بررسی تطبیقی فراق در غزلیات سعدی و رهی معیری

محورهای موضوعی : زبان و ادبیات فارسی

رضا صادقی شهپر ¹ ()
نیره شالی ورکانه ² ()

تاریخ دریافت : 1392/01/20 تاریخ پذیرش : 1392/03/23 تاریخ انتشار : 1391/05/01

کلید واژه: عشق, سعدی, رهی معیری, غزل, فراق,

چکیده مقاله :

چکیده: فراق از قدیم‌ترین، پُرتوصیف‌ترین و پرمعناترین واژگان در شعر فارسی به ویژه غزل عاشقانه است و شاعران آن را به صور گوناگون توصیف کرده‌اند. هجران و فراق در غزلیات سعدی بیشتر نتیجه بی‌اعتنایی یا قهر معشوق است. شرح فراق و عواطف و احساسات ناشی از آن در شعر سعدی، معمولاً از عجز و افسردگی ناشی نمی‌شود و داغ فراق هم نسبتاً معتدل است و شکایت از معشوق شدید و غلیظ نیست. اما فراق و جدایی در غزلیات رهی غالباً با غصه خوردن و اندوه همراه است. افسردگی رهی در مقایسه با سعدی به مراتب بیشتر است و سعدی کمی خوش بینانه‌تر به این مقوله می‌پردازد. در اشعار رهی دوری و فراق معمولاً نتیجة بی وفایی یا رفتن معشوق است و این معشوق است که سفر می‌کند و از عاشق جدا می شود حال آنکه سعدی گاه از روی ناچاری و به حکم تقدیر، خود می‌رود و رفتن اوست که باعث جدایی می شود. در این مقاله ،جلوه های فراق در غزلیات سعدی و رهی معیری و مشترکات و تفاوت های آن‌ها بررسی شده است.

منابع و مأخذ:

منابع

1- برزگر خالقی، محمد رضا و عقدایی، تورج (1386)، شرح غزل‌های سعدی،2 ج ،تهران:زوار ،چاپ اول.

2- حمیدیان، سعید (1383)، سعدی در غزل، چاپ اول، تهران:نشرقطره، چاپ اول. 

3- حمیدی شیرازی، مهدی (1375)، «بحثی دربارة سعدی»، مقالاتی دربارة زندگی و شعر سعدی، به کوشش منصور رستگار فسایی، تهران: امیرکبیر، چاپ اول، صص90-114.

4- رهی معیری، محمد حسن (1384)، کلیات رهی معیری ،تهران:زوار،چاپ ششم.

5- دادبه، اصغر (1390)، «سعدی فردوسی دوم»، (گفتگو با اصغر دادبه دربارة استاد سخن سعدی)، کتاب ماه (ادبیات)، فروردین ماه، شماره 48، صص24-31

6- سعدی، مصلح بن عبدالله (1380)، کلیات سعدی، به اهتمام محمدعلی فروغی، تهران: نشر نامک، چاپ دوم.

7-ـــــــــــــــــــــــ (1377)، دیوان غزلیات سعدی، شرح خلیل خطیب رهبر، تهران: مهتاب، چاپ دهم.

8- عیوضی، رشید (1375)، «تاثرات همام تبریزی از سعدی شیرازی»، مقالاتی دربارة زندگی و شعر سعدی، صص208-210.

9- محیط طباطبایی، محمد (1375)، «نکاتی در سرگذشت سعدی»، مقالاتی دربارة زندگی و شعر سعدی، صص 347-360.

10- همایون کاتوزیان، محمد علی (1385)، سعدی شاعر عشق و زندگی، تهران: نشر مرکز، چاپ اول.

&�lt � � 56.8pt;direction:rtl; unicode-bidi:embed'>4. شریعت، محمدجواد (1363)، کشف‌الابیات مثنوی، اصفهان: انتشارات کمال

 

5. شفیع آبادی، عبدالله، ناصری، غلامرضا (1387)، نظریه‌های مشاوره و روان درمانی ،تهران:مرکز نشر دانشگاهی .

6. شهیدی، سید جعفر(1379)، شرح مثنوی 5جلد، تهران: انتشارات علمی فرهنگی.

7. فروزانفر، بدیع الزمان (1390)، شرح مثنوی شریف 3جلد،تهران: انتشارات زوّار.

8. ــــــــ (1362)، مآخذ و قصص و تمثیلات مثنوی ،تهران: چاپخانة سپهر.

9. گرجی، مصطفی (1388)، هرکه را درد است او بردست بو،تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.

10. مولوی، جلال‌الدین محمد (1363)، مثنوی معنوی، به تصحیح رینولد. ا. نیکلسون، تهران: انتشارات امیرکبیر.