تأثیر عوامل محیطی و اجتماعی بر احساس امنیّت شهری (مورد مطالعه: محلّات منتخب شهر یزد)
الموضوعات : مطالعات جامعه شناختی شهریجواد افشارکهن 1 , محمد رحیقی یزدی 2
1 - دانشیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه بوعلی سینا همدان
2 - کارشناسی ارشد پژوهش علوم اجتماعی دانشگاه بوعلی سینا همدان
الکلمات المفتاحية: عوامل محیطی, تعاملات اجتماعی, امنیّت, احساس امنیّت, محلّه,
ملخص المقالة :
عوامل متعدّد و متنوّعی در برقراری نظم و امنیت اجتماعی تأثیرگذار هستند. از آن جمله می توان به عوامل محیطی و اجتماعی اشاره کرد. اهمیت این عوامل از آنجایی است که بپذیریم که عوامل ناامنی در بستر مکان رخ می دهند و توجه به این نکته که رفتار انسان در فضا و مکان های مختلف، متفاوت بوده و در بسیاری موارد فضا محرّک انسان در بروز رفتار مجرمانه می باشد، امری ضروری است. این تحقیق از نوع پیمایشی است که طی آن از طریق پرسشنامه با روش خوشه ای، 214 نفر در دو محله ی امیرآباد و صفائیه مصاحبه شده است. برای تحلیل داده ها از آزمون ضریب رگرسیون و پیرسون استفاده شده است. بر اساس یافته های تحقیق، متغیر های فضای فیزیکی، قلمروگرایی، نظارت اجتماعی و تعاملات اجتماعی بر روی احساس امنیت تأثیر دارند ولی میان میزان جرم با احساس امنیت رابطه ای به دست نیامد. همچنین متغیر های تصور مردم، دستیابی به امکانات و سخت کردن آماج جرم بر روی میزان جرم تأثیر دارند. می توان گفت متغیّر های فضای فیزیکی و کالبدی، قلمروگرایی و تعاملات اجتماعی عوامل مهمّی برای بالا بردن احساس امنیّت محسوب می شوند. توجّه به فضاهای غیرقابل دفاع و ایجاد فضاهای سبز و مناسب برای گذران اوقات فراغت و در پی آن بالا بردن قلمروگرایی و تعاملات اجتماعی ساکنان که باعث نظارت غیررسمی و به دنبال آن نگهداری و مراقبت ساکنان از محلّه ی خود می شود، می تواند سیاست هایی موثّر برای ارتقای احساس امنیت تلقی گردد. بر این اساس توجّه سیاست گذاران و برنامه ریزان شهری باید به مقولاتی همچون توسعه ی پایدار و عدالت در توزیع امکانات شهری جلب گردد.
- بهرامی، اردشیر. (1390). «بررسى رابطهی احداث فضاى سبز بر امنیت اجتماعى و جرایم»، فصلنامهی مطالعات امنیّت اجتماعی، تابستان.
- جاکوبز، جین. (1389). «مرگ و زندگی شهرهای بزرگ آمریکایی «باغ شهرهای زیبای تابناک»»، ترجمهی حمیدرضا پارسی و آرزو افلاطونی، دانشگاه تهران، آبان، شمارهی 22.
- حسینی، سیّد ابراهیم و ادیبزاده، بهمن. (1387). «امنیّت کالبدی با رویکرد CPTED، بررسی عوامل محیطی مؤثّر در ایجاد فضاهای ایمن در ساماندهی و طرّاحی بافتهای فرسوده شهری»، اولین همایش بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده شهری، 20 و 21 آذر ماه.
- رضایی بحراباد، حسن. (1390). «بافتهای فرسودهی شهری، مکانهای جرمخیز: تأثیر بافت فرسودهی پیرامون حرم رضوی بر وقوع جرم»، مجلهی مطالعات اجتماعی ایران، سال چهارم، شمارهی 4.
- ساروخانی، باقر و نویدنیا، منیژه. (1385)، «امنیت اجتماعی خانواده و محل سکونت؛ در تهران»، فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، سال ششم، پاییز، شمارهی 22
- صدّیق سروستانی، رحمت الله و نصر اصفهانی، آرش. (1390). «مطالعهی عوامل مؤثر بر ترس از جرم در محلههای شهری»، مسائل اجتماعی ایران، سال سوم، تابستان، شمارهی 1.
- فلیسنر، دن و هنزل من، اف. (1383). «پیشگیری از وقوع جرم از طریق طراحی محیطی و ادارهی امور پلیسی جامعهگرا»، نشریهی علوم انسانی، دانش انتظامی، بهار، شمارهی 20.
- قرایی، فریبا و دیگران. (1389). «بررسی و سنجش حس امنیّت در مناطق مختلف شهری، آرمانشهر»، بهار و تابستان، شمارهی 4.
- کلانتری، محسن. سلامی‌بیرامی، ابوذر. (1390). طراحی شهری و پیشگیری بزهکاری، زنجان: نشر آذر کلک.
- محمودی جانکی، فیروز و قورچی بیگی، مجید. (1388). «نقش طراحی محیطی درپیشگیری از جرم»، فصلنامهی حقوق، مجلهی دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دورهی 39، تابستان، شمارهی 2.
- مدیری، آتوسا. (1385). «جرم، خشونت و احساس امنیّت در فضاهای عمومی شهر»، فصلنامهی علمی ـ پژوهشی رفاه اجتماعی، سال ششم، شمارهی 22.
- نوروزی. فیض الله و فولادی سپهر. سارا. (1388). «بررسی احساس امنیّت اجتماعی زنان 29 - 15 سالهی شهر تهران و عوامل اجتماعی مؤثر بر آن»، مجلهی راهبرد، زمستان، شمارهی 53.
- Cinar; Eylem Akman. Cubukcu; Ebru, (2012), The Influence of Micro Scale Environmental Characteristics on Crime and Fear, Social and Behavioral Sciences, procedia, pp 83-88.
- Cohen; Deborah; (2008); The built environment and collective efficacy; Health & Place; pp 198–208.
- Giles-Corti; Billie; (2008); The built environment, neighborhood crime and constrained physical activity; Preventive Medicine; pp 241–251.
- Kim; Joongbaeck; (2010); Neighborhood disadvantage and mental health: The role of neighborhood disorder and social relationships; Social Science Research; pp 260–271.
- Knuiman; Matthew; (2011); Creating safe walkable streetscapes Does house design and upkeep discourage incivilities in suburban neighbourhoods; Journal of Environmental Psychology; pp 79-88.
- Mair; Christina; (2010); Neighborhood stressors and social support as predictors of depressive symptoms in the Chicago Community Adult Health Study; Health & Place; pp 811-819.
- Miles; Rebecca; (2006); Neighborhood disorder and smoking: Findings of a European urban survey; Social Science & Medicine; pp 2464–2475.
- Noraini; Joharia; (2012); The Relationship between Crime Prevention through Environmental Design and Fear of Crime; Procedia - Social and Behavioral Sciences; pp 628 – 636.
- Pitner; Ronald O; (2012); Making neighborhoods safer: Examining predictors of residents’ concerns about neighborhood safety; Journal of Environmental Psychology; pp 43-49.
- Roman; Caterina G.; (2008); Fear of Walking Outdoors; American Journal of Preventive Medicine.
- Scarborough; Brittney K.; (2010); Assessing the relationship between individual characteristics, neighborhood context and fear of crime; Journal of Criminal Justice; pp 819–826.
_||_.
