جهان پسا کرونا؛ چین‌محوری یا استمرار آمریکامحوری در روابط بین‌الملل؟

الموضوعات : فصلنامه علمی تحقیقات سیاسی و بین المللی

محمد محمودی کیا ¹

1 - استادیار و عضو هیئت علمی گروه اندیشه سیاسی در اسلام، پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی

تاريخ الإرسال : 03 السبت , محرم, 1442 تاريخ التأكيد : 20 السبت , محرم, 1443 تاريخ الإصدار : 17 الإثنين , ربيع الثاني, 1443

الکلمات المفتاحية: آمریکا, چین, کروناویروس, نظم بین‌الملل, چرخه قدرت,

ملخص المقالة :

این مقاله با کاربست نظریه چرخه قدرت در پاسخ به این سوال که آیا پاندومی کرونا، امکان انتقال قدرت از غرب به شرق و شکل‌گیری یک نظم نوین جهانی مبتنی بر ارزش‌های شرقی با محوریت چین را دارد یا خیر؟ چنین استدلال می‌کند که با عنایت به روندهای موجود مبنی بر افول نسبی قدرت قاعده‌ساز و هژمونیک ایالات متحده در عرصه بین‌المللی و نیز خیزش چین به عنوان یک عنوان یک قدرت نوظهور در عرصه بین‌المللی دارد، به نظر می‌رسد نظام بین‌الملل شاهد دوره گذار و انتقال قدرت از غرب به شرق است. هرچند این انتقال قدرت یک روند تدریجی است و چین در حال حاضر از تمامی وجوه و قابلیت‌های لازم برای تبدیل شدن به یک قدرت هژمون برخوردار نیست. یافته این پژوهش حاکی از آن است، چین برای ارتقای خود به یک کنشگر قاعده‌ساز در صدد تحمیل ارزش‌های سیاسی خود به جهان پیرامونی نیست و این مهم را از طریق پیشرفت در حوزه اقتصادی و نیز افزایش توان تکنولوژیک و نظامی خود دنبال می‌کند.

المصادر:

 اخوان زنجانی، داریوش، (1374)، «بحران در سیستم‌ها: ثبات و بی ثباتی در سیستم‌های بین‌الملل»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره 43. 

ارغوانی پیرسلامی، فربیرز، (1394)، «چین و ایران؛ راهبرد‌های سیاست خارجی و چالش همکاری‌های فراگیر»، فصلنامه روابط خارجی، سال هفتم، شماره سوم، 92-63. 

ارغوانی پیرسلامی، فربیرز؛ پیرانخو، سحر، (1396)، «جاده ابرایشم نوین به‌مثابه راهبرد سیاست خارجی چین: فرصت‌ها و تهدیدها برای ایران»، فصلنامه روابط خارجی، سال نهم، شماره سوم، صص. 42-7. 

ارغوانی پیرسلامی، فریبرز؛ اسمعیلی، مرتضی، (1393)، «نظام بین‌المللی در حال گذار و روابط دوجانبه آمریکا و چین (2010-1991)»، سیاست دفاعی، سال بیست و دوم، شماره 88.

الوند، مرضیه السادات؛ عسگرخانی، ابومحمد، (1394)، «کارویژه قدرت نرم در سیاست خارجی چین»، پژوهش‌نامه ایرانی سیاست بین‌الملل، سال سوم، شماره 1، صص. 25-1. 

بصیری، محمدعلی؛ موسوی، سیدحسام‌الدین؛ رعیتی‌نژاد، محمدعلی، (1391)، «خیزش نظامی چین و چالش‌های پیش‌روی هژمونی آمریکا»، تحقیقات سیاسی و بین‌المللی، شماره یازدهم، صص. 218-189.

بهرامی مقدم، سجاد، (1393)، «پاسخ آمریکا به رشد چین: استراتژی بازیابی توازن»، تحقیقات سیاسی بین‌المللی، شماره بیستم، صص. 136-93. 

چگنی‌زاده، غلامعلی، (1386)، «قدرت‌یابی چین: رویکردی نظری به تغییر در سیاست بین‌الملل»، پژوهش حقوق عمومی، سال نهم، شماره 22: 21-7. 

خانی، محمدحسن؛ مسرور، محمد، (1396)، «ظهور چین: چالش‌های ایالات متحده آمریکا در مواجهه با قدرت روزافزون چین در روابط بین‌الملل»، پژوهش‌های روابط بین‌الملل، دوره اول، شماره بیست و چهارم، صص. 183-159. 

زارع، محمد، (1394)، «جایگاه ایران در استراتژی کمربند اقتصادی جاده ابریشم»، در چشم‌انداز روابط ایران و چین، تهران: ابرار معاصر، صص. 162-139. 

قلی‌زاده، عبدالحمید؛ شفیعی، نوذر، (1391)، «نظریه سیکل قدرت؛ چارچوبی برای تحلیل فرایند افول قدرت نسبی ایالات متحده و خیزش چین»، فصلنامه روابط خارجی، سال چهارم، شماره چهارم، صص. 168-137. 

گریفیتس، مارتین، (1388)، دانشنامه روابط بین‌الملل و سیاست جهان، ترجمه علیرضا طیب، تهران: نشر نی. 

متقی، ابراهیم، (1391)، «تحلیل نظری الگوهای رفتاری آمریکا نسبت به چین»، فصلنامه مطالعات روابط بین‌الملل، دوره 5، شماره 19: 240-217. 

محقق‌نیا، حامد؛ مرادی، جهانبخش، (1390)، «بحران‌های احتمالی در روابط ایالات متحده آمریکا و چین»، تحقیقات سیاسی و بین‌المللی، شماره نهم، صص. 282-275.

مظاهری، محمدمهدی، (1388)، «تبیین رقابت‌های چین و ایالات متحده آمریکا در چارچوب نظریه چرخه قدرت»، تحقیقات سیاسی و بین‌المللی، شماره دوم، صص. 94-79.

  Lyall, N. (2019). "China in the Middle East: Past, Present, and Future". Available at: https://thediplomat.com/2019/02/china-in-the-middle-east-past-present-and-future/ 

Tatar, J. S., (2013). "China New Silk Road Diplomacy". Policy Paper, No. 34(82) at: www.files.ethz.ch 

Campbell, K. M. and Rush Doshi (2020). "The coronavirus could reshape global order". Foreign affairs. May/June 2020. 

Nye, J. (2004). Soft Power: The Means to Success in World politics. New York: Public Affairs. 

"China's Military Strategy", Ministry of National Defense The People's Republic of China, available at: http://eng.mod.gov.cn/Database/WhitePapers/ 

"Coronavirus update: COVID-19 likely to cost economy $1 trillion during 2020, says UN trade agency", available at: news.un.org/en/story/2020/1059011 

"Coronavirus pandemic economic fallout 'way worse than the global financial crisis,' IMF chief says". Available at: cnbc.com/2020/04/03/coronavirus-way-worse-than-the-global-financial-crisis-imf-says.html 

"The Coronavirus Pandemic Will Forever Alter the World "Order. Available at: https://www.wsj.com/articles/the-coronavirus-pandemic-will-forever-alter-the-world-order-11585953005

-Nye, J. (2020). "No, the Coronavirus Will Not Change the Global Order". Available at: https://foreignpolicy.com/2020/04/16/coronavirus-pandemic-china-united-states-power-competition/ 

"coronavirus (covid-19): joint actions to win the war", available at: https://www.oecd.org/about/secretary-general/Coronavirus-COVID-19-Joint-actions-to-win-the-war.pdf 

"OECD updates G20 summit on outlook for global economy". Available at: http://www.oecd.org/newsroom/oecd-updates-g20-summit-on-outlook-for-global-economy.htm 

"Global debt soars, driven by US and China: IIF". Availale at: https://asiatimes.com/2019/11/global-debt-soars-driven-by-us-and-china-iif/ 

"China’s exports, imports fell in March but not as much as expected". Available at: https://www.cnbc.com/2020/04/14/china-reports-march-2020-trade-exports-imports-data-amid-coronavirus.html