روش بهینه سطح بندی سکونتگاه های روستایی استان گیلان از نظر توسعه یافتگی
الموضوعات :
شهرام امیرانتخابی
1
(استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه پیام نور، استان گیلان، ایران)
الکلمات المفتاحية: محرومیت, توسعه یافتگی, سطح بندی روستاها, روستاهای گیلان,
ملخص المقالة :
شناخت گونه های متنوع سکونتگاه های روستایی گیلان و طبقه بندی آن ها، زیربنای برنامه های توسعه روستایی و ناحیه ای است که می تواند رهگشای شناخت نیازها، توانمندی ها، محدودیت ها، تنگناهای روستاها و سنجش سطح توسعه یافتگی یا محرومیت روستاها باشد. با توجه به ویژگی های کالبدی و اجتماعی- اقتصادی روستاهای گیلان، نمی توان به سادگی از الگوها و روش های رایج در طبقه بندی سطح توسعه یافتگی روستاها پیروی نمود. براین اساس، با گونه شناسی روستاهای گیلان از نظر محیطی و اجتماعی- اقتصادی و شناخت تنگناها و توانمندی های هر گروه از روستاها در سطح عرصه های طبیعی استقرار روستاها (جلگه ای کوهپایه ای و کوهستانی) و در سطح واحدهای اداری (دهستان و بخش)، می توان به سطح توسعه یافتگی و میزان محرومیت آن ها دست یافت. در این پژوهش با بهره گیری و تلفیق روش های علمی شناخته شده، کوشیده ایم تا روش مناسب و بهینه ای را برای طبقه بندی روستاها و سنجش میزان توسعه یافتگی آن ها ارائه دهیم و بر پایه آن شاخص های مهم بررسی میزان توسعه یافتگی یا محرومیت روستاها را در گیلان شناسایی کنیم.
1. آسایش، حسین و استعلاجی، علیرضا، 1382، اصول و روشهای برنامهریزی ناحیهای (مدلها، روشها و فنون)، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرری، تهران.
2. اجلالی، پرویز، 1373، تحلیل منطقهای و سطحبندی سکونتگاهها، دفتر برنامهریزی منطقهای سازمان برنامه و بودجه، تهران.
3. بازن مارسل، 1367، تالش منطقهای قومی در شمال ایران، ترجمه محمد امین فرشچیان، مشهد.
4. برنار شاریه ژان، 1374، شهرها و روستاها، ترجمه سیروس سهامی، نشر نیکا، مشهد.
5. حسینزاده دلیر، کریم،1380، برنامهریزی ناحیهای، انتشارات سمت، تهران.
6. جمعه پور، محمود، 1387، مقدمهای بر برنامهریزی توسعه روستایی: دیدگاهها و روشها، انتشارات سمت، تهران.
7. رابینو. ه . ل، 1357، ولایات دارالمرز ایران، ترجمه جعفرخمامیزاده، کتابخانه طاعتی، رشت.
8. رضوانی، محمدرضا، 1380، سازمانیابی فضایی- مکانی سکونتگاهها و بهینهسازی آنها در نواحی روستایی، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی شماره مسلسل 44 ، اصفهان.
9. سعیدی، عباس، 1384، روابط شهر و روستا و پیوندهای روستایی - شهری (یک بررسی ادراکی) در جغرافیا، نشریه انجمن جغرافیدانان ایران شماره 1، صص 91-71 .
10. سعیدی، عباس، 1387، سطح بندی روستاهای کشور،انتشارات بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، تهران.
11. سعیدی، عباس، 1374، شیوه سکونت گزینی روستایی مناطق زلزله زده گیلان و زنجان، انتشارات بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، تهران.
12. سعیدی، عباس، 1378، شالوده مکانیابی روستاها، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، تهران.
13. سعیدی، عباس، 1376، مبانی جغرافیایی روستایی، انتشارات سمت، تهران.
14. سعیدی، عباس، 1388، الگوهای خدمات رسانی روستایی، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، تهران.
15. شکویی، حسین، 1376، دیدگاههای نو در جغرافیای شهری، انتشارات سمت، تهران.
16. صرافی، مظفر، 1379، مبانی برنامهریزی توسعه منطقهای، سازمان مدیریت و برنامهریزی، تهران.
17. رهنمایی، محمدتقی، 1377، الگوی مطلوب درساماندهی فضایی گیلان، مجموعه مقالات نخستین همایش توسعه استان گیلان، سازمان برنامه بودجه گیلان، رشت.
18. کلانتری، خلیل، 1380، برنامهریزی و توسعه منطقهای. انتشارات خوشبین، تهران.
19. فرهنگ آبادیهای استان گیلان، 1346، سرشماری نفوس و مسکن سال 1345، انتشارات سازمان برنامه و بودجه، تهران.
20. فرهنگ آبادیهای استان گیلان، 1355، سرشماری نفوس و مسکن سال 1355، انتشارات سازمان برنامه و بودجه، تهران.
21. فرهنگ آبادیهای استان گیلان، 1365، سرشماری نفوس و مسکن سال 1365، انتشارات سازمان برنامه و بودجه، تهران.
22. فرهنگ آبادیهای استان گیلان، 1375، سرشماری نفوس و مسکن سال 1375، انتشارات سازمان برنامه و بودجه، تهران.
23. فرهنگ آبادیهای استان گیلان، 1385، سرشماری نفوس و مسکن سال 1385، انتشارات سازمان مدیریت و برنامهریزی استان گیلان. رشت
24. فشارکی، پریدخت، 1375، جغرافیای روستایی، انتشارات علمی دانشگاه آزاد اسلامی، تهران.
25. عظیمی دو بخشری، ناصر، 1388، جغرافیای انسانی و اقتصادی گیلان، انتشارات ایلیا، رشت.
26. نظریان، اصغر، 1375، جایگاه شهرهای کوچک در سازماندهی فضا و توسعه ملی، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، سال 11، شماره 42 .
_||_