ریخت‌شناسی پراپ و حکایات الهی‌نامه عطار
الموضوعات : پژوهش های نقد ادبی و سبک شناسیفرحناز حسینی پناه 1 , امیراسماعیل آذر 2 , ابوالقاسم امیراحمدی 3
1 - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد سبزوار، دانشگاه آزاد اسلامی، سبزوار، ایران
2 - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی تهران، ایران
3 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سبزوار، ایران.
الکلمات المفتاحية: شخصیت, ساختار, خویش‌کاری, پراپ, الهی‌نامه وفی,
ملخص المقالة :
روایت شناسی، رویکردی نوین و ساختارگرا در مطالعه ادبیات است و باید ولادیمیر پراپ، مردم‌شناس روس را آغازگر این روایت شناسی نوین دانست. وی درشکل شناسیقصه‌هایپریان، کارکردها"خویش‌کاری ها"راعناصرثابت قصه‌ها می‌داند و بر اساس آن‌ها، فرم قصه‌ها را تعیین می‌کند. در سال‌های اخیر "ریخت‌شناسیِ" آثار ادب فارسی مورد توجه پژوهش گران قرار گرفته است؛ از جمله آثار شاخص ادبیاتِ کهن فارسی که قابلیت ریخت‌شناسی را دارد، "الهی‌نامه عطار" نیشابوری است. در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی تحلیلی، چرایی و چگونگی ساختار روایی در حکایات الهی‌نامه عطار نیشابوری (پانزده حکایت)، براساس الگوی ولادیمیرپراپموردمطالعه، تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. مهم‌ترین داده‌های آماری، "خویش‌کاری"، صحنه آغازین، پایانی و شخصیت‌های حکایات است. نتایج این جستار، اثبات می‌کند که؛ صحنه آغازین در فضاسازیِ حکایات مؤثر است و خویش‌کاری های کمبود و مصیبت بیش از سایر عناصر، ایفای نقش می‌نمایند.
_||_
