بررسی ریخت‌شناسانة داستان شغاد از شاهنامه
الموضوعات : پژوهش های نقد ادبی و سبک شناسی
کبری چمنی
1
(دانش‌آموختة کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی.)
یدالله شکری
2
(استادیار دانشگاه سمنان)
الکلمات المفتاحية: شاهنامه, ساختارگرایی, ریخت‌شناسی, رستم و شغاد,
ملخص المقالة :
مقاله پیش رو در صددصدد است تا داستان شغاد از شاهنامه را بر پایه نظریه ریخت‌شناسی ولادیمیر پراپ تحلیل و میزان برابری آن دو با یکدیگر را بررسی کند؛ به‌همین منظور در بخش نخست، مبانی نظری مکتب ساختارگرایی و ریخت‌شناسی بررسی میشود. در ساختارگرایی اصالت متن، بیتوجهی به ریشه‌های فرهنگی، اجتماعی و تاریخی و توجه به روابط متقابل واحدهای متن مورد توجه بوده و در ریخت‌شناسی نیز مواردی مانند چهار قانون کلی در شخصیت‌ها، عناصر پایدار و متغییر داستان، کنشهای هفتگانه شخصیت‌ها، کارکردها و انواع حرکت در داستان بررسی میشود. نگارندگان در بخش دوم به بررسی داستان شغاد بر پایة یافتههای پراپ پرداخته و، با رسم جداول جدول و شکل‌هایی این مباحث را که با کارکردهای پراپ مطابقت دارد نشان داده‌اند، هم‌چنین در مواردی جابهجایی کارکردها و تفاوت‌ها را نیز مشخص کرده‌اند. حاصل اینکه داستان از یک سو بر پایه الگوی پراپ دارای دو حرکت است و از سوی دیگر مؤلفه‌هایی دارد که با قوانین الگوی مورد نظر مطابق نیست.
_||_
