عقل و عشق در گاهان

ازهری راد, مهدی; طاووسی, محمود; افهمی, رضا

رقم المقالة : 511547 زيارة : 250 الصفحة: 11 - 34

20.1001.1.20084420.1393.10.36.1.8

نوع المخطوط: ابحاث

عقل و عشق در گاهان

الموضوعات :

مهدی ازهری راد ¹ , محمود طاووسی ² , رضا افهمی ³

1 - دانشجوی دکتری پژوهش هنر دانشگاه تربیت مدرس
2 - استاد فرهنگ و ادبیات ایـران دانشـگاه تربیـت مـدرس
3 - اسـتادیار پژوهش هنر دانشگاه تربیت مدرس

تاريخ الإرسال : 06 الأحد , شعبان, 1436 تاريخ التأكيد : 06 الأحد , شعبان, 1436 تاريخ الإصدار : 28 الثلاثاء , ذو القعدة, 1435

الکلمات المفتاحية: عشق, سهروردی, عقل, گاهان, ریگ‌ودا,

ملخص المقالة :

با وجود پژوهش‌های گوناگون صورت‌گرفته در حیطة فرهنگ ایران باستان، تا کنون ارتباط میان عقل و عشق و نسبت میان معرفت‌های ناشی از این دو،یعنی معرفت حصولییا عقلی و معرفت حضورییا شهودی در ایران پیش از اسلام کمتر مورد توجه قرار گرفته است. درحالی‌که این موضوع در فلسفه،عرفان و ادبیات و به‌طورکلی، فرهنگ ایران دوران اسلامیبسیار مهم و مورد توجه بوده و میان آنها در متون گوناگون جلوه‌های مختلفییافتهاست. این مقاله سعی دارد با کنکاش در گاهان، کهن‌ترین بخش اوستا، چگونگی ارتباط میان عقل و عشق را در پایه‌های فکری ایرانیان باستان بررسیکند و با نگاهی ساختارگرایانه به ارتباط میان متون گوناگون، بن‌مایه این ارتباط را در این متن، ریگ‌ودا و اندیشه‌های سهروردی جست‌وجو نماید. این مقاله آشکار می‌سازد که به‌رغم نقش مرکزی خرد در گاهان و کل اوستا، عشق بدون هیچ تزاحمی در کنار آن حضوری محسوس دارد و رابطة مکمل میان آن دو برقرار است.

المصادر:

کتابنامه

آموزگار، ژاله. 1387. تاریخ اساطیری ایران . چ10. تهران: سمت.

ابراهیمی دینانی، غلامحسین. 1380. دفتر عقل و آیت عشق. تهران: طرح نو.

احمدی، بابک. 1375. حقیقت و زیبایی: درس‌های فلسفه هنر. چ2. تهران: مرکز.

اقبال لاهوری، محمد. 1349. سیر فلسفه در ایران. ترجمة ا. ح. آریان‌پور. تهران: مؤسسة فرهنگی منطقه‌ای.

رضی، هاشم. 1379. حکمت خسروانی. تهران: بهجت.

زرّین‌کوب، عبدالحسین. 1362. دنبالة جستجو در تصوف ایران. تهران: امیرکبیر.

سجودی، فرزان. 1388. نشانه‌شناسی: نظریه و عمل. تهران: علم.

سهروردی، یحیی‌بن حبش. 1355. مجموعة مصنفات شیخ‏اشراق. تصحیح هانری کربن و سیدحسین نصر. تهران: انجمن فلسفه ایران.

ــــــــــــــــــــــــ. 1382. مجموعة مصنفات شیخ‏اشراق. پیشگفتار و ویرایش از فرشید اقبال. تهران: سبکباران.

شایگان، داریوش. 1371. آسیا در برابر غرب. تهران: باغ آینه.

عالیخانی، بابک. 1381. «سهروردی و مهر ایزد»، پژوهشنامة علوم انسانی. س8. ش 36.

کربن، هانری. 1384. بن‌مایه‌های آیین زرتشت در اندیشة سهروردی. ترجمة محمود بهفروزی. تهران: جامی.

کریشنان، رادا. 1367. تاریخ فلسفة شرق و غرب. ترجمة خسرو جهانداری. ج1. تهران: علمی و فرهنگی.

کلنز، ژان. 1386. مقالاتی دربارۀ زردشت و دین زردشتی. ترجمۀ احمدرضا قائم‌مقامی. تهران: فروزان روز.

گات‌ها: قدیمی‌ترین قسمت اوستا. 1378. گزارش ابراهیم پورداوود. تهران: اساطیر.

گزیده سرودهای ریگ‌ودا. 1372. به کوشش سیدمحمد‌رضا جلالی نائینی. چ3. تهران: نقره.

گنون، رنه. 1382. «کلمه و نماد». فصلنامة خیال. ترجمة فرزانه طاهری. س2. ش 5.

محمدی وایقانی، کاظم. 1385. سهروردی، دانای حکمت باستان. تهران: پازینه.

مورن، ادگار. 1383. عشق، شعر، حکمت. ترجمة عباس باقری. تهران: علم.

نصر، سیدحسین. 1383. سنّت عقلانی اسلامی در ایران. ترجمۀ سعید دهقانی. تهران: قصیده‌سرا.

نوّابی، ماهیار. 1354. مجموعه مقالات. ج1. شیراز: مؤسسۀ آسیایی.

هینلز، جان. 1368. شناخت اساطیر ایران. ترجمة ژاله آموزگار و احمد تفضلی. تهران: کتابسرای بابل و نشر چشمه.

یشت‌ها. 1356. گزارش ابراهیم پورداوود. تهران: اساطیر.

References

Ahmadi, Bābak. (2001/1380SH). Haghighat o ziba’i: Darshā-ye falsafe honar. 2^nd ed. Tehran: Markaz.

‘Alikhāni, Bābak. (2002/1381SH)."Sohravardi va Mehr-e Izad".Pazhuheshnāme-ye ‘oloum-e ensāni.Year 8, No. 36.

Amuzgār, Zhaleh. (2008/1387SH). Tārikh-e Asātiri-e Irān. 10^th ed. Tehran: SAMT.

Corbin, Henry. (2005/1384SH). Bon māyehā-ye ā’in-e zartosht dar andishe-ye Sohravardi (Les motifs zoroastriens dans la philosophie de Sohra Wardi Shaykh -ol-Ishraq.(Tr. by Mahmood Behfroozi. Tehran: Jāmi.

Ebrāhimi-e dināni, gholāmhossein. (2001/1380SH). Daftar-e ‘aghl va āyat-e eshgh. Tehran: Tarh-e no.

Gāt-hā: Ghadimitarin ghesmat-e Avestā (1999/1378SH). Explanation by Ebrahim Pourdāvood. Tehran: Asātir.

Gozideh-ye soroud-hā-ye Rigvedā. (1993/1372SH). Tr. By S. Mohammad Reza Jalāli Nā’ini. 3^rd ed. Tehran:Noqreh.

Guenon, Rene. (2003/1382SH)."Kalameh va Nemād".Tr. by Farzāneh Tāheri. Faslnāme-ye Khiyāl. Year 2. No. 5.

Hinnells, John Russell. (1989/1368SH). Shenākht-e asātir-e Iran (Persian mythology). Tr. By Zhāleh Āmouzgār & Ahmad Tafazzoli. Tehran: Ketābsarāye bābel va Nashr-e Cheshmeh.

Iqbal Lahouri, Muhammad. (1970/1349SH). Seyr-e Falsafe dar Iran (The development of metaphysics in persia).Tr. by Amir Hossein Ariyān poor. Tehran: Mo’assese Farhangi Mantaghe’i.

Kellens, Jean. (2007/1386SH). Maghālāti darbāre-ye Zardosht va din-e Zardishti (Essays on zarathustra and Zoroastrianism). Tr. by Ahmad Rezā Gha’em Maghāmi. Tehran: Foruzān-e Rooz.

Mohammadi Vayghani, Kazem. (2006/1385SH).Sohravardi, Dānāa-ye hekmat-e bastān. Tehran: pāzineh.

Morin, Edgar. (1997/1383SH).’Eshgh She’r, Hekmat (Sagese Poesie ,Amour). Tr. by Abbas Bāgheri. Tehran: ‘Elm.

Nasr, Seyyed Hossein. (1997/1383SH). Sonnat-e ‘aghlāni eslāmi dar Iran (The Islamic in tellectual traditional in Persia). Tr. by Sa’eed Dehghani. Tehran, Ghaside sarā.

Navvābi, Māhyār. (1975/1354SH). Majmou’e-ye Maghālāt.Vol. 1. Shiraz: Mo’assese Āsiya’i.

Rādhākrishnān, S. (1988/1367H). Tārikh-e falsafe-ye shargh o gharb (History of Philosophy of East and West).Tr. by Khosrow Jahāndāri.vol.1. Tehran: ꞌElmi va Farhangi.

Razi, Hāshem. (2000/1379SH). Hekmat-e Khosrowāni. Tehran: Behjat.

Shāyegān, Dariush. (1992/1371SH). Āsiya dar barābar-e Gharb. Tehrān: Bāgh-e Āyene.

Sohravardi, yahyā ibn habash. (1976/1355SH). Majmoo’e-ye mosnafāt-e Sheikh-e Eshrāgh.Ed. by Henri Corbin va Seyyed Hossein-e Nasr. Tehran: Anjoman-e Falsafe Iran.

Sohravardi, yahyā ibn habash. (2003/1382SH). Majmoo’e-ye mosnafāt-e Sheikh-e Eshrāgh. Pishgoftār o virāyesh az Farshid-e Eghbal. Tehran: Sabkbārān.

Sojoodi, Farzān. (2009/1388SH). Neshāne shenāsi: Nazariye va ‘Amal. Tehran: ‘Elm.

Yasht-hā. (1977/1356SH). Explanation by Ebrāhim Pourdavood. Tehran: Asātir.

Zarrinkoub, ‘Abd-ol-Hosein. (1983/1362SH). Donbāle-ye jostojou dar tasavvof-e Iran. Tehran: Amirkabir.

_||_