روابط منطقه ای ایران و ترکیه پس از تحولات سوریه (2017-2010)

الموضوعات : فصلنامه علمی تحقیقات سیاسی و بین المللی

علیرضا گلچین پور ¹ , مهناز گودرزی ²

1 - دانشجوی دکترای روابط بین الملل، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران
2 - دانشیار گروه روابط بین الملل،دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان(خوراسگان)، اصفهان،ایران

تاريخ الإرسال : 19 الأربعاء , محرم, 1444 تاريخ التأكيد : 21 الثلاثاء , ربيع الثاني, 1444 تاريخ الإصدار : 28 الثلاثاء , ربيع الثاني, 1444

الکلمات المفتاحية: روابط سیاسی, تحولات سوریه, روابط امنیتی, تحولات منطقه ای, ﻣﻮازﻧﻪ تهدید,

ملخص المقالة :

ایران و ترکیه از موقعیت ژئوپلتیکی و ژئواستراتژیکی منحصر به فردی در منطقه برخوردار هستند. بحران سـوریه بـاعث تأثیرپذیری معادلات منطقه ای و روابط کـشورهای مـنطقه از یکـدیگر از جمله ایران و ترکیه شـد. تحولات سوریه موجب شد چارچوب روابط ایران و ترکیه را به عنوان رسیدن به قدرت منطقه ای تحت تاثیر قرار داده و در آن تغییر ایجاد نماید. بنابراین این سوال اصلی مطرح می شود که تحولات سوریه چه تاثیری بر روابط منطقه ای ایران و ترکیه در راستای تبدیل شدن به قدرت منطقه ای ایجاد نموده است؟ در این مقاله سعی می شود در چارچوب نظریه موازنه قدرت منطقه ای و با استفاده از روش های توصیفی – تحلیلی ابعاد موضوع و سوال فوق بررسی و تجزیه و تحلیل گردد. ﯾﺎﻓﺘﻪهای ﭘﮋوهش ﻧﺸـﺎن ﻣـﯽ دهد ﺗﺤﻮﻻت جهان ﻋﺮب به ویژه تحولات سوریه ﺑﺎعث ﺗﺸﺪﯾﺪ رﻗﺎﺑﺖ ﻣﻨﻄﻘﻪای اﯾﺮان و ﺗﺮﮐﯿﻪ، در قالب شکلﮔﯿﺮی اﺗﺤﺎدها و اﺋﺘﻼف های ﻣﻨﻄﻘﻪای و ﻓﺮاﻣﻨﻄﻘﻪای ﺑﺎ ﻣﺤﻮرﯾﺖ اﯾﺮان و ﺗﺮﮐﯿﻪ گردید که در یک سوی آن روﺳﯿﻪ، اﯾﺮان، ﻋﺮاق و ﺳﻮرﯾﻪ و در ﺳﻮی دﯾﮕﺮ ﺗﺮﮐﯿﻪ، ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن ﺳﻌﻮدی، ﻗﻄﺮ و ﮔﺮوه های ﺳﻠﻔﯽ ﻗﺮار داشت. همچنین ﻧﺎﺗﻮاﻧﯽ ﺗﺮﮐﯿﻪ در اﯾـﻦ ﻣﺴـﯿﺮ ﻣﻮﺟـﺐ ارﺗﻘﺎی ﺟﺎﯾﮕﺎه ﻣﻨﻄﻘﻪای اﯾﺮان و ﺗﻌﺪﯾﻞ ﺳﯿﺎﺳﺖ ﻣﻨﻄﻘﻪای ﺗﺮﮐﯿﻪ ﺷﺪ.

المصادر:

احمدیان، قدرت، (1395)، «هویت و سیاست خارجی خاورمیانه‌ای ایران و ترکیه در سوریه»، سیاست جهان، شماره 18.

-اﻣﺮﺳﻮن. ام. اس ﯾﮕﺮان، (1381)،«ﻣﻮازﻧﻪ ﻗﺪرت»، ﺗﻬﺮان: ﭘﮋوﻫﺸﮑﺪه ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت راﻫﺒﺮدی، ﭘﮋوﻫﺸﮑﺪه 78 -برزگر، کیهان، (١٣٩٠)، «نقش ایران و ترکیه در حـل بـحران سـوریه»، پژوهشـکده مطالعـات استراتژیک خاورمیانه.

-بیات، ناصر، (1390‌)، «نقش‌ تـرکیه‌ در تـحولات خاورمیانه با تأکید بر تحولات سـوریه»، فـصلنامه رهـنامه سـیاستگذاری، سـال‌ دوم‌، شماره‌ دوم.

-ذاکریان، مهدی، (1395)، «تأثیر تحولات جهان عرب بر سیاست منطقه‌ای ایران و ترکیه»، فصلنامه ژئوپلیتیک، شماره 41.

-سراج، رضا، (1390)، «نگاه راهبردی به پشت پرده بی‌ثبات سازی سوریه»، بازیابی پنجم فروردین ماه 1393، پایگاه تحلیلی تبیین.

-ﺳﯿﻒزاده، ﺳﯿﺪ ﺣﺴﯿﻦ، (1385)، اﺻﻮل رواﺑﻂ ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻞ (اﻟﻒ و ب)، ﺗﻬﺮان: ﻧﺸﺮ ﻣﯿﺰان.

-علایی، حسین، (1391)، «تحلیل تغییرات موازنه قدرت در خاورمیانه»، فصلنامه سیاست خارجی، سال بیست و ششم، شماره 4.

-قربانی، فهیمه و حمید احمدی، (1393)، «تاثیر بحران سوریه بر روابط ایران و ترکیه»، فصلنامه روابط خارجی، شماره 23.

-ﻟﯿﺘﻞ، رﯾﭽﺎرد، (1389)، «ﺗﺤﻮل در ﻧﻈﺮﯾﻪﻫﺎی ﻣﻮازﻧﻪ ﻗﻮا»، ترجمه ﻏﻼﻣﻌﻠﯽ ﭼﮕﻨﯽزاده (1389)، ﺗﻬﺮان: ﻣﺆﺳﺴﻪ ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت و ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻠﯽ اﺑﺮار ﻣﻌﺎﺻﺮ. -یعقوبی

‌فر، حامد، (1392)، «گونه‌شناسی سیاست خارجی ترکیه در خاورمیانه»، فصلنامه سیاست‌گذاری، سال بیست و هفتم، شماره 4.

Aras, B., & Yorulmazlar, E. (2014). Turkey and Iran after the Arab Spring: finding a middle ground. Middle East Policy, 21(4), 112-120.

Fuller, G. E. (2014). Turkey and the Arab spring: leadership in the Middle East (p. 362).

Lexington: Bozorg Press. Fürtig, H. (Ed.). (2014). Regional Powers in the Middle East: New constellations after the Arab revolts. Springer.

Mohammed, I. (2011). Turkey and Iran Rivalry on Syria. Alternatives: Turkish Journal of International Relations, 10(2&3), 65-77.

Solat, R., & Azizi, H. (2012). Rivalry and Cooperation in the Iran-Turkey Relations in the Light of the Arab Spring. Discourse: An Iranian Quarterly, 13(3-4), 119-143.

Walt, S. M. (1990). The Origins of Alliances, Alliance: Balancing and Bandwagoning, in Stephan M. Walt .(Eds). Cornell University Press.