this regard, the purpose of this study is to identify the current research areas in management accounting in global research. This is a descriptive applied research that has been done by content analysis and scientometric method. The sample of this study is 6305 articles in the field of management accounting that are indexed on  Web of Science database from beginning to 2019. Data analysis was performed using Vosviewer and overview softwares. The findings indicate that research in this field can be classified into 9 clusters: agency theory, corporate governance, performance evaluation, institutional theory, game theory, management control systems and capital budgeting. The evolution of key theories can also be classified into seven stages: (1) stewardship theory (2) structuration theory (3) contingency theory (4) representation theory (5) institutional theory (6) Transaction costs (7) Game theory (8) New institutional theory (9) Evolutionary game theory (10) Actor network theory.

منابع و مأخذ:

*      شهرابی، شاهرخ و حسینی، الهام السادات. (1392). بررسی مسائلی پیرامون رابطه بین تئوری و عمل درحسابداری مدیریت به‌مثابه شاخه‌ای از علوم اجتماعی. مجله حسابرس، شماره 67،95-103

*      عابدی جعفری، حسن.؛ ابویی اردکان، محمد.؛ آقازاده ، فتاح.؛ دلبری راغب، فاطمه (1390). روش شناسی ترسیم نقشه های علم: مطالعه موردی ترسیم نقشه علم مدیریت دولتی، روش شناسی علوم انسانی، 17(66)،53-69.

*      عصاره، فریده.، حیدری، غلامرضا، زارع فراشبندی، فیروزه.، حاجی زین العابدینی، محسن، (1388). از کتاب سنجی تا وب سنجی: تحلیلی بر مبانی، دیدگاهها، قواعد و شاخص ها. با مقدمه عباس حری، تهران: کتابدار.

*      معصومی, سید رسول؛ هانیه خدادای تیرکلایی و عارف عبدی، ۱۳۹۲، حسابداری مدیریت و نقش آن در دستیابی به اهداف استراتژیک سازمان ها، اولین کنفرانس بین المللی حماسه سیاسی (با رویکردی بر تحولات خاورمیانه) و حماسه اقتصادی (با رویکردی بر مدیریت و حسابداری)، رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن).

*      نوروزی چاکلی عبدالرضا ( 1390). تهران: سازمان مطالعه و آشنایی با علم سنجی (مبانی، مفاهیم، روابط و ریشه ها). تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها (سمت)، مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی؛ دانشگاه شاهد، مرکز چاپ و انتشارات 1390.

*      Andrikopoulos, A., & Kostaris, K ,(2017), Collaboration networks in accounting research, Journal of International Accounting, Auditing and Taxation, 28, 1-9.

*      Alvareza, I. G., & Ortas, E., (2017), "Corporate environmental sustainability reporting in the context of national cultures: A quantile regression approach", International Business Review, 26 (2), pp. 337–353.

*      Aras, G. and Crowther, D ,(2008), “Governance and sustainability: an investigation into relationship between corporate governance and corporate sustainability”, Management Decision, Vol. 46 No. 3.pp.443-448

*      Behnam Fahimnia, Joseph Sarkis, Hoda Davarzani, Green supply chain management: A review and bibliometric analysis, Int. J. Production Economics, http://dx.doi.org/10.1016/j.ijpe.2015.01.003.

*      Callon, M., J. Law, and A. Rip(Eds), )1986(, Mapping the dynamics of science and technology: Sociologoy of sience in the real world. London: The Macmillan Press 1, td.

*      Callon, M., J. P. Courtial, and, F. Laville,( 1991), Co-word analysis as a tool for describing the network of interactions between basic and technological research: The case of polymer chemistry Scientometrics, 22 (1): 153–205

*      Ding, Y., G. Chowdhury, and S. Foo, )2001(, Bibliometric cartography of information retrieval research by using co-word analysis. Information Processing and Management 37 (6): 817.

*      Frank G. A. De Bakker, Peter Groenewegen and Frank Den Hond,(2005), A Bibliometric Analysis of 30 Years of Research and 16-Theory on Corporate Social Responsibility and Corporate Social Performance, http://www.sagepublications.com

*      Herzig, C. and Schaltegger, S ,(2011), “Corporate sustainability reporting: an overview”, in Bennett, M and Buritt, R.L. (Eds), Sustainability Accounting and Reporting, Kluwer Academic Publishers, Boston Dordrecht/London, pp, 301324.

*      Lee, P.C., H. N. Su, )2011(, Quantitative mapping of scientific research-the case of electrical conducting polymer nanocomposite. Technological forecasting and social change ,78 (1):132-151.

*      McMillan, G. S., & Casey, D. L, (2018), Examining the scope of the accounting literature: a bibliometric review of a decade of research. International Journal of Bibliometrics in Business and Management, 1(2), 147-159.

*      Noyons, E. C ,(1999), Bibliometric Mapping as a Science Policy and Research Management Tool. Leiden: DSWO Press.

*      Roosa, S.A ,(2010), Sustainable Development Handbook, 2nd ed., The Fairmont Press, GA.

*      Small H. Macro‐Level changes in the structure of  co‐citaon clusters 1983 1989.  Scientometrics  1993;  26(1): 5‐20

*      Stefan Schaltegger Delphine Gibassier Dimitar Zvezdov, (2013),"Is environmental management accounting a discipline? A bibliometric literature review", Meditari Accountancy Research, Vol. 21 Iss 1 pp. 4 – 31.

*      Zhong S, Geng Y, Liu W, Gao C, Chen W, (2016), A bibliometric review on natural resource accounting during 1995–2014, Journal of Cleaner Production

*      Zheng, X ,(2012), Management accounting practices in China: current key problems and solutions, Social Research, 29(4), 91-98.