شناسایی و اولویت‌بندی ویژگی‌های خانه‌های سنتی شیراز با روش (AHP)

الموضوعات : فصلنامه آینده پژوهی شهری

تارا حیدری ارجلو ¹ , افشین قربانی پارام ² , فرامرز حسن پور ³

1 - دانشجوی دکتری تخصصی، گروه معماری، دانشکده فنی و مهندسی، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران.
2 - استادیار، گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، واحد دماوند، دانشگاه آزاد اسلامی، دماوند، ایران.
3 - استادیار، گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه زابل، زابل، ایران.

تاريخ الإرسال : 15 الإثنين , ربيع الثاني, 1445 تاريخ التأكيد : 18 السبت , جمادى الأولى, 1445 تاريخ الإصدار : 15 الأربعاء , رجب, 1446

الکلمات المفتاحية: عناصر اقلیمی و فضایی, معماری سنتی, طراحی مسکن, انرژی, شیراز.,

ملخص المقالة :

پژوهش حاضر باهدف ارائه الگوی مناسب طراحی مسکن در راستای استفاده از انرژی خورشیدی و عناصر اقلیمی و فضایی معماری سنتی خانه‌های شیراز انجام شد. اين پژوهش ازلحاظ ماهیت توصيفی- تحليلی و ازنظر هدف کاربردی است؛ و گردآوری اطلاعات از دو روش کتابخانه‌ای و میدانی تحقق یافت. در این خصوص پس از مطالعات کتابخانه‌ای با 5 نفر از افراد متخصص حوزه معماری مصاحبه و پس از استخراج شاخص‌ها الگوهایی جهت مسکن معاصر ارائه شد. پس از بررسی شاخص‌های معماری خانه‌های سنتی (استفاده از آب، بهره گیر حداکثری باد، استفاده از نور، تأمین خنکی با سایه، استفاده از فضای سبز، تناسبات و ترکیب‌بندی عناصر معماری، مصالح، طراحی معماری پایدار فضاها، جهت‌گیری بنا و سازمان‌دهی فضاها) و راهكارهای معماری اقليمی و انرژی فعال (جهت‌گیری و فرم بهينه، ظرفیت هدایت حرارتی جدارها، سایه‌بان و جدارهای نور گذر و...)، محاسبات انرژی و معاصر سازی این شاخص‌ها (استفاده از حیاط مرکزی (اتریوم)، ایجاد بازشو بالای سرپله، سایه‌بان‌های متحرک، سایه‌بان‌های ثابت و متخلخل، شیشه 3 جداره با گاز میانی آرگون، استفاده از بلوک لیکا و ...) نتایج حاکی از آن است که می‌توان با الگوهای بهينه ارائه‌شده، مسكن همساز با اقلیم را طراحی نمود که بتواند، حداكثر آسايش حرارتی را برای ساكنان فراهم نماید و مصرف انرژی را کاهش دهد.

المصادر:

منابع
توسلی، محمود؛ بنیادی، ناصر. (1393). فضاهای شهری و جایگاه آن‌ها در زندگی و سیمای شهری. مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران، چاپ سوم، تهران.
داریوش، بابک. (1391). انسان، طبیعت و معماری. تهران: انتشارات علم و دانش، چاپ سوم.
سازمان بهره‌وری انرژی ایران. (1395). وضعیت مصرف انرژی در بخش صنعت و ارائه آمار. تهران
صالحی، بهروز؛ قنبریان، عبدالحمید؛ شفیعی، بهناز؛ نوری، شهلا؛ و فردوسیان، سیما. (1400). بررسی تأثیر کمی اعمال ضوابط شاخص‌های آسایش حرارتی بر میزان مصرف انرژی در ساختمان‌های مسکونی. علوم و تکنولوژی محیط‌زیست، 23(10)، 193-206. https://sanad.iau.ir/Journal/jest/Article/837871
فلامکی، محمد منصور. (1381). ریشه‌ها و گرایش‌های نظری معماری. تهران: نشر فضا.
محمدی، عرفان؛ مختاری، مهدیه. (1397). بررسی تأثیر معماری سنتی بر معماری معاصر با نگاه بر معماری شهر کاشان. مجله معمارشناسی، 1(2)، 1-12.
معماریان، غلامحسین. (1382). آشنایی با معماری اسلامی ایرانی. تهران: دانشگاه علم و صنعت.
نظربلند، نازیلا؛ غیایی، محمدمهدی؛ و مافی، مصطفی. (1402). کاهش مصرف انرژی از طریق بازشوهای بهینه در ساختمان های بلندمرتبه مسکونی در تطبیق با نورگیر های بناهای سنتی شهر شیراز. مطالعات هنر اسلامی، 18(42)، 394-408. doi: 10.22034/ias.2020.224612.1216

References:
Alcoforado, M.-J., Andrade, H., Lopes, A., & Vasconcelos, J. (2009). Application of Climatic Guidelines to Urban Planning. The example of Lisbon (Portugal). Landscape Urban Plann., 90, 56–65. doi: 10.1016/j.landurbplan.2008.10.006
Dariush, B. (2012). Man, Nature, and Architecture. Tehran: Science and Knowledge Publishing, 3rd edition. [In Persian]
Flamaki, M. (2002). Roots and Theoretical Trends of Architecture. Tehran: Faza Publishing.
Iran Energy Efficiency Organization. (2016). Status of Energy Consumption in the Industrial Sector and Provision of Statistics. Tehran. [In Persian]
Kleerekoper, L. (2016). Urban Climate Design: Improving thermal comfort in Dutch neighbourhoods. A+BE: Architecture and the Built Environment, 6. doi: 10.7480/abe.2016.11
Krüger, E. L., Minella, F. O., & Rasia, F. (2011). Impact of urban geometry on outdoor thermal comfort and air quality from field measurements in Curitiba, Brazil. Build. Environ., 46(3), 621–634. doi: 10.1016/j.buildenv.2010.09.006
Moeinian, G. (2003). Introduction to Iranian Islamic Architecture. Tehran: Iran University of Science and Technology. [In Persian]
Mohammadi, E., & Mokhtari, M. (2018). Investigating the Impact of Traditional Architecture on Contemporary Architecture with a Focus on the Architecture of Kashan City. Journal of Architectural Studies, 1(2), 1-12. [In Persian]
Nazarboland, N. , Ghiyaei, M. M. , & Mafi, M. (2024). Reduction of Energy Consumption Through Optimal Shutters in High-Rise Residential Buildings in Accordance with the Skylights of Traditional Buildings in Shiraz. Islamic Art Studies, 18(42), 394-408. doi: 10.22034/ias.2020.224612.1216 [In Persian]
Salehi, B., Ghanbarian, A., Shafiei, B., Noori, S., & Fardousian, S. (2021). Investigating the Quantitative Impact of Thermal Comfort Index Regulations on Energy Consumption in Residential Buildings. Environmental Science and Technology, 23(10), 193-206. https://sanad.iau.ir/Journal/jest/Article/837871 [In Persian]
Tavassoli, M., Bonyadi, N. (2014). Urban Spaces and Their Role in Life and Urban Appearance. Center for Urban Studies and Research, Iran, 3rd edition, Tehran. [In Persian]