کاربست زبان‌شناسی تاریخی و شناختی در تحلیل ساختار مفهومی «عرف» در قرآن
الموضوعات :فتحیه فتاحی زاده 1 , فاطمه آبادی 2
1 - استاد گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه الزهراء(س)، تهران، ایران.
2 - دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشگاه الزهرا (س)، تهران، ایران.
الکلمات المفتاحية: معروف, چندمعنایی, ریشه‌شناسی, عرف, اشتراک لفظی,
ملخص المقالة :
معنای مادۀ عرف و واژۀ معروف در قرآن همواره مورد اختلاف لغویان و مفسران بوده است. در این مطالعه بنا داریم با تحلیل درزمانی مادۀ عرف با رویکرد ریشه‌شناختی و بررسی سیر تحول این ماده در زبان‌های سامی، عربی قرآنی و منابع لغوی عربی کلاسیک گونه‌های معنایی این ماده و اشتراک لفظی یا چندمعنایی بودن آن را تبیین، و با رویکردی شناختی مدل مفهوم‌سازی این ماده را درقرآن مطالعه کنیم. می‌خواهیم با مطالعۀ ریشه‌شناختی ماده از این دفاع کنیم که معانی یال اسب، بوی خوش، صبر، باد، علم و شناخت و امثال آن‌ها که برای ماده ذکر شده، مربوط به ریشه‌های مختلف، و شباهت به‌وجودآمده ناشی از اشتراک لفظ است. نیز، می‌خواهیم نشان دهیم که معنای غالب این ماده در قرآن از بسط استعاری معنای صورت به شناختن به وجود آمده است. برپایۀ این دستاوردها می‌توان از این دفاع کرد که معروف هم‌چون اصطلاحی که درون نظام قرآنی شکل گرفته، بر همین مبنا بر عملی دلالت می‌کند که در جامعۀ اسلامی به استمرار دیده شده، و درنتیجه مألوف گشته است.
_||_
