پیش‌بینی سایت‌های اسکان موقت در سناریوهای مختلف زلزله (نمونه موردی: منطقه 3 شهرداری تهران)

محورهای موضوعی : برنامه ریزی شهری

حسین نظم فر ¹ , علی عشقی چهاربرج ²

1 - دانشیار گروه برنامه ریزی شهری،دانشگاه محقق اردبیلی
2 - دانشجوی دکتری برنامه ریزی شهری دانشگاه محقق اردبیلی

تاریخ دریافت : 1393/12/18 تاریخ پذیرش : 1394/07/10 تاریخ انتشار : 1394/09/15

کلید واژه: زلزله, GIS, تحلیل شبکه, Fuzzy ANP, اسکان موقت,

چکیده مقاله :

در دهه‌های اخیر عدم برنامه‌ریزی و آمادگی برای مقابله با عواقب زلزله در محیط‌های شهری که با تراکم بالای جمعیتی و ضعف زیرساخت‌های کالبدی و اجتماعی روبروست منجر به حجم بالای تلفات انسانی و خسارت‌های مالی شده است. نیاز اولیه آسیب دیدگان ناشی از زلزله داشتن یک سرپناه می باشد ایجاد مکان های مناسب جهت اسکان موقت سانحه دیدگان بعد از وقوع زلزله امکان پذیری نیست باید قبل از وقوع زلزله، مکان های مناسب را برای آسیب دیدگان زلزله فراهم کرد. تعیین میزان آسیب‌پذیری بافت‌ها شهری یکی از الزاماتی است که باید پیش از وقوع زلزله مورد ارزیابی قرار گیرد تا فضاهای بهینه جهت اسکان موقت، بعداز وقوع زلزله های احتمالی پیش بینی شود. هدف پژوهش پیش‌بینی سایت‌های اسکان موقت در شدت‌های مختلف زلزله می‌باشد. این پژوهش از نوع کاربردی و به روش توصیفی- تحلیلی است داده‌های مورداستفاده از نوع اسنادی و میدانی می‌باشد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که؛ سایت‌های اسکان موقت در زلزله‌ای با شدت 6 مرکالی هشت سایت(پارک ملت، زمین بایر واقع در قسمت جنوبی محله امانیه، فضای سبز حاشیه تقاطع کردستان و نیایش، پارک شهید چمران، پارک ونک، پارک بهشت مادران، باغ قلهک و پارک ارغوان)، در شدت 7 مرکالی چهار سایت (پارک ملت، فضای سبز حاشیه تقاطع کردستان و نیایش، پارک بهشت مادران و باغ قلهک) و در شدت زلزله‌ی 8 مرکالی تنها دو سایت یعنی (پارک ملت و پارک بهشت مادران) به‌عنوان فضاهای بهینه جهت اسکان موقت سانحه دیدگان زلزله پیش‌بینی‌شده است.

چکیده انگلیسی:

In recent decades, the lack of planning and preparation to deal with the consequences of the earthquakes in urban areas with high population density and lack of physical and social infrastructures have resulted in high volume of Casualties and financial losses. The basic need of earthquake's victims is shelter. Creating suitable places for temporary accommodation of victims is not possible after the earthquake. It is necessary to provide appropriate places for victims before the earthquakes. Determining the vulnerability of the urban fabrics before the earthquakes is one of the requirements that must be evaluated to predict optimal spaces for temporary accommodation after the earthquake. The purpose of this study was to predict temporary accommodation sites at different intensities. This research is applicatory and its method is descriptive- analytic. The used data were documentary and field. The results showed  temporary accommodation sites have been predicted as optimal spaces for temporary accommodation of victims which include eight sites in earthquake with an intensity of 6 Mrkaly (Mellat Park, Wasteland located in the southern part of the neighborhood Amanollah, Green space of border of Kurdistan crossing and prayer, Shahid Chamran Park, Vanak Park, Behesht Madaran Park, Gholhak garden and Arghavan park), four sites in earthquake with an intensity of 7 Mrkaly (Mellat park, Green space of border of Kurdistan crossing and prayer, Behesht Madaran Park and Gholhak garden) and only two sites in earthquake with an intensity of 8 Mrkaly (Park Mellat and Behesht Madaran Park).

منابع و مأخذ:

1-احدنژاد، محسن؛ جلیلی کریم و زلفی، علی(1390)، مکان‌یابی محل‌های بهین اسکان موقت آسیب دیدگان ناشی از زلزله در مناطق شهری با استفاده از روش‌های چند معیاری و GIS مطالعه موردی شهر زنجان، فصلنامه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، شماره 23.

2-اشراقی، مهدی؛ فاضل ایرانمنش(1385)، مکان‌یابی اماکن اسکان موقت جمعیت‌های آسیب‌دیده از زلزله با بهره‌گیری از سامانه‌های اطلاعات مکانی (مطالعه موردی منطقه 2 شهرداری تهران(، دومین کنفرانس بین‌المللی مدیریت جامع بحران در حوادث غیرمترقبه طبیعی.

3-امیدوار، بابک؛ نوجوان، مهدی و برادران شرکاء، محمد(1389)، مکان‌یابی اسکان موقت با استفاده از GIS مطالعه موردی: منطقه یک شهرداری تهران، دومین کنفرانس برنامه‌ریزی و مدیریت شهری.

4-بهزاد فر، مصطفی، شایان نژاد عباس(1391)، ارزیابی میزان آسیب‌پذیری ناشی از عامل دسترسی در هنگام وقوع زلزله؛ مطالعه موردی:محدوده مرکزی شهرداری منطقه 6 تهران)، دو فصلنامه نقش‌جهان، شماره3.

5-سوادکوهی، ساسان؛ میرزایی، صمد و جعفری، یونس(1389)، مقدمه‌ای بر روش آمایش اسکان موقت نمونه مورد: بحران زلزله تهران، مجله علوم و فناوری‌های پدافند غیرعامل، شماره اول.

6-شجاع عراقی، مهناز، تولایی، سیمین(1390)، مکان‌یابی پایگاه‌های پشتیبانی مدیریت بحران با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی نمونه موردی منطقه 6 تهران، فصلنامه مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، شماره10.

7-گیوه چی، سعید، عطار، محمدامین؛ رشیدی، اصغر و نسبی، نسترن(1392)، مکان‌یابی اسکان موقت پس از زلزله با استفاده از GIS و تکنیک AHP مطالعه موردی:منطقه 6 شهر شیراز، فصلنامه مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، شماره 17.

8-مهندسین مشاور شاران (1389)، خلاصه گزارش طرح تفصیلی منطقه 3، مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران (نهاد مشترک مسئول تهیه طرح‌های جامع و تفصیلی شهر تهران).

 

9-Ainuddin. S, Routray. J and Ainuddin. S(2013) People's risk perception in earthquake prone Quetta city of Baluchistan. International Journal of Disaster Risk Reduction. Vol.1.

10-Ansal. A, Kurtulu;. A and Tönük. G(2010) Seismic micro zonation and earthquake damage scenarios for urban areas. Soil Dynamics and Earthquake Engineering. Vol. 30.

Building and Housing Research Center, 1999, [in Persian].

11-Crandall, R., Parnell, J. A., & Spillane, J. E. (2010). Crisis management in the new strategy landscape. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.

12-Dong. L and Shan. J (2013) A comprehensive review of earthquakeinduced building damage detection with remote sensing techniques. ISPRS Journal of Photogrammetry and Remote Sensing. Vol.84.

13-Imani E, Hoseini Tashnizi S, Tafrihi M, et al(2011), Nurses awareness of disaster management & its related factors. Journal of Health and Care 2011; 4: 10-18. (In Persian).

14- Jahangiri K, Azin SA, Mohammad K, et al. A. The analysis of some of the effective factors on preparation of Tehran’s people during an earthquake-2006. Scientific Quarterly of Relief and Salvation, 2010; 13(3): 164-155. (In Persian).

15-Jifu Liu, Yida Fan, Piejun Shi(2011), Response to a high-Altitude Earthquake: The Yushu Earthquake example, Int J. Disaster risk sci, 2(1), 43-53.

16- Kangabam RD, P.C. P, Kangabam M. Disaster(2012), Preparedness among the Resident Community- A Case Study of Rajiv Gandhi University, Itanagar, India. International Journal of environmental sciences, 2012; 2(3): 1632-1642.

17- Karemisale M., Urban planning Disaster Management, 1st Disaster Management Conference, Tehran, 2006, [in Persian].

18-Lantada Nieves, Pujades Luis, Barbat, Alex (2008), Vulnerability Index and Capacity Spectrum Based Method for Urban Seismic Risk Evaluation, Journal of Nathazards, DOI 10.007/s11069-007-9212-4.

19-M García-Melón, J Ferrís-Oñate, J Aznar-Bellver, P Aragonés-Beltrán.(2008) Farmland appraisal based on the analytic network process, Journal of Global Optimization42(2), 155..143.

20-Milutinoric Zoran. V, Trenda filoski Goran. S(2003); An Advanced Approach to Earthguake Risk-Scenarios With Applications to Diffevent European Tows. RISK- UE- Evk4-CT-2000- 00014.

21- Mousavi G, Makarem A, Khankeh R, et al. Evaluation of disaster preparedness of rehabilitation centers in Zanjan province in 2009, Journal of Rescue & Relief 2009; No. 4, Winter, pp. 36. (In Persian (.

22-National report of the Islamic republic of Iran on disaster reduction.2005. World Conference on Disaster Reduction, Kobe, Hyogo, Japan.

23- Paton D, Houghton BF, and Gregg CE et al. Managing tsunami risk in coastal communities: Identifying predictors of preparedness. The Australian Journal of Emergency Management, 2008; 23:1

24-Rashed  T, Week John,)2003(; Assessing Vulnerability to Earthquake Hazards through Spatial Multi Criteria Analysis of Urban Areas , Geographical information Science , Vo117, no.6:547-576.

25-Sule Tudes, Nazan Duygu Yigiter(2010), Preparation of land use planning model using GIS based on AHP, Case study Adana-Turkey, Bull Eng Geology Environment, 69: 235-245.

26-Tsai. Ch and Chen. W (2012) an earthquake disaster management mechanism based on risk assessment information for the tourism industry-a.

27-Yates. D and Paquette. S (2011) Emergency knowledge management social media technologies: A case study of the 2010 Haitian earthquake. International Journal of Information Management. vol. 31.

28-Zhao. S (2010) GIS FFE—an integrated software system for the dynamic simulation of fires following an earthquake based on GIS. Fire Safety Journal. Vol.45.

29-Ziyari K, Shabani Kouchesfahani M. Disaster mitigation planning in Rasht based on Hyoko World Conference (2015-2005), the National Conference on Earthquake Vulnerability places and vital paths, 2011. (In Persian).