استفاده از روش های آماری تحلیل سری های زمانی برای تعیین بسیار سریع و دقیق نقاط تعادلی ترمودینامیکی سامانه های گاز-آب-هیدرات در حجم ثابت
الموضوعات :
اکبر ایراندوخت
1
(استادیار مهندسی شیمی، گروه پژوهش مهندسی واکنش‌های کاتالیستی، پژوهشکده کاتالیست و نانوفناوری پژوهشگاه صنعت نفت، تهران، ایران)
الکلمات المفتاحية: روش هم حجم در تعیین نقاط تعادلی, نمودار سردشدن, تشخیص نقطه تغییر, روش جمع تجمعی, تحلیل سری های زمانی,
ملخص المقالة :
در این پژوهش، یک روش بسیار سریع و دقیق برای تعیین نقاط تعادلی در سامانه های گاز-آب-هیدرات ارائه شده است. در این روش فقط داده های دما و فشار در مرحله سردکردن برای تعیین نقاط تعادلی تشکیل هیدرات مورد نیاز است. با به کارگیری مفاهیم آماری تحلیل سری های زمانی و همچنین، روش جمع تجمعی در تشخیص نقطه تغییر، زمان موردنیاز برای تعیین نقاط تعادلی تشکیل/ تجزیه هیدرات به شدت کاهش می یابد و نتیجه های دقیق تری به دست می آید. با این روش، چهار آزمایش برای تعیین شرایط تعادلی دما و فشار برای گاز اتان انجام شد. درصد میانگین انحراف مطلق با داده های تجربی دیتون-فراست، معادله تصحیح کامات و نرم افزارهای AQUAlibrium و CSMHYD برای داده های تکراری به ترتیب 67/5، 49/2، 54/9 و 89/1 به دست آمد. همچنین، یکی از آزمایش های پژوهشگران دانشگاه کرتین استرالیا در باره اثر ppm 1000 از ماده سطح فعال pTSA در هیدرات متان با این روش بررسی شد. درصد انحراف مطلق نسبت به داده تجربی و تخمین مدل سازی ترمودینامیکی آماری ایشان به ترتیب 23/0 و 89/1 به دست آمد.
[1] Sloan ED. Clathrate Hydrates of Natural Gases. Second Edition. USA: Marcel Dekker Inc; 1998.
[2] Sloan ED, Koh CA. Clathrate Hydrates of Natural Gases. Third edition. USA: CRC Press; 2008.
[3] Smith A. Phase Equilibria of Refrigerant Gas Hydrate Systems in the Presence of Sucrose [dissertation]. [South African]: University of KwaZulu-Natal; 2015.
[4] Englezos P. Phase equilibria in gas hydrate forming systems in the presence of electrolytes or methanol, and estimation of interaction on parameters in equations of state. [PhD Dissertation]. [Canada]: University of Calgary; 1990.
[5] Burgass RW, Tohidi B, Danesh A, Todd AC. Application of quartz crystal microbalance to gas hydrate stability zone measurements. Proceedings of the Fourth International Conference on Gas Hydrates; 2002 May 19-23. Yokohama Japan.
[6] Burgass RW, Tohidi B, Danesh A, Todd AC. Clathrate hydrate dissociation point detection and measurement. Heriot- Watt University: US Patent 6298724. 1999.
[7] Burgass RW. Applications of quartz crystal microbalance technologyin petroleum engineering, demonstrated by studies of wax, asphaltenes, hydrates, ice, diesel additives and anti-deposition coatings. [Dissertation]. [Scotland]: Heriot-Watt University; May 2015.
[8] Gaikwad N, Kim H, Bhattacharjee G, Sangwai JS, Kumar R, and Linga P. Thermodynamics, kinetics, morphology, and raman studies for sH hydrate of methane and cyclo octane. Energy & Fuels. 2023;3(3):173-183. doi: org10.1021/acsengineeringau.2c00050
[9] Gnanendran N, Amin R. Equilibrium hydrate formation conditions for hydrotrope-water-natural gas systems. Fluid Phase Equilibria. 2004;221(1-2):175-187. doi: org/10.1016/j. fluid.2004.04.013
[10] Kawasaki T, Kikuchi K, Terasaki D, Okui T, Miyata K, Hiramaya H, Ihara M. Composition of guests in hydrates from gas mixtures. Proceedings of the Fourth International Conference on Gas Hydrates; 2002 May 19-23. Yokohama Japan.
[11] Aminnaji M, Anderson R, Tohidi B. Experimental measurement of multiple hydrate structure formation in binary and ternary natural gas analogue systems by isochoric equilibrium methods. Energy & Fuels. 2021;35(11):9341–9348. doi: org/10.1021/acs. energyfuels.1c00792
[12] Sloan ED. Personal communication.
[13] Irandoukht A, Brijanian H, Dehghani-Mobarakeh M. Determination of thermodynamic equilibrium conditions for the formation of methane gas hydrate using a fast empirical method. JARC (Journal of Applied Research in Chemistry). 2014;8(2):27-35.
[14] Irandoukht A, Brijanian H. Determination of thermodynamic equilibrium conditions of ethane and propane gas hydrates using a direct and fast empirical method. JARC (Journal of Applied Research in Chemistry). 2022; 16(3):99-108. doi: org/10.30495/jacr.2022.1964583.2051
[15] Yamotomo Y, Komia T, Kawamura T, Yoon JH, Kang SP, Okita S. Studies on separation and purification of guest component studies on separation and purification of guest component. Proceedings of the Fourth International Conference on Gas Hydrates; 2002 May 10-23. Yokohama, Japan.
[16] Tohidi B, Burgass RW, Danesh A, Todd AC. Experimental study on the causes of disagreements in methane hydrate dissociation data. Annals New York Academy of Sciences. 1994;715:532-534. doi: org/10.1111/j.1749-6632.1994.tb38877.x
[17] Ouar H, Cha SB, Wildeman TR, Sloan ED. The formation of natural gas hydrates in water-based driling fluids. Trans IChemE. 1992;70(A):48-54.
[18] Ivanic J, Huo Z, Sloan ED. Improved hydrate equilibrium measurements in ternary gas and black oil systems. Fluid Phase Equilibria. 2004;222-223:303-310. doi: org/10.1016/j. fluid.2004.06.044
[19] Tohidi B, Ostergaard KK, Danesh A, Todd AC, Burgass RW. Structure-H gas hydrates in petroleum reservoir fluids. The Canadian Journal of Chemical Engineering. 2001;79:384-391. doi: org/10.1002/cjce.5450790311
[20] Song KY, Kobayashi R. Final hydrate stability conditions of methane and propane mixtures in the presence of pure water and aqueous solutions of methanol and ethylene glycol. Fluid Phase Equilibria. 1989;47:295- 308. doi: org/10.1016/0378-3812(89)80181-5
[21] Tohidi B, Burgass RW, Danesh A, Østergaard KK, Todd AC. Improving the accuracy of gas hydrate dissociation point measurements. Annals of the New York Academy of Sciences. 2006;912(1):924-931. doi: org /10.1111/j. 1749-6632.2000.tb06846.x
[22] Eslamimanesh A. Thermodynamic studies on semi-clathrate hydrates of TBAB + gases containing carbon dioxide. [PhD Dissertation]. [Paris]: MINES Paris Tech.; 2012.
[23] Najibi SH, Abkhiz V, Naderi A, Kordestani A. Experimental investigation of hydrate formation in a high pressure cell and comparison of the results with thermodynamic models. International Conference on Chemistry and Chemical Engineering. 2010 August 1-3; Kyoto, Japan. doi: 10.1109/ICCCENG.2010.5560392
[24] Najibi SH, Chapoy A, Haghighi H, Tohidi B. Experimental determination and prediction of methane hydrate stability in alcohols and electrolyte solutions. Fluid Phase Equilibria. 2009;275(2):127-131. doi: org/10.1016/j.fluid. 2008.09.020
[25] Aliya K. Determination of hydrate formation conditions of drilling fluids [MSc Dissertation]. [Turkey]: Middle East Technical University; 2007.
[26] Chen GJ, Sun CY, Ma CF, and Guo TM. A new technique for separating (Hydrogen + Methane) gas mixtures using hydrate technology. Proceedings of the Fourth International Conference on Gas Hydrates; 2002 May 19-23; Yokohama, Japan.
[27] Basseville M. and Nikiforov IV. Detection of abrupt changes: Theory and application. USA: Prentice Hall Inc. Englewood Cliffs; 1993.
[28] BS 5701-1. Guide to data analysis, quality control and improvement using cusum techniques, Part 1-4. UK: British Standards Institution; 2003.
[29] ISO/TR 7871. Cumulative sum chart–Guidance on quality and data analysis using CUSUM techniques. First edition. Switzerland: International Organization for Standardization; 1997.
[30] Box GEP, Jenkins GM, Reinsel GC. Time series analysis forecasting and control. Fourth edition. USA: John Wiley & Sons Inc; 2008.
[31] Montgomery DC, Jennings CL, Kulahchi M. Introduction to time series analysis and forecasting. Second edition. USA: John Wiley & Sons Inc; 2015.
[32] Carroll JJ. Natural gas hydrates a guide for engineers. Second edition. USA: Gulf Professional Publishing; 2009.
