بررسی تطبیقی اجرای معین در نظام حقوقی انگلیس و ایران
الموضوعات : تحقیقات حقوق خصوصی و کیفری
1 - استادیار گروه حقوق خصوصی، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران.
الکلمات المفتاحية: اجرای معین, انصاف, خسارت, کامن لا, وجدان,
ملخص المقالة :
با اینکه مطابق کامن لا-که بخش سنتی نظام حقوقی انگلیس محسوب میشود. روش جبرانی پیش فرض جایگزینِ اجرای داوطلبانۀ توافق، مطالبۀ خسارت از سوی بستانکار میباشد، در مواردی مانند فروش اموال غیرمنقول یا منحصربفرد که پرداخت خسارت، جبران کافی یا مناسب را برای بستانکار فراهم نمینماید و یا دشواری تعیین خسارت، روش جبرانی«اجرای معین» به حکم وجدان به تدریج، در حقوق آن کشور پذیرفته شد. دادگاه هنگام صدور چنین حکمی به رفتار خواهان، شرایط خوانده و آثاری که نسبت به اشخاص ثالث و عموم مردم بر جای میگذارد، توجه مینماید و در صورت نبود جایگزین کافی و مناسب میتواند از طریق صدور حکم به اجرای معین، بدهکار را به طور شخصی به انجام تعهد مورد توافق، الزام نماید. در صورت استنکاف از اجرای تعهد، بدهکار، جریمه شده یا تا زمان اجرا حبس میگردد. با این حال، در موارد کفایت و تناسب خسارت، و همچنین خدمات شخصی، لزوم نظارت مستمر، سختی شدید ناشی از اجرای معین و عملکرد خلاف وجدان خواهان، حکم به اجرای معین صادر نمیشود. با اینکه نویسندگان حقوق مدنی ایران تحت تأثیر دیدگاه مشهور فقهی و حقوق فرانسه، روش جبرانی پیش فرض در صورت نقض تعهد را اجرای اجباری آن به طور نوعی دانستند و صرفا در صورت غیر ممکن شدن اجرا، امکان توسل به روش های جایگزین را مطرح نمودند، صرافت در مقررات قانون مدنی و اصول حاکم بر آن مانند اصل حسن نیت، منع سوء استفاده از حق و نفی عسرو حرج، بیانگر وجود موانعی در برابر صدور حکم به اجرای اجباری میباشد.
[1] ابویي مهریزي، حسین، «استصلاحِ ضابطه مند، نیاز ضروري فقه اسلامي»، دو فصلنامه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه تهران، شماره 1، دوره 42، اسفند ١٣٨8.
[2] افشین، خدیجه، سالارزائی، امیرحمزه و کیخا، محمدرضا، سنجش انطباق احکام حکومتی با مصالح مرسله در فقه مقارن، دوفصلنامه علمی فقه مقارن، شماره 15، دوره 8، شهریور 1399.
[3] امامی، سیدحسن، «حقوق مدنی»، ج1، کتابفروشی اسلامیه، چاپ چهاردهم، 1372
[4] انصاری، مرتضی، «کتاب المکاسب»، چاپخانه اطلاعات، بی چا، 1375 ق.
[5] بادینی، حسن، فروزان پور حسینی، فرناز، «نگرشی تحلیلی به امکان فسخ قرارداد با وجود ممکن بودن اجرای عین تعهد (در حقوق آلمان و ایران)»، فصلنامۀ مطالعات حقوقی، دانشگاه شیراز، شماره 27، دورۀ 10، خرداد 1397.
[6] جبعی¬عاملی، زین¬الدین¬بن¬نورالدین، «روضه ¬البهیه فی¬شرح ¬اللعمه ¬الدمشقیه»، ج2، به خط عبدالرحیم، بی¬چا، 1308ق.
[7] جعفري لنگرودي، محمدجعفر، «آراي شوراي عالي ثبت و شرح آن، کتابخانه گنج دانش چاپ دوم، 1390.
[8] جعفری لنگرودی، محمدجعفر، «حقوق تعهدات»، گنج دانش، چاپ ششم، 1378.
[9] داوید، رنه و ژوفره اسپینوزی، کامی، «درآمدی برحقوق تطبیقی و دو نظام بزرگ حقوقی معاصر»، ترجمه و تلخیص سیدحسین صفایی، نشر دادگستر، چاپ هشتم، 1389.
[10] زحیلی، وهبه، «الفقه الاسلامی و ادلته». ج4، دارالفکر، بی چا، 2008.
[11] صادقی نشاط، امیر، (1388)، «حق فسخ قرارداد با وجود امکان الزام به اجرا در حقوق ایران، فصلنامۀ مطالعات حقوق خصوصی، دانشگاه تهران، شماره 4، دوره 39، اسفند 1388.
[12] صفی پور، عبدالرحیم بن عبدالکریم، «منتهی الارب فی لغه العرب»، بی نا، بی چا، 1297.
[13] صفایی، سیدحسین، عادل، مرتضی، کاظمی، محمود و میرزا نژاد، اکبر، (1384). «حقوق بیع بین المللی با مطالعه تطبیقی»، انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، چاپ اول، 1384.
[14] کاتوزیان، ناصر، «اعمال حقوقی- ایقاع»، شرکت انتشار، چاپ دوم، 1389.
[15] غزالی، محمد بن محمد، «المستصفي من علم الاصول»، دارالکتب العلمیه، بی چا، 1413.
[16] طوسی، محمدحسین، «المبسوط فی الفقه الامامیه»، ج2، المکتبه المرتضویه، چاپ اول ، 1387.
[17] محقق داماد، سیدمصطفی، «قواعد فقه بخش مدنی2»، انتشارات سمت، چاپ چهارم، 1380.
[18] مکارم شیرازی، ناصر، «القواعد الفقهیه»، انتشارات مدرسۀ علی ابن ابی طالب، 1385.
[19] مکی عاملی، محمدبن جمال الدین، «اللمعه الدمشقیه»، : منشورات دارالفکر، چاپ دوم، 1412.
[20]- موسوی، سیدروح الله، «کتاب البیع»، ج5، نشر اسماعلیان، چاپ پنجم، 1368.
[19]- نجفی، محمدحسن، «جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام»، ج23، چاپ پنجم، دارالکتب، 1379.
[22] Beck, Andrew, "Specific Performance in the New Zealand Courts from 1970", Otago Law Review, No. 3, Vol. 6, 1987.
[23] Beck, Andrew, "The Coming of Age of Specific Performance", The Comparative and International Law Journal of Southern Africa, Institute of Foreign and Comparative Law, No. 2, Vol. 20, July 1987.
[24] Beale Hugh G. , "Chitty on Contracts I: General Principles", Sweet & Maxwell, 31stedition, 2102.
[25] Beale Hugh G., Fauvarque-Cosson B. Rutgers J. Tallon D & Vogenauer S. Ius., "Commune Casebooks for the Common Law of Europe: Cases, Materials and Text on Contract Law", Hart Publishing, 2ndedition, 2010
[26] Beatson, Jack, Burrows, Andrew & Cartwright, John., "Anson’s Law of Contract", Oxford University Press, 29thedition, 2010.
[27] Brenner, Paul J., "Specific performance of contracts for the sale of land purchased for resale or investment", McGill Law Journal, No. 4, Vol. 24, 1978.
[28] Burrows, Andrew., "Remedies for Torts and Breach of Contract", Oxford University Press, 3rdedition, 1978.
[29] Chen W M., "Contract Law", Oxford University Press, 3rdedition, 2012.
[30] Cuncannon, Fionnghuala, "The Case for Specific Performance as the Primary Remedy for Breach of Contact in New Zealand", Victoria University of Welington Law Reviw, Victoria University, No. 3, Vol.35, 2004.
[31] Eisenberg, Theodure. Miller, Geoffry P., "Damages Versus Specific Performance Lessons from Commercial Contracts", Cornell University, Cornell University of law Review, No. 1, Vol. 12, 2015.
[32] Farnsworth, E. Allan, "Legal Remedies for Breach of Contract", Columbia Law Review, Columbia Law Review Association, No.7, Vol. 70, November 1970.
[33] Freedland Mark R., "The Contract of Employment", Clarendon Press, (untitled), 1976.
[34] Furmston, Michael, "Cheshire, Fifoot & Furmston’s Law of Contract", Oxford University Press, 16thedition, 2012.
[35] Fuller, Lon Luvois, & William R. Perdue, "The Reliance Interest in Contract Damages", Yale Law Journal, The Yale Law Journal Company, Inc, No 1, Vol. 46, November 1936.
[36] Hesselinik, Martijn, Hartkamp, Arthur, S. & Hondius, Ewoud, H., "Good Faith in Hartkamb, Toward a European Cvil Code", Kluwer Law, (untitled), 2011.
[37] Hogg, Martin, "Promises and Contract Law: Comparative Perspectives Cambridge", Cambridge University Press, (untitled), 2011.
[38] Holmes, Oliver Wendell, "The Path of the Law", Boston University Law Review, Boston University, No 3, Vol. 16, 1998.
[39] Horack, Hugo Claude, "Insolvency and specific performance", Harvard Law Review, The Harvard Law Review Association, No.5, Vol. 31, March 1918.
[40] Horwitz Morton J., "The Historical Foundations of Modern Contract Law", Harvard Law Review, The Harvard Law Review Association, No. 5, Vol. 87, March 1974.
[41] Jiménez, Felipe, "Rethinking Contract Remedies", Arizona State Law Journal, arizonastatelawjournal.org, No. 4, Vol. 53, 2021.
[42] Jones, Gareth, Goodhart, William., "Specific Performance, Butterworth", 2ndedition, 1996.
[43] Maitland, Frederic William, "Equity-A Course of Lectures, Cambridge", Cambridge Univ. Press, (untitled), 1936.
[44] McClintock Henry L., "Adequacy of Ineffective Remedy at Law", Minnesota Law Review, Journal of the State Bar Association, No.3, Vol. 16, Februry 1932.
[45] Phang, Andrew, "Specific Performance–Exploring the Roots of Settled Practice", Modern Law Review, The Modern Law Review Limited, No. 3, Vol. 61, 1998.
[46] Peel, Edwin, Treitel’s Law of Contract, Sweet & Maxwell, 13thedition, 2011.
[47] Perillo, Joseph, M., "Calamari and Perillo on Contracts", Saint Paul, Minnesota: West Academic Publishing, 13thedition, 2009.
[48] Pound Roscoe, "The Development of American Law and It's Deviation from English Law", Law Quarterly Review, No, 1, Vol. 67, 1951.
[49] Rickett, Charles EF, "Justifying Private Law Remedies", Hart Publishing, (untitled), 2008.
[50] Salmond, John Williams J., "The Principles of the Law of Contracts", Sweet & Maxwell, 2ndedition, 1945.
[51] Sharpe Robert, J., "Injunctions and Specific Performance", Canada Law Book Limited, (untitled), 1983.
[52] Spry, Ian Charles Fowell, "The Principles of Equitable Remedies: Specific Performance, Injunctions, Rectification and Equitable Damages", Sweet & Maxwell, 8thedition, 2010.
[53] Treitel, Guenter Heinz, "Law Reform in the Court of Appeal", Modern Law Review, The Modern Law Review Limited, No. 6, Vol 29, November 1966.
[54] Treitel, Guenter Heinz, "Remedies for Breach of Contract: A Comparative Account", Clarendon, (untitled), 1988.
[55] Vander Merwe, Su-Anne, "A Comparative Evaluation of the Judicial Discretion to Refuse Specific Performance", Stellenbosch University, (untitled), 2014.
[56] Yorio, Edward, "Contract Enforcement: Specific Performance and Injunctions", Wolters Kluwer Law & Business, 2ndedition, 2012.
[57] Young, P W. Webster, Colin, "The Subject Matter Of Equity Jurisdiction", The New South Wales Bar Association, (untitled), 2007.
