سنجش و ارزیابی شاخص‌های شهر هوشمند در شهر ارومیه

الموضوعات :

صابر محمدپور ¹ , محمد شالی ² , سجاد نکویی ³ , بهروز محمد رضاپور ⁴

1 - دانشیارگروه شهرسازی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
2 - استادیار گروه برنامه‌ریزی منطقه‌ای، پژوهشکده توسعه و برنامه‌ریزی جهاد دانشگاهی، تبریز، ایران
3 - دانش آموخته کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری، دانشکده هنر، موسسه آموزش عالی سراج، تبریز، ایران
4 - دانش آموخته کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری، دانشکده هنر، دانشگاه بجنورد، بجنورد، ایران

تاريخ الإرسال : 05 الثلاثاء , شوال, 1444 تاريخ التأكيد : 05 الأربعاء , ربيع الأول, 1445 تاريخ الإصدار : 20 الأربعاء , شعبان, 1446

الکلمات المفتاحية: شهر هوشمند, محیط‌شهری, شاخص‌های هوشمندی, شهر ارومیه,

ملخص المقالة :

مقدمه: امروزه، گسترش و توسعه سریع شهرنشینی همراه افزایش انواع آلودگی‌های محیطی و تخریب محیط‌زیست، استفاده نادرست از زمین و ایجاد ساختارهای نامناسب در عرصه‌های مختلف زندگی موجب شده است تا توجه به شهر هوشمند به عنوان راهکاری بی‌بدیل در جهت حل معضلات شهری مورد توجه ویژه مدیران و برنامه‌ریزان قرار گیرد.

هدف: ارزیابی و رتبه‌بندی مناطق شهر ارومیه بر اساس شاخص‌های شهر هوشمند هدف اصلی این پژوهش می‌باشد.

روش‌شناسی تحقیق: به لحاظ هدف، از نوع کاربردی و به لحاظ ماهیت از نوع توصیفی- تحلیلی است. شاخص‌های مورد استفاده در این پژوهش شامل جابجایی هوشمند، اقتصاد هوشمند، محیط هوشمند، حکمروایی هوشمند، زندگی هوشمند و شهروند هوشمند با استفاده از مطالعات کتابخانه‏ای شناسایی و تعریف عملیاتی شد. از طریق روش میدانی و ابزار پرسشنامه به‌صورت الکترونیکی تحت وب با جامعه آماری 410 نفر تکمیل گردید. ضریب پایایی پرسشنامه بر اساس ضریب آلفای کرونباخ 919/0 محاسبه گردید. وضعیت و اولویت هریک از شاخص‌های شهر هوشمند بر اساس آزمون‌های تی تک‌نمونه‌ای، رگرسیون تک متغیره و مدل تصمیم‌گیری چندمعیاره ویکور تجزیه‌ و تحلیل شد.

قلمرو جغرافیایی پژوهش: مناطق پنج گانه شهر ارومیه قلمرو جغرافیایی این پژوهش می‌باشد.

یافته ­ها: یافته‌های تحقیق  نشان می‌دهد که به ترتیب شاخص‌های شهروند هوشمند، اقتصاد هوشمند، زندگی هوشمند، حکمرانی هوشمند و جابجایی هوشمند بالاتر از میانگین و شاخص محیط هوشمند پایین‌تر از میانگین هستند. همچنین تفاوت آشکاری بین مناطق شهر ارومیه از لحاظ برخورداری از شاخص‌های شهر هوشمند وجود دارد، در این بین مناطق 5 و 1 از وضعیت مطلوب‌تر و منطقه 2 وضعیت نامطلوب‌تری را دارا می‌باشند.

نتایج: با توجه به ضرورت امر و یافته‌های تحقیق حاضر، باید در کلیة مناطق شهر ارومیه بویژه در منطقه 2 زمینه‌های زیرساختی برای ایجاد و گسترش شبکه‌های ارتباطی و تکنولوژیکی فراهم شود.

المصادر:

اسماعیل¬زاده، حسن. (۱۳۹۸). تحلیل ارتباط هوشمندسازی و پایداری در فضاهای شهری (مطالعه موردی: منطقه 6 شهر تهران). جغرافیا و برنامه‌ریزی، 23(68)، 21-1. https://geoplanning.tabrizu.ac.ir/article_9317_1064.html
تقوایی، مسعود و شفیعی، مرجان. (1401). تحلیل شاخص‌ها و تبیین راهبردهای تحقق هوشمندسازی شهری (مطالعۀ موردی: شهر اصفهان). برنامه ریزی فضایی، 12(1)، 80-51. 10.22108/SPPL.2022.131222.1621doi:
حسن¬آبادی، علی؛ المدرسی، سیدعلی و استقلال، احمد. (1399). ارزیابی شاخص‌های رشد هوشمند شهری با استفاده از داده کاوی مکانی )موردشناسی: شهر یزد(. جغرافیا و آمایش شهری- منطقه‌ای، 10(37)، 230-211. 10.22111/GAIJ.2020.6029doi:
خدابخش، محمدحسین؛ نوروزی ثانی پرویز و حسین‌زاده‌دلیر کریم. (1399). تحلیلی بر توزیع فضایی میزان برخورداری مناطق شهر تبریز از شاخصهای رشد هوشمند شهری. جغرافیا و برنامه‌ریزی، 24(72)، 180-157. doi:10.22034/gp.2020.10860
ذاکریان، ملیحه؛ سپاهیان، عبدالسلام؛ سرابندی، زهرا و فیروزی راد، سیما. (1400). تحلیل فضایی شاخص‌های شهر هوشمند شهری (مطالعه موردی: شهر زاهدان). آینده پژوهی شهری، 1(2)، 83-69. 10.30495/uf.2022.1947644.1016doi:
سجادیان، مهیار؛ فیروزی، محمد علی و پوراحمد، احمد. (1401). شناسایی راهکارهای سیاستی پیشران‌گذار به شهر هوشمند (مورد مطالعه: کلان‌شهر اهواز). مطالعات راهبردی سیاستگذاری عمومی، 12(43)، 79-52. 10.22034/SSPP.2022.547536.3127doi:
مهدی‌زاده، زهرا؛ جودکی، حمیدرضا و زیاری، یوسفعلی. (1400). رتبه‌بندی مولفه‌ها و شاخص‌های شهرهوشمند در منطقه 22 کلانشهر تهران. جغرافیا (برنامه‌ریزی منطقه ای)، 11(44)، 520-505. 10.22034/JGEOQ.2021.136739doi:
یزدانی، حمیدرضا؛ سهرابی، بابک و جلیلیان، مریم. (1400). شناسایی شاخصهای کیفی مؤثر بر ارزیابی مدلهای کسب وکار اینترنت اشیا مبتنی بر تحلیل کلان داده‌ها در شهر هوشمند. پژوهش¬های نوین در تصمیم‌گیری، 6(2)، 154-125. 20.1001.1.24766291.1400.6.2.6.6doi:
Albino, V., Berardi, U., & Dangelico, R. M. (2015). Smart cities: Definitions, dimensions, performance, and initiatives. Journal of urban technology, 22(1), 3-21. doi:10.1080/10630732.2014.942092.
Angelidou, M. (2014). Smart city policies: A spatial approach, Cities, 41, S3–S11.
doi: DOI:10.1016/j.cities.2014.06.007.
Arroub, A., Zahi, B., Sabir, E., & Sadik, M. (2016). A literature review on Smart Cities: Paradigms, opportunities and open problems. In 2016 International Conference on Wireless Networks and Mobile Communications (WINCOM) (pp. 180-186). IEEE. doi: 10.1109/WINCOM.2016.7777211.
Barns, S.(2018).Smart cities and urban data platforms: Designing interfaces for smart governance. City, Culture and Society, 12 (2018) 5-12. doi: 10.1016/j.ccs.2017.09.006.
Beretta, I. (2018). The social effects of eco-innovations in Italian smart cities. Cities, 72, 115-121. doi: 10.1016/j.cities.2017.07.010.
Borsekova, K. S., Korony, A., Vanova, & Vitalisova, K. (2018). Functionality between the Si e and Indicators of Smart Cities: A Research Challenge with Policy Implications. Cities, 78, 17-2.
doi:10.1016/j.cities.2018.03.010.
Caragliu A., Del Bo, C., & Nijkamp P. (2012). Smart cities in Europe. Journal of Urban Technology, 18 (2), 65-80. doi:10.1080/10630732.2011.601117.
Clarke, A. (2006). Regional Sustainable Development Strategies: Variations in Formulation and Content in Nine Canadian Case Studies and the Implications for Eco-Procurement. Montreal: North American Commission for Environmental Cooperation – Environment, Economy and Trade Program.
Cocchia, A. (2014). Smart and digital city: A systematic literature review. In Smart city (pp.13-43). Springer, Cham. doi: 10.1007/978-3-319-06160-3-2.
De Oliveira Neto, J. S., Silva, A. L. M., Nakano, F., Pérez-Álcazar, J. J., & Kofuji, S. T. (2019). When Wearable Computing Meets Smart Cities: Assistive Technology Empowering Persons With Disabilities. In Smart Cities and Smart Spaces: Concepts, Methodologies, Tools, and Applications (pp.1356-1376). IGI Global. doi: 10.4018/978-1-5225-7030-1.ch060.
Dodgson, M., & Gann, D. (2011). Technological innovation and complex systems in cities. Journal of Urban Technology, 18(3), 101–113. doi:10.1080/10630732.2011.615570.
Dunion. (2017). Smart city strategies, Designing interfaces for smart governance. City, Culture and Society, 12 (2018) 5-12.
Duster. (2017). Smart city strategies, Focusing on Management, Policy, and Context, ICEGOV Tallin, stonia.
El Ghorab, H. K., & Shalaby, H. A. (2016). Eco and Green cities as new approaches for planning and developing cities in Egypt. Alexandria Engineering Journal, 55(1), 495-503.
doi: 10.1016/j.aej.2015.12.018.
El Messeidy, R. (2016). Potable Streets: Smart Urban Solution. In REAL CORP 2016–SMART ME UP! How to become and how to stay a Smart City, and does this improve quality of life? Proceedings of 21st International Conference on Urban Planning, Regional Development and Information Society (pp. 515-520). CORP–Competence Center of Urban and Regional Planning. ISBN :9783950417319
Goshi, M., Vaidya, A., & Deshmukh, M. (2018). Sustainable transport solutions for the concept of smart city. In Sustainable Energy and Transportation, 21-42. Springer. doi:10.1007/978-981-10-7509-4_3.
Lacinak, M., & Ristvej, J. (2017). Smart city, safety and security, Rising knowledge cities: the role of urban knowledge precincts. Journal of knowledge management, 12(5), 8-20.
doi:10.1016/j.proeng.2017.06.090
Makhoul, N. (2015). From sustainable to resilient and smart cities. IABSE Conference-Structural engineering: Providing Solutions to Global Challenges, September 23-25, 2015, Geneva, Switzerland. doi:10.1080/13511610.2012.660325.
Manville, C., & Kotterink, B. (2014). Mapping Smart Cities in the EU. EPRS: European Parliamentary Research Service. Retrieved from
Marvuglia, A., Havinga, L., Heidrich, O., Fonseca, J., Gaitani, N., & Reckien, D. (2020). Advances and challenges in assessing urban sustainability: an advanced bibliometric review, Renewable and Sustainable Energy Reviews, Vol. 124. doi: 10.1016/j.rser.2020.109788.
Newman, P., Matan, I., & McIntosh, J. (2015). Urban Transport and Sustainable Development. In Routledge International Handbook of Sustainable Development; Redclift, M., Springett, D., Eds.; Routledge.
Niak Bhaskar, M., Kumar, P., & Majhi S. (2018). Smart public transportation network expansion and its interaction with the grid. International Journal of Electrical Power & Energy Systems, 105, 365–380.
doi: 10.1016/j.ijepes.2018.08.009.
Susanti, R., Soetomo, S., Buchori, I., & Brotosunaryo, P.M. (2016). Smart growth، smart city and density: in search of the appropriate indicator for residential density in Indonesia. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 227,194-201. doi:10.1016/j.sbspro.2016.06.062.
Tahir, Z., & Malek, J. A. (2016). Main criteria in the development of smart cities determined using analytical method. Planning Malaysia Journal, 14(5). doi: 10.21837/pmjournal.v14.i5.179.
Verma, P., & Raghubanshi, A. (2018). Urban sustainability indicators: Challenges and opportunities, Ecological Indicators, 93, 282-291. doi: 10.1016/j.ecolind.2018.05.007.
Zimmermann, F, (2016), Nachhaltigkeit wofür? Von Chancen und Herausforderungen für eine nachhaltige Zukunft, Springer: Berlin, Germany
Giffinger, R., Fertner, C., Kramar, H., Kalasek, R., Pichler-Milanovic, N., & Meijers, E. J. (2007). Smart cities. Ranking of European medium-sized cities. Final Report.
Hollands, R. G. (2008). Will the real smart city please stand up? Intelligent, progressive or entrepreneurial?. City, 12(3), 303-320. doi:10.1080/13604810802479126.
Ibrahim, M., El-Zaart, A., & Adams, C. (2016). Smart sustainable cities: A new perspective on transformation, roadmap, and framework concepts. In The Fifth International Conference on Smart Cities, Systems, Devices and Technologies (includes URBAN COMPUTING 2016), IARIA (pp. 8-14).
Lacinák, M., & Ristvej, J. (2017). Smart City, Safety and Security. Procedia Engineering, 192, 522-527.
doi: 10.1016/j.proeng.2017.06.090.
Manville, C., Cochrane, G., Jonathan, C. A. V. E., Millard, J., Pederson, J. K., Thaarup, R. K., ... & WiK, M. W. (2014). Mapping smart cities in the EU.
Noori, N., de Jong, M., & Hoppe, T. (2020). Towards an integrated framework to measure smart city readiness: The case of iranian cities. Smart Cities, 3(3), 676-704. doi:10.3390/smartcities3030035.
Praharaj, S., Han, J. H., & Hawken, S. (2018). Towards the right model of smart city governance in India. Sustainable Development Studies, 1.
Tok, E., McSparren, J. J., Al Merekhi, M., Elghaish, H., & Ali, F. M. (2015). Crafting smart cities in the Gulf region: A comparison of Masdar and Lusail. In Handbook of Research on Digital Media and Creative Technologies (pp. 448-460).
Yigitcanlar, T. (2008, November). Urban management revolution: intelligent management systems for ubiquitous cities. In The International Symposium on Land, Transport and Marine Technology (pp. 1-15).
Yigitcanlar, T., & Kamruzzaman, M. (2018). Does smart city policy lead to sustainability of cities?. Land use policy, 73, 49-58. doi: 10.1016/j.landusepol.2018.01.034.