مطالعه‌ توان زیستی چند ژنوتیپ گرده و مقایسه گرده‌افشانی دستی و طبیعی در پسته (.Pistacia vera L)

الموضوعات :

نجمه حسینی ¹ , فرخنده رضانژاد ² , الهه زمانی بهرام آبادی ³

1 - گروه زیست‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران
2 - هیئت علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان
3 - گروه زیست‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران

تاريخ الإرسال : 02 الخميس , جمادى الثانية, 1440 تاريخ التأكيد : 08 الإثنين , صفر, 1441 تاريخ الإصدار : 26 الثلاثاء , جمادى الأولى, 1441

الکلمات المفتاحية: پوکی, ریزش گل‌, کشت گرده, طول لوله گرده,

ملخص المقالة :

در گیاهان برای تولید دانه بیشتر، در شرایطی که گرده‌افشانی طبیعی کافی نیست می‌توان از گرده‌افشانی دستی استفاده کرد. در گیاه پسته گرده افشانی دستی می تواند راه حلی برای مبارزه با کاهش تولید در اثر کمبود گرده باشد. در این پژوهش، قدرت زیست گرده چندین ژنوتیپ نر پسته و همچنین کارآیی گرده افشانی دستی و طبیعی با هم مقایسه شدند. تعداد 21 ژنوتیپ نر انتخاب و میزان رویش گرده‌ها و رشد لوله‌ها در قالب طرح بلوک کاملاً تصادفی بین آن ها مقایسه شد. بعد از 5/2 ساعت از کشت، ژنوتیپ‌های 13 (%33/53) و 17 (%56/52) بالاترین درصد رویش و ژنوتیپ 6 (110 میکرومتر) بالاترین طول لوله گرده را نشان دادند. پس از 5 ساعت، ژنوتیپ 21 (%66/74) بالاترین درصد رویش و ژنوتیپ‌ 8 (150 میکرومتر) بالاترین طول لوله را نشان دادند. گرده‌افشانی دستی با مخلوطی از گرده‌های ژنوتیپ‌های مرغوب (21، 17، 13، 8 و 6)، روی دو رقم ماده احمداقایی و کله‌قوچی اجرا و مقایسه آن با گرده افشانی طبیعی به صورت طرح کرت خرد شده انجام شد. در گرده‌افشانی دستی همه‌ گل‌ها دارای گرده ولی در گرده‌افشانی باز %67 گل‌ها فاقد گرده بودند. درصد ریزش گل‌ها و میوه‌های کوچک در گرده‌افشانی باز (%85) بیشتر از گرده‌افشانی دستی (%79) بود اما درصد پوکی میوه ها در گرده‌افشانی دستی (%20) بیشتر از گرده‌افشانی باز (%1) بود. می توان احتمال داد که تراکم بالای گرده در گرده افشانی دستی، ریزش گل ها را کاهش و تعداد میوه را افزایش داده اما به علت ناکافی بودن مواد غذایی بسیاری از دانه ها نتوانستند رشد کنند و در نتیجه میوه پوک تولید کردند.