نظارت پارلمانی در قانون اساسی ترکیه بعد از رفراندوم2017

الموضوعات : فصلنامه علمی تحقیقات سیاسی و بین المللی

سید محمد تقی حسن زاده قره آغاجی ¹ (گروه حقوق، دانشگاه علامه طباطبائی)
علی محمد فلاح زاده ² (گروه حقوق، دانشگاه علامه طباطبائی)

تاريخ الإرسال : 19 الإثنين , ذو القعدة, 1440 تاريخ التأكيد : 18 الخميس , ذو القعدة, 1441 تاريخ الإصدار : 28 الخميس , رمضان, 1441

الکلمات المفتاحية: ترکیه, قانون اساسی, نظارت پارلمانی, نماینده مجلس, رفراندوم2017,

ملخص المقالة :

چکیدهنظارت پارلمانی در رفراندم سال 2017 ترکیه و بعد از مهیا شدن شرایط برای تغییر قانون اساسی، به طور چشمگیری تضعیف گردید . این اصلاحات یکی از اهداف دیرین حزب عدالت و توسعه بویژه مؤسس آن یعنی رجب طیب اردوغان، بود. حزب اپوزیسیون حرکت ملی نیز با این اصلاحات موافق بود. این اصلاحات شامل برقراری نظام ریاستی به جای نظام پارلمانی فعلی، الغای مقام نخست‌وزیری، افزایش کرسی‌های پارلمان از ۵۵۰ به ۶۰۰ و اصلاحاتی در هیئت عالی قضات و دادستان‌ها بودند. این تحقیق به روش توصیفی و تحلیلی، به رشته تحریر در آمده و یافته های آن، نشان میدهد که اصولا دایره اختیارات ریاست جمهوری به قدری گسترده شده و قدرت نظارتی نمایندگان مجلس در قانون اساسی، آنقدر تضعیف شده که آنها در شرایط خاص، می توانند؛ عملکرد وزاء، ریس جمهور و حتی قوه قضائیه را مورد تحدید و پرسشگری قرار دهند و شائبه ادغام قوای سه گانه به شدت در این کشور، تقویت شده است. بنابراین می توان ادعا نمود که بعد از رفراندم مزبور، نظارت پارلمانی، به شدت تضعیف شده است.

المصادر:

 امینی، یاشار (1396)، «ترکیه تقابل اسلام و سکولاریسم»، فصل‌نامه پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب، 25 (3)، 49 60. 

پروین، خیرالله؛ اصلانی، فیروز (1391)، اصول و مبانی حقوق اساسی، تهران: مؤسسة انتشارات و چاپ دانشگاه تهران. 

تقی‌زاده انصاری، مصطفی (1383)، حقوق بین الملل، ترجمة کتاب دومینیک کار، تهران: دادگر. 

تقوی دامغانی، سیّد رضا (1373)، نگرشی بر مدیریت اسلامی، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی. 

دانشجو، احمدرضا (1396)، «بررسی تحلیلی قانون اساسی در ترکیه»، فصل‌نامه پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب، 19 (5)، 40 59. 

دبیرنیا، علیرضا (1393)، قدرت مؤسس: کاوشی در مبانی حقوق اساسی مدرن، تهران: مؤسسة مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش. 

راجی، سیدمحمد‌هادی؛ درویشوند، ابوالفضل (1389)، «مرجع صالح نظارت بر مجلس و نمایندگان»، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات حقوقی. 

رضایی‌زاده، محمدجواد؛ عابدی، سعید (1389)، «آمبادزمن: پاسدار حقوق شهروندان، مبتکر اصلاحات اداری»، فصلنامه حقوق اجتماعی، 40 (4)، 89 98. 

طباطبایی مؤتمنی، منوچهر (1386)، حقوق اساسی، تهران: میزان، چاپ 11. 

طباطبایی مؤتمنی، منوچهر (1386)، آزادی‌های عمومی و حقوق بشر، تهران: دانشگاه تهران، چاپ چهارم. 

عباسی، بیژن (1389)، «کنکاشی در منابع حقوق اساسی»، فصلنامة حقوق مجلة دانشکدة حقوق و علوم سیاسی دانشگاه همدان، 19 (3)، 193 217. 

عمید زنجانی، عباسعلی؛ موسی‌زاده، ابراهیم (1389)، نظارت بر اعمال حکومت و عدالت اداری، تهران: دانشگاه تهران. 

عمید زنجانی، عباسعلی (1384)، حقوق اساسی تطبیقی، تهران: میزان. 

قاضی، ابوالفضل (1368)، حقوق اساسی و نهادهای سیاسی، ج 1، مبانی و کلیات، تهران: دانشگاه تهران. 

ـــــــــــــــ (1383)، حقوق اساسی و نهادهای سیاسی، تهران: میزان، چاپ دوازدهم. 

موسی‌زاده، ابراهیم (1391)، «بررسی تطبیقی کمیسیون اصل نود و نهاد آمبودزمان (نهاد نظارت و بازرسی)»، دیدگاه‌های حقوق قضایی، سال هفدهم، دورة جدید، شمارة پیاپی 57. 

وکیلیان، حسن (1390)، «نظارت بر رفتار نمایندگان»، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات حقوقی، شمارة مسلسل 12221. 

هاشمی، سیّد محمد (1389)، حقوق اساسی جمهوری ایران، ج دوم، تهران: شهروز، چاپ بیست‌و‌یکم.

Fromont, M. (1994). Grands systèmes de droit étrangers, 2 ème éd. Éditeur Mémentos.

Fromont, M. (1994), Grands Systemes De Droit Etrangers, 2eme ed., Journal of Dalloz, 7(14), 141-160. Gözler, K. (2008). Judicial review of constitutional amendments: a comparative study.

Kemal Gözler. Gözler, K. (2008). Judicial review of constitutional amendments: a comparative study.

Kemal Gözler. Klein, C., & Sajó, A. (2012). Constitution-making: process and substance (Vol. 419). Oxford: Oxford University Press.

Refaat, A., & Wahab, L. (1998), Experience De La Haute Cour Constitutionnslle En Egypte, Les constitutions des pays arabes, ejept, Colloque de Beyrouth.

Vishnoo, B., Shirur, R. R., & Vidya, B. (1997). World Constitutions. Sterling Publishers Pvt. Ltd.