تراز ادبی متن (پیشنهادی در نقد ادبی)
الموضوعات : پژوهش های نقد ادبی و سبک شناسی
1 - دانش‌آموخته دوره دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید چمران اهواز.
2 - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه لرستان.
الکلمات المفتاحية: نقد, ادبیّات, شکلگرایی, ادبیّت متن, تراز ادبی,
ملخص المقالة :
مقالة حاضر کوششی است در راستای پیشنهاد یک شیوة نقد بر اساس معیارهای محسوس و سنجش پذیر. زبان ادبی از دیدگاه شکل‌گرایان، نشان دهندة نقش خاصی از زبان است که توسط عناصر شکلی برجسته شده است. بر این اساس به نظر می‌رسد تمام عناصر این‌گونه از زبان قابل شناخت و توصیف‌‌پذیر باشند. برای تعیین ادبیّت یک متن، نخست باید عناصر شکلی آن را مشخص کرد و برشمرد. سپس با توجّه به فاصلة این عناصر از زبان خودکار، تراز ادبی هر عنصر را نسبت به دیگر عناصر تعیین کرد. پس از این مرحله باید مجموع تراز ادبی عناصر به‌کار رفته در متن را معیار تعیین تراز ادبی کل متن قرار داد. علاوه بر موارد یاد شده، این شیوه نقد راهکارهایی را برای بررسی متن در سه حوزة تناسب، خلاقیت و تنوّع ارائه می‌دهد که عینی و قابل سنجش‌اند. این نوع نقد، می‌تواند به‌صورت قابل‌سنجش تراز ادبی متن را در واحد جمله یا بیت، با جملاتی ارجاعی ارائه دهد و به نقد و بررسی سه عامل تناسب، خلّاقیت و تنّوع به‌صورت معیارمند بپردازد.
_||_
