بررسی رابطه بین دینداری و آگاهی از حقوق شهروندی (مورد مطالعه: دانشجویان دانشگاه یزد)
الموضوعات : مطالعات جامعه شناختی شهریمسعود حاجی زاده میمندی 1 , میثم غلامی 2
1 - دانشیار جامعه شناسی دانشگاه یزد
2 - دانشجوی کارشناسی ارشد جامعه شناسی دانشگاه یزد
الکلمات المفتاحية: دینداری, آگاهی از حقوق شهروندی, دانشگاه یزد, بعد مناسکی, بعد عاطفی,
ملخص المقالة :
آگاهیبخشی به عنوان یکی از کارکرد های دین شناخته شده است. از طرف دیگر دین یک نهاد سنتی است که با نهاد ها و ارزش های مدرن دارای چالش و شهر جایگاه اصلی ایفای حقوق شهروندی است. هدف پژوهش حاضر بررسی رابطهی دینداری و آگاهی از حقوق شهروندی در بین دانشجویان است که برای رسیدن به اهداف پژوهش، از نظریه‌ی لاکمن استفاده شده است. پژوهش به روش پیمایشی انجام شده و دادهها با ابزار پرسشنامه که از پایایی و روایی مناسب برخوردار بوده و با استفاده از شیوه‌ی نمونهگیری طبقهای تصادفی ساده از 384 نفر از دانشجویان دانشگاه یزد در سال 1396 جمعآوری شده است. برای تحلیل داده های آماری، از تکنیک هایی همچون تحلیل واریانس و پیرسون در نرم افزارSPSS و طراحی مدل از Amos استفاده شده است. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که میزان دینداری دانشجویان بالا و میزان آگاهی از حقوق شهروندی آن ها متوسط است. یافته های پژوهش نشان می دهد که رابطهی معنا داری بین دینداری و آگاهی از حقوق شهروندی وجود دارد. با توجه به مدل رگرسیون، دینداری 7/19 درصد از واریانس حقوق شهروندی را تبیین می کند.
- آرون، ریمون. (1381). مراحل اساسی اندیشه در جامعه‌شناسی، باقر پرهام، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
- اسکافی، مریم. (1386). بررسی میزان آگاهی شهروندان از حقوق و تکالیف شهروندی(مطالعه موردی: شهر مشهد)، مجلهی علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد.
- افشانی، سید علیرضا، یاسین خرم پور و سجاد ممبینی. (1393). بررسی رابطهی دینداری و خودشکوفایی(مطالعه موردی: دانشجویان دانشگاه یزد)، فصلنامهی توسعه اجتماعی- فرهنگی، دورهی سوم، شمارهی1، 29-52.
- امام زمانی، فریبا و احمد فولادیان. (1391). تأثیر شیوه‌های جامعه‌پذیری دینی در خانواده بر دینداری نوجوانان، فصلنامهی فقه و تاریخ تمدن ملل اسلامی، شمارهی31: 33-56.
- تامسون، کنت و دیگران. (1381). دین و ساختار اجتماعی، مقالاتی در جامعه‌شناسی دین، ترجمهی علی بهرام‌پور و حسن محدثی، تهران: انتشارات کویر.
- تقوی مریم آبادی، حمید. (1388). بررسی رابطهی بین نظم خانواده و بازتولید دینداری در بین شهروندان یزدی، پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد رشته جامعه‌شناسی، دانشکده‌ی علوم اجتماعی، دانشگاه یزد.
- توسلی، غلامعباس و محمود نجاتی حسینی. (1383). واقعیت اجتماعی شهروندی در ایران، مجلهی جامعه‌شناسی ایران، دورهی5: 32-62.
- حسام، فرحناز. (1382).هویتشهروندی،اندیشهوپژوهش، سال پنجم، شمارهی 21 .
- حسین زاده، پروین و داوود ابراهیم پور. (1392). بررسی عوامل اجتماعی مرتبط با رضایت شهروندان شهر تبریز از رعایت حقوق شهروندی، فصلنامهی مطالعات جامعه‌شناسی، سال ششم، شمارهی21: 59-72.
- حقیقتیان، منصور. (1391). بررسی تأثیر شهرنشینی بر روابط اجتماعی در شهر بوشهر(آزمون نظریه‌ی لوئیس ویرث)، مجلهی پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، سال سوم، شمارهی هشتم، 39-50.
- دیرک، کسلر. (1394). نظریه‌های روز جامعه‌شناسی از آیزنشتات تا پسامدرن‌ها، مترجم کرامت‌الله راسخ، تهران: آگه.
- ذکایی، محمد سعید. (1381). آموزش شهروندی، نشریه‌ی علوم اجتماعی(رشد آموزش علوم اجتماعی)، شمارهی19: 22-29.
- ربانی، رسول؛ منصور حقیقتیان و محمد اسماعیلی. (1385). بررسی عوامل اجتماعی، فرهنگی و میزان آگاهی افراد از حقوق شهروندی(شهر اصفهان در سال1384)،فصلنامهی علمی - پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر، سال اول، شمارهی1، 85-106.
- زارع، ذکریا؛ فاطمه ملک پور. (1395). بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر آگاهی از حقوق شهروندی در بین شهروندان شهر سنندج، فصلنامهی پژوهش‌های اطلاعاتی و جنایی، سال11، شمارهی4: 161-180.
- سالاری، محمد و مریم صفوی سهی. (1396). نقش نهاد شورای اسلامی شهر در اعتلای حقوق شهروندی(مورد مطالعه: شورای اسلامی شهر تهران) ، فصلنامهی علمی - پژوهشی اقتصاد و مدیریت شهری، شمارهی5.
- سراج زاده، سید حسین و رحیمی، فرشید. (1392). رابطهی دینداری با معناداری زندگی در یک جمعیت دانشجویی، فصلنامهی راهبرد فرهنگ، شمارهی24، دورهی6: 7-30.
- شارع پور، محمود و اکبر علوی نیا و مریم شعبانی. (1395). بررسی میزان آگاهی از حقوق و مسؤولیت‌های شهروندی نسبت به امور شهری و عوامل اجتماعی مرتبط آن، فصلنامهی مطالعات جامعه‌شناختی شهری، سال 6، شمارهی 18، دورهی6: 1-22.
- شجاعی زند، فرشید و علیرضا شجاعی زند و بهاره آروین.(1396). مطالعه‌ی تجربی روند‌های شکل‌گیری دین، فصلنامهی راهبرد فرهنگ، شمارهی 37، دورهی10: 51-72.
- شجاعی، احمد و رضا هاشمی معصوم آباد و مهتاب کریمی و ساسان نیکفال مغانلو. (1394). بررسی حقوق شهروندی از دیدگاه دین اسلام، مجموعه مقالات دومین کنگره بین‌المللی افق‌های جدید در معماری و شهرسازی، تهران.
- شهبازی، مظفرالدین و زهرا علی پناه. (1392). بررسی جامعه‌شناختی رابطهی آگاهی از حقوق شهروندی و مشارکت اجتماعی شهروندان در سال 1392 (مورد مطالعه: شهروندان بالای 18 سال شهر تبریز)، دومین کنفرانس ملی جامعه‌شناسی و علوم اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان.
- شیبانی، ملیحه و طاهره داوود وندی. (1389). تحلیلی بر میزان آگاهی از حقوق شهروندی در میان دانشجویان، فصلنامهی رفاه و توسعه‌ی اجتماعی، شمارهی 5: 35-60.
- شیرعلیزاده، حسن، لیلا عظیمی و صمد رسول زاده اقدم. (1393). بررسی جامعه‌شناختی رابطهی بین دینداری با آشنایی از حقوق شهروندی(مورد مطالعه: دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد خلخال)، فصلنامهی مطالعات علوم اجتماعی ایران، سال یازدهم، شمارهی 41:55-66.
- صفایی پور، مسعود و سجاد ملایی و علی اصغر آدینه وند. (1390). مفهوم شهروندی، چالش‌ها و موانع قانونی پیش رو در ایران، کتاب سمینار رسانه و آموزش شهروندی، اداره‌ی کل آموزشهای شهروندی شهرداری تهران.
- علیزاده، سکینه. (1377). درآمدی بر مطالعات مردم‌شناسی دین، فصلنامهی نمایه پژوهش، شمارهی 5.6.
- عیوضی، محمد رحیم. (1382). درآمدی بر رویکرد جامعه‌شناختی دین در حوزه‌ی دین‌پژوهشی، فصلنامهی قبسات، شمارهی27: 127-140.
- فاضلی، محمد. (1389). ارزیابیتأثیراتاجتماعی، تهران: انتشارات جامعه‌شناسان.
- فتحی، مرضیه، مطلق، معصومه. (1395). بررسی جامعه‌شناختی آگاهی از حقوق شهروندی در بین دانشجویان دانشگاه کردستان، فصلنامهی پژوهش‌های جامعه‌شناختی، سال10، شمارهی1.
- قاسمی، وحید و زهرا امیری اسفرجانی. (1390). تبیین جامعه‌شناختی دینداری بر سرمایه‌ی اجتماعی درون‌گروهی(مطالعه‌ی موردی: شهر اصفهان) ، فصلنامهی جامعه‌شناسی کاربردی، سال 22، شمارهی42: 21-46.
- کاستلز، استنفن و آلیستر دیویدسن. (1382). مهاجرت و شهروندی،ترجمهی تقی لو، تهران: نشر پژوهشکده‌ی مطالعات راهبردی، چاپ اول.
- کوزر، لوئیس. (1382). زندگی و اندیشه بزرگان جامعه‌شناسی، محسن ثلاثی، تهران: انتشارات علمی.
- مادورو، اتو. (1381). رویکرد‌های نومارکسیستی در زمینه‌ی استقلال نسبی در دین و ساختار اجتماعی، علی بهرام پور و حسن محدثی، تهران: نشر کویر.
- مرجانی ریک، سجاد. (1395). تحلیل رابطهی آگاهی از حقوق شهروندی با توسعه‌ی اجتماعی(مطالعه‌ی موردی: شهروندان شهر رشت) ، پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد، دانشگاه شاهد، دانشکده‌ی علوم انسانی.
- موحد، مجید و ماندانا کریمی. (1395). مطالعه‌ی رابطهی عوامل اجتماعی فرهنگی با نگرش نسبت به حق‌الناس(مطالعه‌ی موردی: جوانان 18-29سال شهر شیراز) ، فصلنامهی توسعه‌ی اجتماعی، دورهی دهم، شمارهی 4.
- موحد، مجید و محمد تقی عباسی شوزایی و محمد دلبر. (1388). دینداری و حقوق شهروندی: بررسی جامعه‌شناختی رابطهی دینداری با حقوق شهروندی، فصلنامهی جامعه‌شناسی، دورهی 5: 143-166.
- میرسندسی، محمد. (1394). مقدمهای بر جامعه‌شناسی دین و انواع دینداری، تهران: جامعه‌شناسان، چاپ دوم.
- نجاتی حسینی، محمود و میثم قدسی. (1393). قرائت شهروندان شهر ایوان از حقوق شهروندی، فصلنامهی فرهنگ ایلام، دورهی15: 7-26.
- هزار جریبی، جعفر. (1390). احساس امنیت اجتماعی از منظر توسعه‌ی گردشگری، مجلهی جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، سال22، شمارهی42: 121-142.
- همتی، رضا، وکیل احمدی. (1393). تحلیل جامعه‌شناختی از وضعیت فرهنگ شهروندی و عوامل تبیین کننده‌ی آن (مورد مطالعه: شهر ایوان)، فصلنامه‌یبرنامه‌ریزیرفاهوتوسعه‌یاجتماعی، سال پنجم، شمارهی18: 139-182.
- همیلتون، ملکم. (1377). جامعه‌شناسی دین، محسن ثلاثی، تهران: نشر تبیان.
- ویلم، ژان پل. (1377). جامعه‌شناسی ادیان، عبدالرحیم گواهی، تهران: نشر تبیان.
- یغمایی، محمدتقی. (1380). دینداری نوجوانان و عوامل مؤثر بر آن، پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد، دانشکده‌ی علوم انسانی، دانشگاه علامه طباطبایی.
- Brown, A. M. B., & Kristiansen, A. (2008). Urban policies and the right to the city: Rights, responsibilities and citizenship.
- Coffé, H., & van der Lippe, T. (2010). Citizenship Norms in Eastern Europe. Social Indicators Research, 96(3), 479-496.
- Dahrendrof, R (1994)." Citizenship and : Beyond: The social Dynamics of an Idea", in B.S Turner and Hamilton(ed) Citizenship Critical Concept, London :Rutledge.
- Macklin, A. (2014). Citizenship revocation, the privilege to have rights and the production of the alien. Queen's LJ, 40, 1.
- Meyer, K., Rizzo, H., & Ali, Y. (1998). Islam and the extension of citizenship rights to women in Kuwait. Journal for the Scientific Study of Religion, 131-144.
- Zembylas, M., & Loukaidis, L. (2018). Emerging relationships between religious education and citizenship education: Teachers’ perceptions and political dilemmas in Cyprus. British Journal of Religious Education, 40(2), 169-181.
_||_