بررسی تطبیقی سیاست کیفری انتشار اطلاعات نادرست در رسانه‌های مجازی

الموضوعات : آموزه های فقه و حقوق جزاء

سید نصراله ابراهیمی ¹ , امیررضا محمودی ² , سیده مهشید میری بالاجورشری ³

1 - گروه حقوق، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران.
2 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد لاهیجان. گیلان. ایران.
3 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد لاهیجان، گیلان، ایران.

تاريخ الإرسال : 07 الجمعة , رمضان, 1443 تاريخ التأكيد : 10 الأربعاء , شوال, 1443 تاريخ الإصدار : 21 الأحد , شوال, 1443

الکلمات المفتاحية: جرم انگاری انتشار اطلاعات نادرست, سیاست کیفری انتشار اطلاعات نادرست, مقررات کیفری رسانه‌های اجتماعی,

ملخص المقالة :

با افزایش و فراگیری استفاده از فضای مجازی، اقبال به شبکه‌های اجتماعی نیز به شدت رو به فزونی نهاده است. اگرچه شبکه ‌های مجازی، فرصت اشتراک گذاری آسان اخبار و اطلاعات را فراهم می سازند، اما باعث بروز مشکلات فراوانی هستند که از جمله ی آن ها، انتشار و به اشتراک گذاشتن اطلاعات بی اساس و دروغین، به صورت غیر قابل کنترل، از سوی کاربران بی شمار آن شبکه ها و گاه، اختلال در نظم عمومی است. یکی از ملموس‌ترین مثال ها در این زمینه، انتشار اطلاعات بی اساس و جعلی در دوره ی بیماری همه گیر جهانی کووید ۱۹ است. در این دوره ی دشوار، در شبکه های اجتماعی، اخباری بی اساس و دروغین، مبنی بر عدم اقدامات کافی نهادهای ذی صلاح و مسئول، در پیشگیری و درمان بیماری کرونا، انتشار یافت؛ صفحه‌ها و پیام های جعلی مختلف، ایجاد و بارگذاری گردید؛ تصاویر ساختگی و صداهای غیر واقعی، به اشتراک گذاشته شد و بدین روش، شبکه های اجتماعی، ابزاری شایع و تأثیرگذار برای ایجاد نگرانی و وحشت عمومی قرار گرفت. اندک توجه به واقعیت مذکور، به تنهایی، ضرورت وضع قوانینی کیفری را جهت صیانت از سلامت شبکه های اجتماعی و جلوگیری از آلودگی اطلاعات در رسانه های مجازی، نمایان می سازد؛ از این رو، نوشتار حاضر، با هدف تبیین سیاست کیفری متداول در نظام های حقوق کیفری، قبال انتشار اطلاعات نادرست در شبکه های اجتماعی و رسانه های مجازی، از طریق بررسی تطبیقی قوانین کیفری شماری از کشورها، این نتیجه را گزارش می دهد که در سال های اخیر، بسیاری از کشورها، با وضع مقررات کیفری قبال انتشار اطلاعات نادرست در شبکه های اجتماعی و رسانه های مجازی، سیاست کیفری واحدی را دنبال می کنند.

المصادر:

1. بشیر، حسن، ( 1399 )، تحلیل خبری ارتباطی بحران کرونا و جامعه مخاطره آمیز، فصلنامه رسانه، دوره 31، شماره 2، ص 5-13.


2. دهخدا، علی اکبر، ( 1377 )، لغت نامه، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.


3. فلسفی، غلامرضا، ( 1398 )، دیپ فیک، مجله رشد آموزش علوم اجتماعی، شماره 82، ص 55-60.


4. قاسمی، مصطفی، ( 1388 )، تعاملات چین و روسیه با آمریکا و تاثیر آن بر پرونده­ی هسته­ای ایران، مجله انسان پژوهی دینی، دوره 6، شماره 19، ص 89-114.


5. گلباغی ماسوله، سید علی جبار، ( 1396 )، نظریه­ی داعی بر داعی در بوته تحلیل و نقد، جستارهای فقهی و اصولی، سال سوم، شماره 7، ص57ـ79.


6. گلباغی ماسوله، سید علی جبار، ( 1398 )، چیستی شناسی ضمان از منظر فقه شیعه، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، سال یازدهم، شماره 20، ص301ـ324.


7. گلباغی ماسوله، سید علی جبار، ( 1399 )، واکاوی تاریخی قالب شناسی ضمان، آموزه­های فقه مدنی، دوره­ی دوازدهم، شماره 22، ص127ـ149.


8. Agbedo, Chris Uchenna ve Ebere Celina Krisagbedo. (2014) “Lying Honestly for Government: Linguistic Manipulation as Disinformation Strategy in Nigeria.” Innovare Journal of Social Sciences 2, no. 4: 16-27.


9. Aydın, Ali Fikret. (2020), “Post-Truth Dönemde Sosyal Medyada Dezenformasyon: Covid-19 (Yeni Koronavirüs) Pandemi Süreci.” Asya Studies 4, no. 12: 76-90.


10. Çelik, Nuriye, (2021), Post Truth Çağında Gerçekleşen Sosyal İnşasına Sosyolojik Bir Bakım, Electronic Journal of Social Sciences, vol. 20, no. 79, 1540-1555.


11. Chudinov, A. P., Koshkarova, N. N., & Ruzhentseva, N. B. (2019). Linguistic Interpretation of Russian Political Agenda through Fake, Deepfake, Post-Truth. Journal of Siberian Federal University Humanities & Social Sciences, 12(10), 1840-1853.


12. Ethem, Yusuf Erhan. (2019), “Sosyal Medyada Dezenformasyon.” Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi.


13. Kent, Bülent. (2020), “Alman Hukukunda Sosyal Ağların Düzenlenmesi ve Alman Sosyal Ağ Kanunu.” Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Bilişim Hukuku Dergisi 2, no. 1: 1-46.


14. Sağıroğlu, Şeref, Alkan, Mustafa, (2021), Siber Güvenlik ve Savunma, Havelsan, Ankara.


15. Taha Gedikli, Ahmet. (2020), Karşılaştırmalı Hukukte İnternet Ortamında ki Asılsız Bilgi Paylaşımlarının Önlenmesi, Bilişim Hukuku Dergisi, no. 1, 221-257.


16. Temir, Erkam, (2020), Deepfake: New Era in the Age of Disinformation & End of Reliable Journalism, Selcuk İletişim Dergisi, 13(2), 1009-1024.


17. Toprak, Necla. (2015), “İnternet Gazeteciliğinde Haber Etiği, Misinformasyon ve Dezenformasyon.” Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi.


18. Turhan, Meltem, (2020), Siber Güvenliğin Sağlanması ve Dünya Uygulamaları, Yüksek Lisans Tezi, Bilgi ve Teknoloji Kurumu.