بررسی انواع خدمات مرجع در کتابخانه‌های مرکزی واحد‌های دانشگاه آزاد اسلامی

الموضوعات : دانش شناسی

ایرج مرادی ¹ (عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک)
نجلا حریری ² (عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران)

تاريخ الإرسال : 11 الأحد , جمادى الأولى, 1431 تاريخ التأكيد : 18 الإثنين , شوال, 1431 تاريخ الإصدار : 23 الثلاثاء , رمضان, 1432

الکلمات المفتاحية: دانشگاه آزاد اسلامی, کتابخانه مرکزی, خدمات مرجع, ساختار سازمانی,

ملخص المقالة :

هدف: پژوهش حاضر به بررسی انواع خدمات مرجع در کتابخانه‌های مرکزی واحد‌های دانشگاه آزاد اسلامی پرداخته است. روش‌شناسی: روش پیمایشی ـ توصیفی است. برای گردآوری اطلاعات از یک پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است که شامل 82 پرسش درباره منابع و خدمات مرجع می‌باشد. جامعه پژوهش کتابخانه‌های مرکزی 75 واحد بسیار بزرگ و جامع دانشگاه آزاد اسلامی است. یافته‌ها: پژوهش بیانگر آن است که 51.5 درصد از کتابداران مرجع مرد، و 45.3 درصد زن هستند و از بین مدارک مرتبط، کارشناسی کنابداری با 28.2 درصد، و کارشناسی ارشد کتابداری با 9.8 درصد بیشترین مقدار را دارند. نتایج حاکی از آن است که از بین خدمات مرجع سنتی، تهیه فتوکپی با 21.6درصد و مصاحبه مرجع با 20 درصد بیشترین مقدار را به خود اختصاص داده‌اند. آموزش مراجعان در 49.5 درصد از موارد به صورت غیر رسمی و آموزش فردی است. مراجعه به مخزن منابع مرجع با 27.8 مهم‌ترین شیوه جستجو برای یافتن پاسخ مراجعان و کمبود منابع مرجع با 18 درصد، مهم‌ترین علت عدم پاسخگویی به نیاز‌های مراجعان است. نتیجه‌گیری: یک ساختار سازمانی برای بخش مرجع کلیه کتابخانه‌های مرکزی با تأکید بر دانشگاه آزاد اسلامی لازم است که در این پژوهش پیشنهاد شده است.

المصادر:

جناب زاده، رویا(1382). خدمات مرجع در کتابخانه‌های دانشگاهی. دفتر کتابداری، سال سی و هفتم، دفتر چهلم، ص، 215-20 حری، عباس(1371). مفهوم متاب مرجع. پیام کتابخانه. سال دوم، شماره  اول، بهار.

حمزه پور، محمد کاظم(1371)."برسی میزان آگاهی و شناخت کتابداران کتابخانه‌های پزشکی از مراجع اصلی پزشکی".پایان‌نامه کارشناسی ارشد کتابداری. تهران: دانشگاه علوم پزشکی ایران.

فیضی، علیرضا(1369).”تعیین میزان رضایت استفاده کننده از خدمات مرجع کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌های تربیت مدرس، صنعتی شریف و صنعتی امیرکبیر”. پایان‌نامه کارشناسی ارشد کتابداری. تهران دانشگاه تربیت مدرس.

عطاری، علیرضا(1375). “تاثیر خودآموز استفاده از  کتابخانه‌های پژشکی بر میزان آگاهی دانشجویان در شناخت و نحوه استفاده از کتابخانه”. پایان‌نامه کارشناسی ارشد کتابداری. تهران: دانشگاه علوم پزشکی ایران.

مرادی، ایرج(1383).” بررسی وضعیت منابع و خدمات مرجع در کتابخانه‌های مرکزی دانشگاههای شهر اراک”.  پایان‌نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات  تهران.

مرادی، ایرج(1387). “بررسی وضعیت منابع و خدمات مرجع در کتابخانه‌های مرکزی واحد‌های دانشگاه آزاد اسلامی برای ارائه الگوی متاسب”. رساله دکتری کتابداری و اطلاع‌رسانی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات  تهران.

Bunge, Charles. A. (1967).professional Education and Reference Efficiency.Ph.D.Dissertation,Ilions State University.

Bunge, C. A. (1999), Reference Services, Reference librarian, Vol.66,pp.99-185.

Bruke, L, (2008), Models of Reference services in Australian academic libraries, Journal of Librarianship and Information Science,Vol.40No.4,pp86-269.

Campbell, J. (1992), Sharking the Conceptual Foundations of Reference: a Perspective, Reference Services Review, Vol.20 No.40, pp. 29-36.

Claoghly, Karen (2004)."Digital reference services: how do the library-based services compare with the expert services?"Library www.emeraldinsight.com Riview, Vol.53, No.1, pp.17-23.Available at

Green,S(1876), Personal Relations Between Librarians and Readers, American Library Journal, Vol.1 No.1,pp74-81.

Katz, W.(1987), Introduction to Reference Work, 5^th ed., Vol.1 McGraw-Hill, New York, NY.

Lochore, Stephen (2004)."How Good are the Free Digital Reference Services? Comparison of library – based and expert services”. Library Review, Vol.53, No.1, pp. 24-29.

McKinnon, M.(1982), Administration of Reference Services In some Australian University Libraries, Australian Academic and research Libraries,Vol.13No2,pp. 82-94.

Moradi, I. Hariri, N. (2009), A Survey of Iranian Academic Reference Services in Terms of Librarians’ Discipline. Reference Services Review. Vol.37.No3.355-362.

Powell, Ronald R(1978).An Investigation of the Relationships Between Quantifiable Reference Services Variables and Reference Performance in Public libraries. the Libraray Quarterly.48(January):1-19

Rettig, J. (1993), Reference and Information Services, in Wedgeworth, R.(Ed.), World Encyclopedia of library and Information Services, American Library Association, Chicago, IL, pp 703-8.

Rothestein, S.(1953), The Development of the Concept of Reference Service in American libraries, 1850-1900, the Library Quarterly, Vol. 23No 1 pp.1-15.

RUSA (2008), Definitions of Reference, Reference and User services Association, Chicago IL, Available at: www.ala.org/ala/mgraps/divs/rusa/resources/ guidelines/ definitionsreference.cfm (accessed 2 May 20090.

Schmidt, J. (2007), Promoting Library Services in a Google world, Library Management, Vol. 28 Nos6/7, pp. 337-46.

Tenopier, Carol. (1993), Electronic Access to Periodicals. Library Journal, Vol. 118.Nov.PP:54