محیط رابط کاربر نرمافزار کتابخانهای و میزان بهرهگیری از آن: مطالعه تطبیقی دیدگاه دانشجویان و کتابداران دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
الموضوعات : دانش شناسیعلیرضا رحیمی 1 , رقیه قضاوی 2 , سیما شفیع 3 , پریسا شفیع 4
1 - استادیار، کتابداری و اطلاع‌رسانی پزشکی، دانشکده مدیریت و اطلاع رسانی پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
2 - کارشناس ارشد، علم‌سنجی، معاونت پژوهشی و فناوری، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان و دانشجوی دکترای علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز
3 - کارشناس ارشد، کتابداری و اطلاع‌رسانی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه الزهرا، تهران و مدرس دانشگاه پیام نور اصفهان،
4 - کارشناس ارشد، کتابداری و اطلاع رسانی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه اصفهان
الکلمات المفتاحية: دانشجویان, کتابداران, رابط کاربر گرافیکی, نرم‌افزارهای کتابخانهای, نرمافزار پارس آذرخش, بهرهگیری,
ملخص المقالة :
هدف: هدف از اجرای این پژوهش، شناسایی دیدگاه کاربران در کتابخانه‌های دانشگاه علوم پزشکی اصفهان نسبت به ویژگی‌های محیط رابط کاربر نرمافزار پارس آذرخش و سنجش میزان رضایت آنها از تعامل با این نرمافزار و بررسی تطبیقی دیدگاه دانشجویان و کتابداران است. روش پژوهش: این مطالعه از نوع توصیفی- پیمایشی است که به صورت مقطعی در سال 1388 انجام گرفت. برای گردآوری داده‌ها، از پرسشنامه‌ای محقق‌ساخته با روایی و پایایی (آلفای کرونباخ با مقدار 81/0) تأیید شده، استفاده شده است. جامعه پژوهش شامل دانشجویان و کتابداران دانشگاه علوم پزشکی اصفهان است، که برای کتابداران کل جامعه به صورت سرشماری (50 نفر) و نمونه ای از دانشجویان براساس نمونه گیری طبقه ای (210 نفر) مورد بررسی قرار گرفتند. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها نیز روش‌های آماری توصیفی استفاده شد. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان می‌دهند که در میان متغیرهای رضایت دانشجویان از رابط کاربری نرمافزار پارس آذرخش، وضعیت کلی نرمافزار، صفحه نمایش اطلاعات، واژگان و پیام‌های نرمافزار و یادگیری چگونگی کار با نرمافزار، در حد متوسط قرار دارند. هم‌چنین از دیدگاه کتابداران، وضعیت مواردی مانند صفحه نمایش اطلاعات، واژگان و پیام‌های نرمافزار و یادگیری چگونگی کار با نرمافزار، در وضعیت بالاتر از حد متوسط قرار دارند. در مجموع رضایت دانشجویان و کتابداران از تعامل با رابط کاربری نرمافزار پارس آذرخش در وضعیت متوسط قرار دارد. نتیجه‌گیری: نتایج هر دو گروه بیانگر این مطلب است که در میان متغیرهای مورد بررسی، متغیرهای راهنما و سایر امکانات و قابلیت‌های نرمافزار به بازنگری و ارتقای بیشتری نیاز دارند. شناسایی نیازهای کاربران نرمافزار کتابخانهای و رفع مشکلات موجود از سوی طراحان نرمافزار موجب ترغیب بیشتر کاربران به استفاده از نرمافزار می‌شود و نهایتاً رضایت آنها از تعامل با نرمافزار را به همراه دارد * این مقاله حاصل طرح تحقیقاتی به شماره 288186 و با حمایت مالی مرکز تحقیقات و فن آوری اطلاعات در علوم سلامت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان می‌با
انتظاریان، ن.؛ فتاحی، ر.( 1389). مبانی طراحی رابط کاربر مبتنی بر شناخت ویژگی‌ها، ادراک و رفتار کاربران. فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی، 13(2).
خالقی، ن. ( 1385). مهم‌ترین معیارهای عمومی رابط کاربرهای مطلوب. فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی، 35(3)، 85-94.
رحیمی، ع. (1378). موفقیت و کارآیی نظام‌های رایانه‌ای، معیارهایی برای ارزیابی موفقیت نرم‌افزارهای کتابخانهای. در مجموعه مقالات همایش کاربرد و توسعه فهرست‌های رایانه‌ای در ایران، ویراسته رحمتالله فتاحی، 73-90. مشهد: دانشگاه فردوسی مرکز اطلاع‌رسانی و خدمات علمی وزارت جهاد سازندگی.
زرهساز، م. ؛ فتاحی، ر. (1385). ملاحظات اساسی در طراحی رابط کاربر نظام‌های رایانه‌ای و پایگاه‌های اطلاعاتی. فصلنامه کتاب، 66، 251-268.
زرهساز، م. ؛ فتاحی، ر. ؛ داورپناه، م. ر. ( 1385). بررسی و تحلیل عناصر و ویژگی‌های مطرح در رابط کاربر نرمافزار سیمرغ و تعیین میزان رضایت دانشجویان دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه فردوسی مشهد از تعامل با این نرمافزار. فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی، 36(4)، 127-150.
صنعتجو، ا. ؛ عطایی، ح.( 1378). نرم‌افزارهای کتابخانهای: تقابل حقیقت با واقعیت. در مجموعه مقالات همایش کاربرد و توسعه فهرست‌های رایانه‌ای در ایران، ویراسته رحمتالله فتاحی، 27-38. مشهد: دانشگاه فردوسی مرکز اطلاع‌رسانی و خدمات علمی وزارت جهاد سازندگی.
عصاره، ف.؛ فرزین، فرزانه ( 1378). مشکلات و مسائل فهرست‌های پیوسته رایانه‌ای هنگام توسعه و پیاده سازی: حاصل تجربیات چند کشور و یک نمونه از ایران. در مجموعه مقالات همایش کاربرد و توسعه فهرست‌های رایانه‌ای در ایران، ویراسته رحمتالله فتاحی، 57-72. مشهد: دانشگاه فردوسی مرکز اطلاع‌رسانی و خدمات علمی وزارت جهاد سازندگی.
فتاحی، ر.؛ پریرخ،م. ( 1378). بررسی و ارزیابی کیفیت نمایش اطلاعات در فهرست‌های رایانه‌ای داخلی و ارائه رهنمودهایی برای بهبود آن. در مجموعه مقالات همایش کاربرد و توسعه فهرست‌های رایانه‌ای در ایران، ویراسته رحمتالله فتاحی، 73-90. مشهد: دانشگاه فردوسی مرکز اطلاع‌رسانی و خدمات علمی وزارت جهاد سازندگی.
مهراد، ج.؛ عصاریشهری،ر. ( 1386). بررسی میزان رضایت دانشجویان دانشگاه شیراز از محیط رابط نرمافزار پارس آذرخش (افق) و تحلیل برخی عناصر مطرح در آن. فصلنامه علوم و فناوری اطلاعات، 23(1-2)، 1-22.
Chan, J.( 1995). An evaluation of displays of bibliographic records in OPACs in Canadian academic and public libraries. [Dissertation]. University of Toronto. Http://www.fis.utoronto.ca/
index.php?option=com_content&task=view&id=732&itemid=379 (accessed 2011.09.14)
Hildreth Charles R. (2001). Accounting for users' inflated assessments of on-line catalogue search performance and usefulness: an experimental study. Information Research. 2001, 6 (2). Available at: http://InformationR.net/ir/6-2/paper101.html.
Raward, R.( 2011). Academic library web site design principles: development of a check list. AARL: Australian Academic and Research Libraries, 32(2), 123-136.
