بررسی مقایسه ای مرثیة امام حسین(ع) در دیوان محتشم کاشانی و شریف رضی

محورهای موضوعی : شعر

یوسف لاطف ¹ (کارشناس ارشد رشتة زبان و ادبیات فارسی.)

تاریخ دریافت : 1391/06/31 تاریخ پذیرش : 1391/06/31 تاریخ انتشار : 1388/08/10

کلید واژه:

چکیده مقاله :

پژوهش حاضر، با هدف بررسی وجوه تشابه و تفاوت میان مراثی محتشم و شریف رضیو بررسی مضامین و قالب های مراثی این دو شاعر انجام گرفته است. روش پژوهش، ازنظر هدف، نظری و ازنظر ماهیت، توصیفی و تحلیل محتوا و شیوةتجزیه و تحلیل اطلاعات، کیفی است. شاعران مورد نظر، باتوجه به اوضاع سیاسی و مذهبی عصر خویش، به سرودن مراثی و یادکردن از قیام امام حسین(ع) روی آوردند؛ وبیشتر از اینکه به شجاعت و قیام امام حسین(ع) توجه کنند، به تبیین مظلومیت های آن امام همام دست زده اند. باوجود تشابه در موضوعاتی چون تشنگی، کربلا، شهادت، مقامو منزلت درمیان مراثی این دو شاعر، شایان ذکر است که محتشم به مضامینی مانند محرّم، قیامت، شفاعت و سوگواری توجّه کرده است و سیّدرضی علاوه بر این مضمون هابه عاشورا، ظهور منتقم (امام زمان(عج)) و غریبی و مظلومیت نیز توجه داشته است. این شاعران احساسات و افکار خود را در قالب های ترکیب بند و مثنوی و قصیده با زبانی سادهبیان کرده اند.

چکیده انگلیسی:

The goal of the present research is to find points of similarity and difference in the elegies of Muhtasham Kashani and Sharif Razi and studying the themes and forms these poets have used. The methodology of the research is theoretical concerning the objectives and is descriptive and content analysis concerning the nature. The analysis of the information is also qualitative. The poets under consideration have paid more attention to the avowal of the oppressed condition of Imam Hussein (AS) rather than narrating his boldness and arising. Although there are similar themes such as thirst, Karbala and martyrdom in their elegies, Muhtasham Kashani has also paid attention to themes such as Muharram, resurrection and interceding while Sharif Razi to Ashura, arising of the revenger (Master of Time), being oppressed and loneliness. 

منابع و مأخذ:

قرآن کریم. 1374 . ترجمة بهاءالدین خرمشاهی. تهران: جامی.
ابی مخنف (لوط بن یحیی الازدی). 1406 ق. مقت لالحسین(ع). قم: الوفاء.
اسدی، اکبر. 1385 . پژوه شنامة امام حسین(ع). چاپ اول. تهران: معناگرا.
اصغری، محمد. 1362 . حسین در بهار شهادت. تهران: سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.
حسینی اصفهانی (عمادزاده)، عمادالدین. 1383 . تاریخ زندگانی امام حسین(ع). جلد اول. انتشارات اسوه.
خیابانی، علی بن عبدالعظیم. 1325 ق. وقای عالایّام. جلد اول. تبریز: چاپخانة کربلایی اسدآقا تبریزی.
ربّانی خلخالی، علی. 1411 ق. عزاداری از دیدگاه مرجعیت شیعه. چاپ پنجم. ناشر: مؤلف.
رضی، سیّدشریف. 1406 ق. دیوان اشعار. تهران: وزارت ارشاد اسلامی.
رگنی، احمد. 1381 . امام حسین(ع) از دیدگاه دانشمندان شرق و غرب و علمای اهل سنت. تهیه و تنظیم:
دارالقرآن الکریم، پایگاه مقاومت شهید کلاتی، بهزیستی مازندران. قم: مؤسسة فرهنگی انتشاراتی
طوبای محبت.
سبحانی، جعفر. 1361 . سرنوشت از دیدگاه علم و فلسفه. قم: توحید.
سپهر، میرزامحمّدتقی(لسان الملک). 1362 . ناس خالتواریخ (در احوالات حضرت سیدالشهدا(ع)). جزء 4 از جلد
ششم. چاپ دوم. ناشر: کتابخانة اسلامیه.
شریعتی، علی. 1362 . انسان. تهران: الهام.
. 1386 . پدر! مادر! ما متّهمیم. چاپ دوازدهم. تهران: قلم.
شوشتری، جعفر. 1385 . امام حسین(ع) ای نگونه بود (ترجمة الخصائ صالحسینی). ترجمة صادق حسن زاده.
چاپ دوم. قم: آل علی.
صادقی اردستانی، احمد. 1386 . امام حسین(ع) و عاشورائیان. چاپ دوم. تهران: نشر علم.
صدر، سیدرضا. 1385 . پیشوای شهیدان. به اهتمام سیدباقر خسروشاهی. چاپ پنجم. قم: مؤسسة بوستان
کتاب (مرکز چاپ و نشر دفتر تبلیغات اسلامی حوزة علمیة قم).
طباطبایی، سیدمحمّد. 1381 . عجایب و معجزات شگف تانگیزی از امام حسین(ع). قم: شمیم گل نرگس.