دستوری شدگی و بسط استعاری در اشعار سهراب سپهری
محورهای موضوعی : دستور زبان (با ویژگی ادبی و هنری)مریم مرادی 1 , زهرا اکبرینیا 2
1 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.
2 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.
کلید واژه: دستوری شدگی, بسط استعاری, جسمی شدگی, طرحواره تصویری, نگاشت,
چکیده مقاله :
پژوهش حاضر به بررسی و تحلیل «دستوریشدگی و بسطاستعاری» در اشعار سهراب سپهری،از منظر زبانشناسیِ شناختی (cognitive linguistic) میپردازد. در فرایند دستورشدگی، واژگان تبدیل به عناصر دستوری شده به طوریکه معنا و مفهوم و گاه حتی نحوة تلفظ واژه تابعی از تغییرات کارکردهای صرفی و نحوی واژه خواهد بود. یکی از رویکردهای دستوری شدگی، بسط استعاری است که در دو قلمرو «جسمی شدگی» و «بسط معنایی و انتقال مفهوم از حوزة مبدأ به مقصد در افعال» صورت میپذیرد.
با در نظر گرفتن سرشت استعاری و «بوطیقای سورئالیستی» شعر سهراب سپهری و بررسی کامل نمونههای بسط استعاری در شعر وی، به تحلیل چگونگی باز تولید معنا در دستوری شدگی اعضای بدن، همچنین بسط معنا در حرکت افعال از قلمروهای عینی به انتزاعی و تحلیل نگاشتها میان دو حوزة مبدأ – مقصد پرداختهایم و با توجه به امکانات گستردۀ تصویری شعر سهراب نتایج بهدست آمده به شیوه توصیفی _ تحلیلی با استنادبه بررسی کامل نمونههای دستورشدگی و بسط در «هشت کتاب» ارائه شده است.
The present study investigates and analyzes "Gramaticalization" and "metaphoric extension" in Sohrab Sepehri's poems from the perspective of cognitive linguistics. In the process of grammaticalization, words become grammatical elements so that the meaning and concept and sometimes even the pronunciation of the word will be a function of the changes in the morphological and syntactic functions of the word. One of the approaches of grammaticalization is metaphorical extension, which takes place in the two realms of "embodiment" and "semantic extension and transferring the concept from the domain of origin to destination in verbs".
Considering the metaphorical nature and "surrealistic poetics" of Sohrab Sepehri's poetry and the complete examination of examples of metaphorical extension in his poetry, analyzing how meaning is reproduced in the grammar of body parts, as well as the extension of meaning in the movement of verbs from concrete to abstract realms and We have analyzed the mappings between the two spheres of origin and destination, and according to the extensive visual possibilities of Sohrab's poetry, the results obtained in a descriptive-analytical manner are presented with reference to the complete examination of examples of order and extension in "Eight Books".
کتاب¬ها
راسخ مهند، محمد. (1396). درآمدی بر زبان شناسی شناختی، تهران: سمت.
سپهری، سهراب. (1378). هشت کتاب، تهران: طهوری.
شمیسا، سیروس. (1383). بیان و معانی، تهران: فردوس.
فتوحی، محمود. (1385). بلاغت تصویر، تهران: سخن.
لانکاگر، رونالدو. (1397). مبانی دستور شناختی، ترجمۀ جهانشاه میرزابیگی، تهران: آگاه.
لیکاف، جرج، و جانسون، مارک. (1394). استعاره¬هایی که با آن¬ها زندگی می¬کنیم، ترجمۀ هاجر آقاابراهیمی، تهران: نشر علم.
مقالات
عرفانیان قونسولی، لیلا. (1391). بررسی دستور شناختی، مجموعه مقالات همایش ملّی دوزبانگی (چالش¬ها و راهکارها). استان مرکزی، دانشگاه پیام نور شازند.
محمدی، احمد، و مرادی، مریم. (1398). مطالعة شناختی افعال استعاری در قرآن کریم. مطالعات نقد ادبی، 14(49)، 124-144.
مرادی، مریم. (1389). بررسی آشنایی¬زدایی در اشعار سهراب سپهری. تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)، 2(5)، 69-93.
نغزگوی کهن، مهرداد. (1389). چگونگی شناسایی موارد دستوری¬شدگی. جستارهای زبانی، 1(2)، 149-165.
References
Books
Fotuhi, M. (2006). Image Rhetoric, Tehran: Sokhan. [In Persian]
Lakoff, G. & Johnson, M. (2015). Metaphors we live by, Trans. Agah ebrahimi, Hajar, Tehran: Elm. [In Persian]
Langacker, R. (2018). Foundations of Cognitive grammer, Trans. Jahanshah Mirzabeygi, Tehran: Agah. [In Persian]
Rasekh mahand, M. (2017). An introduction to cognitive linguistics, Tehran: Samt. [In Persian]
Sepehri, S. (1999). Hasht Ketab, Tehran: Tahuri. [In Persian]
Shamisa, C. (2004). the Expression and Meaning, Tehran: Ferdows. [In Persian]
Articles
Erfaniyan ghonsuli, L. (2012). Cognitive Grammar Review. A collection of the National conference on Biligualism challenge and solution, Markazi, Shazand, Payame Noor University. [In Persian]
Mohammadi, A. & Moradi, M. (2019). A cognitive study of metaphorical verbs in the Holy Quran. Literary Criticism Studies, 14(49), 124-144. [In Persian]
Moradi, M. (2010). Analysis of defamiliarization in Sohrab Sepehri’s Poems, Interpretation and analysis of Persian language and literature texts (Dehkhoda), 2(5), 69-93. [In Persian]
NaQzhguye Kohan, M. (2010). How to Identify Grammaticalization Cases, Linguistic Essays, 1(2), 149-165. [In Persian]
Website
Wordsense dictionary; "metaphor entry"; (last modified 1995).
