درک تهدید و آثار آن بر رویکرد محیط‌شناسی اندیشکده‌های روسیه؛ با تأکید بر محیط آسیای مرکزی و قفقاز

الموضوعات : فصلنامه علمی تحقیقات سیاسی و بین المللی

مهدی هدایتی شهیدانی ¹ , محمدرضا لارتی ²

1 - هیات علمی گروه علوم سیاسی و روابط بین‌الملل دانشگاه گیلان
2 - کارشناسی ارشد روابط بین الملل. دانشگاه گیلان

تاريخ الإرسال : 28 السبت , ربيع الأول, 1442 تاريخ التأكيد : 10 الإثنين , رجب, 1442 تاريخ الإصدار : 07 الجمعة , رجب, 1442

الکلمات المفتاحية: روسیه, آسیای مرکزی, تهدید, قفقاز, اندیشکده, محیط‌شناسی,

ملخص المقالة :

در طرح‌ریزی دکترین‌های امنیتی، همواره برای مؤلفه تهدید نقش ویژه‌‌ای در نظر گرفته می‌شود. اگر تهدید را معادل ترکیبی از احتمال یک رویداد و پیامدهای منفی آن بدانیم، گزاره تهدید در الگوی ذهنی تحلیل‌گران روسی به مجموعه‌ وضعیت‌هایی گفته می‌شود که به نحوی منافع، ارزش‌ها و اولویت‌های ملی کوتاه‌مدت و بلندمدت کشور روسیه را به خطر انداخته، به آنها آسیب‌زده و یا نابودی آنها را نشانه رفته است. این نوشتار با اولویت دادن به تحولات امنیتی و توجه به تهدیدهای محوری در این محیط، سؤال اصلی خود را این‌گونه مطرح می‌کند که اندیشکده‌های دولتی و غیردولتی روسیه چه تعریف، دیدگاه، ابعاد و مؤلفه‌هایی پیرامون دو مفهوم تهدید و محیط در آسیای مرکزی و قفقاز دارند؟ فرضیه اصلی مقاله عبارت است از آن که اندیشکده‌های دولتی و غیردولتی در روسیه بر پایه تجربیات تاریخی، جغرافیای ملی، هویت طبیعی و فرهنگی، منافع و اولویت‌های مادی خود به تعریف و بسط مفاهیم تهدید و محیط در منطقه آسیای مرکزی و قفقاز پرداخته‌اند این مقاله در چارچوب نظریه سازه‌انگاری به تبیین ادراکات روسی از تهدید و تأثیر آن بر مفهوم محیط به ویژه آسیای مرکزی و قفقاز می‌پردازد. این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی و استفاده از منابع کتابخانه‌ای به انجام رسیده است.

المصادر:

افتخاری، اصغر (1379)، "امنیت در حال گذار: تحول معنای امنیت در قرن بیستم و یکم"، فصلنامه مطالعات راهبردی، شماره 10، زمستان 1379. 

ایناتلو، مریم، فتاحی، سجاد، فکری، محمد و قاسمی، روح‌الله (1396) ساختار و کارکرد اندیشکده‌ها، تهران، انتشارات علمی-فرهنگی. چاپ اول. 

جمشیدی، محمد و الهی، ایرج (1393) "ارائه الگوی تحلیل محیط راهبردی سیاست خارجی ایران در حوزه آسیای مرکزی"، فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، شماره 86، تابستان 1393 . 

حاجیانی، ابراهیم (1395)، "روش‌شناسی طراحی و تدوین الگوی مطلوب در پژوهش‌های راهبردی"، فصلنامه راهبرد، تهران، سال بیست و پنجم، شماره 78، بهار 1395. 

دهقانی فیروزآبادی، سید جلال (1388) سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران، انتشارات سمت. 

سرگونین، آلکساندر (1397)، تشریح رفتار سیاست خارجی روسیه؛ نظریه و عمل، ترجمه مهدی هدایتی شهیدانی و سعید خاوری‌نژاد، رشت، انتشارات دانشگاه گیلان، چاپ اول. 

مشیرزاده، حمیرا (1386)، تحول در نظریه‌های روابط بین‌الملل، تهران، چاپ سوم، انتشارات سمت. -

Apukhtin, Yuri (2020), "Systemic crisis of the post-Soviet space. What to do?" Военное обозрение, Available at: https://en.topwar.ru, , (Accessed on: 18.10.2020). 

Boyajian, David (2020), "Avoiding World War III in the Caucasus", katehon, Available at: https://katehon.com (Accessed on: 23.09.2020). 

Chimiris, Ekaterina (2019), " Eastern Partnership Countries: Buffer Zone or Platform for Dialogue?", Russian Internatinal Affairs Council, Available at: http://russiancouncil.ru, (Accessed on: 02.11.2019). 

Gabuev, Alexander (2016), "Imagined Integration: How Russia Can Maintain Its Influence in Central Asia", Carengie Moscow Center, Available at: http://carnegie.ru, (Accessed on: 17.04.2019). 

Gabuev, Alexander (2018), "Russian-U.S. Flashpoints in the Post-Soviet Space: The View From Moscow", Carengie Moscow Center, Available at: http://carnegie.ru, (Accessed on: 18.06.2019). 

Gurbanov, Ilgar (2017), "Armenia's Doubts on Russia Ties Prompt Pro-EU Maneuvering", Russian Internatinal Affairs Council, Available at: http://russiancouncil.ru, (Accessed on: 09.05.2019). 

Imanaliev, Muratbek (2016), "Central Asia: A Region of Joint Action", Valdai Discussion Club, Available at: http://valdaiclub.com, (Accessed on: 12.06.2019). 

Jardine, Bradley (2020), "China and Russia blur lines on “division of labour” in exerting influence over Central Asia", Russian Institute for Strategic Studies, Available at: https://en.riss.ru, (Accessed on: 03.08.2020) 

Karin, Yerlan (2017), "Central Asia: Security vs. Modernization", Valdai Discussion Club, Available at: http://valdaiclub.com, (Accessed on: 11.07.2019).

Kortunov, Andrey (2020), "Eight Principles of the Greater Eurasian Partnership", Russian Internatinal Affairs Council, Available at: http://russiancouncil.ru, (Accessed on: 13.09.2020). 

Korybko, Andrew (2017), "Russia and Pakistan", Geopolitics, Available at: http://geopolitica.ru, (Accessed on: 18.06.2019).

McGann, James, G. (2016) 2015 Global Go to Think Tank Index Report, University of Pennsylvania, ScholarlyCommons. Pennsylvania. 

Makhmutov, Timur (2016), "The Marginalia of Russia’s Foreign Policy Today", Russian Internatinal Affairs Council, Available at: http://russiancouncil.ru, (Accessed on: 12.06.2019). 

Malashenko, Alexey (2015), "Islamic Challenges to Russia, From the Caucasus to the Volga and the Urals", Carengie Moscow Center, Available at: https://carnegie.ru, (Accessed on: 22.08.2019). 

Minasyan, Sergey (2017), "Hard Times for Multivectorism in Post-Soviet Space: Azerbaijan between Russia and the West", Russian Internatinal Affairs Council, Available at: http://russiancouncil.ru, (Accessed on: 12.06.2019).

Mukhametdinov, Mikhail (2020), "How the US Hybrid War on Russia Induces and Constrains Eurasian Integration", Russian Internatinal Affairs Council, Available at: http://russiancouncil.ru, (Accessed on: 14.07.2020). 

Paikin, Zachary (2019), "Orders Within Orders: A New Paradigm for Greater Eurasia", Russian Internatinal Affairs Council, Available at: http://russiancouncil.ru, (Accessed on: 14.11.2019). 

Wendt, A. (1995). "Constructing International Politics", International Security, Vol, 20, Issue 1. 

Искандарян, Александр (2017) "Южный Кавказ: Смена Географии", Междунаро́дный Дискуссио́нный Клуб «Валда́й», Доступен на: http://ru.valdaiclub.com/a/highlights/yuzhnyy-kavkaz-smena-geografii/?sphrase_id=130700 Дата Обращения: 30/02/2019 

Кузьмина, М. (2017) "«Большая Евразия»: Интересы и Возможности России при Взаимодействии с Китаем", Проблемы Постсоветского Пространства, №. 4, Ч. 3, _С. 229-239. 

Паронян, А. Л. (2014) "Евразийский Экономический Союз: Отношение к Проекту Южно-Кавказских Государств", Вестник РУДН, серия Политология, № 3, _С. 96-104. 

Селезнев, И. А. (2018) "На Страже Коллективной Безопасности Центральной Азии", на книге "Россия и Hовые Государства Евразии" Главный редактор Н.В.Работяжев, Национальный Исследовательский институт Mировой Экономики и Mеждународных Oтношений Имени Е.М.Примакова РАН. 

Тимофеев, Иван (2017) "Россия и НАТО: Парадоксальный Кризис", Междунаро́дный Дискуссио́нный Клуб «Валда́й», Доступен на: http://ru.valdaiclub.com/a/highlights/rossiya-i-nato-paradoksalnyy-krizis/ Дата Обращения: 26/06/2018.