اندرزنامه، رسالة تعلیمی تازه یافته از بسمل شیرازی
الموضوعات :
1 - دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان
الکلمات المفتاحية: ادبیات تعلیمی, اخلاقیات, بسمل شیرازی, اندرزنامه, نسخه‌های خطی,
ملخص المقالة :
اندرزنامه عنوان عمومی کتابها و رساله‌هایی است که به حکمتها، دستورهای اخلاقی، پند و اندرزهای تربیتی و دینی پرداخته و بخش وسیعی از ادبیات تعلیمی را تشکیل می‌دهند. بنیاد این قبیل آثار بر اخلاق نهاده شده و موضوع عمدة آنها اخلاقیات، شیوة زندگی و راه و رسم آمیزش با مردم است. ساختار اندرزنامه‌ها نیز متنوع و بیشتر در سه قالب منثور، منظوم و پندهای منثور آمیخته به نظم است. با وجود شناسایی بسیاری از پندنامه‌های دوران پیش از اسلام و نیز دوران اسلامی، هنوز فهرست کاملی از اینگونه آثار تدوین نشده و اندرزنامه‌های ناشناخته و مجهول‌القدر بسیاری وجود دارد. یکی از این اندرزنامه‌های ارزنده، اندرزنامة علی اکبر نواب شیرازی، ادیب و شاعر ایرانی سدة سیزدهم قمری، معروف به بسمل است. از این اثر، سه دست نوشته (و عکس) در کتابخانة مرکزی دانشگاه تهران باقی مانده است که تاکنون تصحیح و چاپ نگردیده است. این پژوهش با نگاهی کوتاه به اندرزنامه‌نویسی در ادب فارسی، به معرفی نسخه‌های خطی باقی مانده از این اثر، به همراه تحلیلی کوتاه از آن پرداخته است.
1- انوشه، حسن. (1381). فرهنگنامة ادبی فارسی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
2- بسمل شیرازی، حاج علی اکبر نواب. (1371). تذکرة دلگشا، به کوشش منصور رستگار فسایی، شیراز: انتشارات نوید.
3- -------------------------- . (1248 ق). اندرزنامه، نسخة خطی به شمارة 2999 کتابخانة مرکزی دانشگاه تهران.
4- --------------------------. (بی تا). اندرزنامه، نسخة خطی به شمارة 3527 کتابخانة مرکزی دانشگاه تهران.
5- -------------------------. (بی تا). اندرزنامه، نسخة خطی به شماره 3189 کتابخانة مرکزی دانشگاه تهران.
6- درایتی، مصطفی. (1389). فهرستوارة دست‌نوشته‌های ایران، تهران: کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
7- سعادت، اسماعیل. (1384). دانشنامة زبان و ادب فارسی، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
8- مایل هروی، نجیب. (1380). تاریخ نسخه‌پردازی و تصحیح انتقادی نسخه‌های خطی، تهران: انتشارات فرهنگ و ارشاد اسلامی.
9- محمدی، محمد. (1352). ادب و اخلاق در ایران پیش از اسلام، تهران: ادارة کل نگارش وزارت فرهنگ و هنر.
10- مشرف، مریم. (1389). جستارهایی در ادبیات تعلیمی ایران، تهران: سخن، با همکاری انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
11- معصوم علیشاه، محمد معصوم. (1345). طرائق الحقایق، به کوشش محمد جعفر محجوب، تهران: کتابخانة سنایی.
12- موسوی بجنوردی، کاظم. (1389). دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی، تهران: مرکز دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی.
Referrences:
1 - Anousheh, Hassan. (1381). Letter of Persian literary culture, Tehran: Ministry of Culture and Islamic Guidance.
2 - Besmele Shirazi, Ali Haji Navab Akbar. (1371). Tazkerat Delgosha, thanks to efforts of Fsaiee Mansour, Shiraz: Navid Publication.
3 ----------- (1248 AH). Andarznameh, 2999 issue of manuscripts to the Central Library of Tehran University.
4------------(without date). Andarznameh, 3527 issue of manuscripts to the Central Library of Tehran University.
5 -. (B.). Andarznameh, 3189 Number manuscripts to the central library of Tehran University.
6 - Derayati, Mostafa. (1389). Fehrstvareh manuscripts in Iran, Tehran: Library, Museum and Documentation Center of parliament.
7 - Saadat, E. (1384). Compilation of Persian Language and Literature, Tehran: Academy of Persian Language and Literature.
8 - Mile Heravi, Najib. (1380). making copy and critical edition of manuscripts, Tehran: Publication of Culture and Islamic Guidance.
9 - Mohammadi, Mohammad. (1352). Literature and Ethics in pre-Islamic Iran, Tehran: Ministry of Culture and Arts Department of Writing.
10 - Mosharraf Maryam. (1389). extracts the educational literature of Iran, Tehran: in collaboration with the Shahid Beheshti University.
11 - Masoom Ali Shah, Mohammad Masoom. (1 345). Tarayeq Alhaqayeq, with efforts of Mohammad Jafar Mahjoub, Tehran Sanaei library.
12 - Mousavi Bojnordi, Kazem. (1389). the Great Islamic Encyclopedia, Tehran: The Great Islamic Encyclopedia.
_||_