بررسی رابطه خودکامگی و آزادی در اسطوره سیاسی آنتیگونه سوفوکلس

الموضوعات :

پریچهره شاهسوند بغدادی ¹ , حامد عمویی ² , الهام حسین‌خانی ³

1 - استادیار علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج
2 - عضو بنیاد ملی نخبگان جمهوری اسلامی ایران
3 - عضو باشگاه پژوهشگران و نخبگان جوان دانشگاه آزاد اسلامی

تاريخ الإرسال : 14 الثلاثاء , جمادى الثانية, 1440 تاريخ التأكيد : 14 الثلاثاء , جمادى الثانية, 1440 تاريخ الإصدار : 15 الإثنين , جمادى الأولى, 1440

الکلمات المفتاحية: آزادی, اندیشه ‌سیاسی, خودکامه, آنتیگونه, اسطوره ‌سیاسی,

ملخص المقالة :

اندیشة سیاسی یونان باستان ریشه در اسطوره‌های این تمدن دارد. حرکت فیلسوفان یونانی، به‌ویژه در آتن، از جهان اسطوره به عقل‌گرایی به دنبال دگرگونی‌ها و تحولات این جامعه به وجود آمده است. در برخی دولت‌شهرهای یونان (در همین دوره)، حکومت پادشاهی و اشرافی به دموکراسی تبدیل و در برخی دیگر، مبدل به دیکتاتوری شده است. با توجه به این تحولات، اسطوره‌ها به‌ویژه در زمینة سیاسی تحول اساسی یافته‌ و نوع تراژدی اسطورة سیاسی، در شکل تئاتر سیاسی در همین دورۀ تحول جامعه یونانی، به وجود آمده است. اسطورة سیاسی آنتیگونه، از مهم‌ترین این تراژدی‌ها است که نبرد میان آزادی و خودکامگی را نشان می‌دهد و پیامدهای تراژیک آن را برای بقای دولت‌شهر، مردم و شخص حاکم روشن می‌سازد. این مقاله با روش تحلیلی ـ توصیفی، تلاش می‌کند این نبرد را بر اساس تحولات سیاسی و اجتماعی دولت‌شهر آتن و جهان یونانی بررسی نماید.

المصادر:

آشوری، داریوش. 1389. دانشنامه سیاسی. چ19. تهران: مروارید.

ارسطو. 1390. اخلاق نیکوماخوس (افزوده: تحولات اخلاق در غرب از قدیم تا دوران معاصر). ترجمة رضا مشایخی. تهران: نگاه.

الیاده، میرچا. 1362. چشم‌اندازهای اسطوره. ترجمة جلال ستاری. تهران: توس.

باتلر، جودیت. ادعای آنتیگونه: خویشاوندی میان زندگی و مرگ. ترجمة امین قضایی و دیگران. لندن: نشر مایندمانیتور.

برنامقدم‌، م‍ح‍م‍د. 1335. درآم‍دی‌ ب‍ر س‍ی‍ر ف‍ل‍س‍ف‍ه‌ در ای‍ران‌. تهران: جهان کتاب.

بشیریه، حسین. 1369. «مسایل اساسی در فلسفه سیاسی». فصلنامة سیاست: نشریه دانشکده حقوق و علوم سیاسی». ش 25. صص223-191.

ــــــــــــــ . 1387. آم‍وزش‌ دان‍ش‌ س‍ی‍اس‍ی‌: م‍ب‍ان‍ی‌ ع‍ل‍م‌ س‍ی‍اس‍ت‌ ن‍ظری‌. چ8. تهران: نگاه معاصر.

ــــــــــــــ . 1392. جامعه‌شناسی سیاسی: ن‍ق‍ش‌ ن‍ی‍روه‍ای‌ اج‍ت‍م‍اع‍ی‌ در زن‍دگ‍ی‌ س‍ی‍اس‍ی‌. چ22. تهران: نشر نی.

بنگسون، هرمان. 1387. یونانیان و پارسیان. ترجمة تیمور قادری. تهران: مهتاب.

بنویدی، فاطمه و فرزان سجودی. 1391. «بازتاب اندیشه هگل در تراژدی آنتیگونه سوفکل». نشریه هنرهای زیبا: هنرهای نمایشی و موسیقی. س 17. ش 1. صص 53-47.

بهار، مهرداد. 1376. پژوهشی در اساطیر ایران. چ2. تهران: آگاه.

پولادی، کمال.1392. تاریخ اندیشه سیاسی در غرب. ج1. چ8. تهران: مرکز.

تنسی، استفادن دی. 1379. مبانی علم سیاست. ترجمة حمیدرضا ملک‌محمدی. تهران: دادگستر.

حسین‌زاده‌راد، کاوه. 1388. «آیا مقاومت در برابر قدرت امکان‌پذیر است؟». فصلنامة تخصصی علوم سیاسی. س4، ش8. پاییز. صص128-119.

حقیقی، شاهرخ. 1388. گذار از مدرنیته: نیچه، فوکو، لیوتار، دریدا. تهران: آگه.

خوارزمی، حمیدرضا، محمدرضا صرفی، محمود مدبری و عنایت الله شریف پور. 1392. «تکوین و تحول قهرمانان در گذر از اسطوره به حماسه». فصلنامة ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب. د9. ش33. صص85-63. 

دریابندری، نجف. 1393. آنتیگونه سوفوکلس. چ2. تهران: آگه.

دورانت، ویل. 1378. تاریخ تمدن: یونان باستان. ترجمة امیرحسین آریان‌پور و فتح‌الله مجتبایی. تهران: علمی و فرهنگی.

رز، ه‍رب‍رت‌ ج‍ن‍ی‍ن‍گ‍ز. 1372. تاریخ ادبیات یونان. ترجمة ابراهیم یونسی. تهران: امیرکبیر.

ستاری، جلال. 1376. اسطوره در جهان امروز. تهران: مرکز.

سوفکل. 1378.  افسانه‌های تبای. ترجمة شاهرخ مسکوب. تهران: خوارزمی.

ضمیران، محمد. 1377. جستارهایی پدیدارشناسانه پیرامون هنر و زیبایی. تهران: کانون.

طباطبایی‌موتمنی، منوچهر. 1394. آزادی‌های عمومی و حقوق بشر. چ6. تهران: دانشگاه تهران.

عالم، عبدالرحمن. 1391. تاریخ فلسفه سیاسی در غرب. جلد دوم. چ8. تهران: مرکز آموزش و پژوهش‌های بین‌المللی،

ـــــــــــــــ . 1392. بنیادهای علم سیاست. چ25. تهران: نی.

علامی، ذوالفقار و لیلا آقایانی چاوشی. 1395. «بررسی داستان رستم و سهراب با رویکرد اخلاق ارسطویی». فصلنامة ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب. د12. ش45. صص 119-145.

عنایت، حمید. 1391. بنیاد فلسفه سیاسی در غرب از هراکلیت تا هابز. چ4. تهران: دانشگاه تهران.

فکوهی، ناصر. 1378. اسطوره‌شناسی سیاسی. تهران: فردوس.

قادری، حاتم. 1388. ایران و یونان: فلسفه در لابلای سیاست و در بستر تاریخ. تهران: نشر نگاه معاصر.

کیتو، ه‍ام‍ف‍ری‌ و دی‍وی‌ ف‍ی‍ن‍دل‍ی‌. 1393. یونانیان. ترجمة سیامک عاقلی. تهران: ماهی.

گری، جان. 1381. لیبرالیسم. ترجمة محمد ساوجی. تهران: م‍رک‍ز چ‍اپ‌ و ان‍ت‍ش‍ارات‌ وزارت‌ ام‍ور خ‍ارج‍ه‌.

گریمال، پیتر. 1367. فرهنگ اساطیر یونان و روم. ترجمة احمد بهمنش. چ4. تهران: امیرکبیر.

محرمیان‌معلم، حمید. 1377. مجموعه مقالات (3): تراژدی. گردآوری و ترجمه گروهی. تهران: سروش.

مقیمی‌زنجانی، شروین. 1388. «دموکراسی آتنی و نمایش‌های تراژیک». فصلنامة تخصصی علوم سیاسی. ش 9. صص60-39.

ملشینگر، زیگفرید. 1388. تاریخ تئاتر سیاسی. ترجمه سعید فرهودی. ج1.تهران: سروش.

م‍وس‍ک‍ا، گ‍ائ‍ت‍ان‍و و گ‍اس‍ت‍ون‌ ب‍وت‍و. 1377. تاری‍خ‌ ع‍ق‍ای‍د و م‍ک‍ت‍ب‌های‌ س‍ی‍اس‍ی‌: از ع‍ه‍د ب‍اس‍ت‍ان‌ ت‍ا ام‍روز. ترجمة حسین شهید‌زاده. چ3. تهران: مروارید.

همیلتون، ادیت. 1395. سیری در تاریخ و ادب یونان باستان. ترجمة شهروز. تهرانی. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.

ه‍ی‍پ‍ول‍ی‍ت‌، ژان. 1386. م‍ق‍دم‍ه‌ای‌ ب‍ر ف‍ل‍س‍ف‍ه‌ ت‍اری‍خ‌ ه‍گ‍ل. ترجمة باقر پرهام. چ3. تهران: آگاه.

هیوود، اندرو. 1393. مقدمه نظریه سیاسی. ترجمة عبدالرحمن عالم. چ3. تهران: قومس.

یگر، ورنر. 1391. پایدیا. ترجمة محمدحسن لطفی. ج1. چ2. تهران: خوارزمی.

 

English sources

Derrida, Jacques. (1981). Dissemination. Tr. by Barbara Johnson. London: Athlon Press Ltd.

Frankel, Viktor Emil. (1959). Man's Search for Meaning: an Introduction to Logotherapy. Boston: Beacon Press.

Jun, C.G. and C. Kerenyi. (1971). Essays on a Science of Mythology. New York: Non Publisher.

Meier, Christian. (1998). The Political Art of Greek Tragedy. Tr. by Andrew Webber. New York: Polity Press.

Tudor, Henry. (1972). Political Myth. New York: Prager Publishers.

 

References

Ālem, Abdol Rahmān. (2012/1391SH). Tārīx-e falsafe-ye siyāsī dar qarb. Vol. 2. 8^th ed.  Tehrān: Markaz-e Āmūzeš va pazūheš-hā-ye beynolmelalī.

 _________________. (2013/1392SH). Bonyād-hā-ye elm-e siyāsat. 25^th ed.  Tehrān: Ney.

Allīmī, Zolfaqār & Leilā Āqāyānī Čāvošī. (2016/1395SH). “Barresī-ye dāstān-e rostam va sohrāb bā rūykard-e axlāq-e arastūeī”. Quarterly Journal of Mytho-Mystic Literature. Islamic Azad University- South Tehrān Branch. Year 12. No. 65. Pp. 119-145.

Aristotle , (2011/1390SH). Axlāq-e nīkomāxūs ( Nicomachean Ethics). Tr. by Rezā Mašāyexī. Tehrān: Negāh.

Ašūrī, Dārīuš. (2010/1389SH), Dāneš-nāme-ye siyāsī. 19^th ed. Tehrān: Morvārīd.

Bahār. Mehrdād. (1997/1376SH). Pazūhešī dar asātīr-e īrān. 2^nd ed. Tehrān: Āgāh.

Bašīrīye, Hossein. (1990/1369SH). "Masāyel-e asāsī dar falsafe", Fasl-nāme-ye Siyāsat: Našrīye-ye Dāneškade-ye Hoqūq va Olūm-e Siyāsī. No. 25. Pp. 191-223.

______________. (2008/1387SH). Amūzeš-e dāneš-e siyāsī: mabānī-ye elm-e siyāsat-e nazarī. 8^th ed.  Tehrān: Negāh-e Mo’āser.

______________. (2013/1392SH), Jāme’e-šenāsīy-e siyāsī: naqš-e nīrū-hā-ye ejtemā’ī dar zendegī-ye siyāsī. 22^th ed.  Tehrān: Ney.

Bengtson, Hermann. (2008/1387SH). Yūnāniyān va pārsiyān (The Greeks and the Persians : from the sixth to the fourth centuries). Tr. by Teymūr Qāderī. Tehrān: Mahtāb.

Benūydī, Fāteme & Farzān Sojūdī. (2012/1391SH), "Bāztāb-e andīš-ye hegel dar terājedī-ye āntīgone-ye sofokl", Našrīye-ye Honar-hā-ye Zībā: Honar-hā-ye Namāyešī va Mūsīqī. Year 17. No. 1. pp. 47-63.

Bornāa Moqaddam, Mohammad. (1956/1335SH), Darāmadī bar seyr-e falsafe dar īrān, Tehrān: Jahān-e Ketāb.

Butler, Judith. (????). Ede’ā-ye āntīgone: xīšāvandī miyān-e zendegī va marg (Antigone's claim: kinship between life and death). Tr. by Amīn Qazāeī et al. London: Mind Monitor.

Daryābandarī, Najaf. (2014/1393SH). Āntīgone-ye sofokles. 2^nd ed. Tehrān: Āgah.

Durant, William James. (1999/1378SH). Tārīx-e tamaddon: yūnān-e bāstān (The story of civilization). Tr. by Amīr Hossein Āriyānpūr & Fathollāh Motabāeī. Tehrān: Elmī va Farhangī.

Eliade, Mircea. (1983/1362SH). Češm-andāz-hā-ye ostūre (Aspects du mythe). Tr. by Jalāl Sattārī. Tehrān: Tūs.

Enāyat, Hamīd. (2012/1391SH). Bonyād-e falsafe-ye siyāsī dar qarb az heraklīt tā hābz. 4^st ed. Tehrān: Dānešgāh-e Tehrān.

Fakūhī, Nāser. (1999/1378SH). Ostūre-šenāsī-ye siyāsī. Tehrān: Ferdows.

Gray, John. (2002/1381SH). Līberālīsm (Liberalism). Tr. by Mohammad Sāvojī. Tehrān: Markaz-e Čāp va Entešārāt-e vezārat-e omūr-e xāreje.

Grimal, Pierre. (1988/1369SH). Farhang-e asātīr-e yūnān va rūm (Dictionnaire de la mythologic Grecque et Romaine). Tr. by Ahmad Behmaneš. 4^st ed. Tehrān: Amīr Kabīr.

‎Hamilton, Edith. (2016/1395SH). Seyrī dar tārīx va adab-e yūnān-e bāstān (The Great Age of Greet literature). Tr. by Šhrūz Tehrānī. Tehrān: Bongāh-e Tarjome va Našr-e Ketāb.

Haqīqī, Šāhrox. (2009/1388SH). Gozār az modernīte: nīče, foko, līyotār, derīdā. Tehrān: Āgah.

 Heywood, Andrew. (2014/1393SH). Mogaddame-ye nazarīye-ye siyāsī (‎Political theory: an introduction). Tr. by Abdol Rahmān Ālam. 3^rd ed. Tehrān: Qūmes.

Hossein Zāde rād. Kāve. (2009/1388SH). “Āyā moqāvemat dar barābar-e qodrat emkān pazīr ast?”. Fasl-nāme-ye Taxassosī-ye Olūm-e siyāsī. Year 4. No. 8. Pp. 119-128.

Hyppolite, Jean. (2007/1386SH). Moqaddame’eī bar falsafe-ye tārīx-e hegel (Introduction a'la philosophie de l'histoire de Hegel). Tr. by Bāqer Parhām. 3^rd ed. Tehrān: Āgāh.

Jaeger, Werner. (2012/1391SH). Pā’ediyā (‎Paideia). Tr. by Mohammad Hasan Lotfī. Vol. 1. 2^nd ed. Tehrān: Xārazmī.

Kitto, Humphrey & Davy Findley. (2014/1393SH). Yūnāniyān. Tr. by Siyāmak ĀqelĪ. Tehrān: Māhī.

Melchinger, Siegfried. (2009/1388SH). Tārīx-e tā’ātr-e siyāsī (‎Geschichte des politischen theaters). Tr. bi Sa’īd Farhūdī. Vol. 1. Tehrān: Sorūš.

Moharramiyān Mo’allem, Hamīd. (1998/1377SH). Majmū’e Maqālāt (3): terāžeī. Tehrān: Sorūš.

Moqīmī Zanjānī, Šervīn. (2009/1388SH). “Demokrāsī ātenī va namāyeš-hā-ye terāžīk”. Fasl-nāme-ye Taxassisī-ye Olūm-e Siyāsī. No. 9. Pp. 39-60.

Mosca, Gaetano & Gaston Bouthoul. (1998/1377SH). Tārīx-e aqāyed va maktab-hā-ye siyāsī: az ahd-e bāstān tā emrūz (Histoire des doctrines politiques depuis I'antiquite ... les doctrines politiques depuis 1914). Tr. bi Hossein Šahīd Zāde. 3^rd ed. Tehrān: Morvārīd.

Pūlādī. Kamāl. (2013/1392SH). Tārīx-e andīše-ye siyāsī dar qarb. Vol 1.  8^th ed.  Tehrān: Markaz.

Qāderī, Hātam. (2009/1388SH). Īrān va yūnān: falsafe dar lā-be-lā-ye siyāsat va dar bestar-e tārīx. Tehrān: Negāh-e Mo’āser.

Rose, Herbert Jennings. (1993/1372SH). Tārīx-e adabiyāt-e yūnān (‎A handbook of Greek literature). Tr. by Ebrāhīm Yūnesī. Tehrān: Amīr Kabīr.

Sattārī, Jalāl. (1997/1376SH). Ostūre dar jahān-e emrūz. Tehrān: Markaz.

Sophocles. (1999/1378SH). Afsāne-hā-ye tebāy (Three Theban plays). Tr. by Šāhrox Meskūb. Tehrān: Xārazmī.

Tabātabāeī Mūtamenī, Manūčehr. (2015/1394SH). Āzādī-hā-ye omūmī va hoqūq-e bašar. 6^th ed.  Tehrān: Dānešgāh-e Tehrān.

Tansey. Stephen D. (2000/1379SH). Mabānī-ye elm-e siyāsat (Politics: the basics). Tr. by Hamīd Rezā Malek Mohammadī. Tehrān: Dādgostar.

Xārazmī, Hamīd Rezā et al. “Takvīn va tavvol-e qhremānān dar gozar az ostūre be hamāse”. Quarterly Journal of Mytho-Mystic Literature. Islamic Azad University- South Tehrān Branch. No. 33. Pp. 63-85.

Zamīrān. Mohammad. (1998/1377SH). Jostār-hā-eī padidār-šenāsāne pīrāmūn-e honar va zībāeī. Tehrān: Kānūn.