تحلیل اقتصادی فرآیند دادرسی مدنی براساس هزینه‌‌ها
الموضوعات : تحقیقات حقوقی بین المللی
مجید پوراستاد
1
(استادیار دانشکده حقوق دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز.)
فاطمه حصارخانی
2
(دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، دانشگاه تربیت مدرس.)
الکلمات المفتاحية: تحلیل اقتصادی دادرسی, کارایی و کیفیت دادرسی, هزینه‌‌های دادرسی و صلح و سازش خارج از دادگاه, علائم اختصاری,
ملخص المقالة :
چکیده اقتصاد همانند اخلاق و عدالت می‌تواند به عنوان یکی از ارکان اصلی در تفسیر آیین دادرسی مدنی به شمار رود. هر قاعده حقوقی در تولید ثروت و رفاه اجتماعی مؤثر است به گونه‌ای که هر قاعده حقوقی که سبب کاهش ثروت و موجب تلف منابع شود، باید مورد بازبینی قرار گیرد. تجزیه و تحلیل اقتصادی فرآیند دادرسی مدنی بر اساس هزینه‌‌های اقامه دعوی به منظور بالا بردن کارایی و کیفیت دادرسی و بهینه سازی منطقی هزینه‌‌های دادرسی است چنانچه دارسی کارآمد از جمله تضمین‌‌های عدالت مدنی است. روند دادخواهی از منطق اقتصادی برخوردار است و افراد بر اساس فرض عقلانیت اقتصادی رفتار می‌کنند و به منظور دستیابی به منافع بیشتر دست به انتخاب زده و گاه اقامه دعوا در دادگاه را پذیرفته و گاه به صلح و سازش بدون رجوع به دادگاه را بر می‌گزیند. کیفیت دادرسی با تاکید بر سازماندهی کارکرد اجتماعی دادرسی، انگیزه خصوصی طرفین به دنبال عدالت اقتصادی در کنار عدالت مدنی است. در این مقاله به مفهوم تحلیل اقتصادی آیین دادرسی مدنی با طرحی مدل‌‌های عددی و پیش بینی رفتار‌های طرفین، سطح و حجم مطلوب اقامه دعوا پرداخته. مقاله حاضر شامل چهار گفتار می‌باشد، گفتار اول به مفهوم اقتصادی دادرسی پرداخته، گفتار دوم در برگیرنده مفهوم هزینه دادرسی و تاثیر آن بر روند دادرسی است و گفتار سوم و چهارم به ترتیب به تحلیل اقتصادی حل و فصل خارج از دادگاه و سیاست‌‌های موثر بر کنترل هزینه دادرسی اختصاص دارد.
منابع فارسی
1. الماسی، نجاد علی، در آمدی بر کیفیت دادرسی در فرآیند دادرسی کار آمد، در فصلنامه علمی– پژوهشی دیدگاه‌‌های حقوق قضایی دانشگاه علوم قضایی، سال هفدهم، شماره 58، تهران، 1391.
2. انصاری، مهدی، تحلیل اقتصادی حقوق قرارداد‌ها، انتشارات جاودانه (جنگل)، چاپ اول، تهران،1390.
3. دادگر، یدالله؛ مؤلفه‌‌ها و ابعاد اساسی حقوق و اقتصاد، انتشارات پژوهشکده اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس و انتشارات نور علم، چاپ اول، تهران، 1389.
4. شاول، استون، تحلیل اقتصادی حقوق، ترجمه، محسن اسماعیلی، انتشارات مرکز پژوهش‌‌های مجلس شورای اسلامی، چاپ اول، تهران، تابستان 1388.
5. محسنی، حسن، اداره جریان دادرسی مدنی بر پایه همکاری و در چارچوب اصول دادرسی، انتشارات شرکت س‌هامی‌‌انتشار، چاپ اول، تهران، 1390.
ب) منابع انگلیسی
1. Bern Hans, clausott, Economic Analysis of Law, Edward Elgar, 2004.
2. Cooter, Robert , Law and Economic,6th Edition, USA, Adision- Wesley, 2000.
3. Cooter ,Robert and T Ulen, Law and Economics,3th Edition, Massachusetts: Addison-Wesley, 2000.
4. Drahozal,Christopher,Ex ante selection of dispute for litigation in: www.ssrn.com. .
5. Mercuro ,Nicholas.and Steven G.Medema, Economics and the law, 2 Edition, Princeton university press, 2006.
6. Miller Geoffrey P, "The legal-economic analysis of comparative civil procedure",In, the America Journal of comparative law, 1997, vol 45.
7. Ohara ,John, V, "The New Jersey Alternative Procedure for Dispute Resolution Act:Vanguard of a “better Way”,In University of Pennsylvania law, 1988. Vol. 136, No. 6.1988.
8. Posner ,Richard, law and Economic,4 Edition ,Massachusetts,: Addison Wesley , 2004.
9. Priest,George ," Regulating the Content and Volume of litigation: An Economic Analysis",In The law and economics center of Emoty University, 1983,Vol 1.
10. Robbins, Lionel, An essay on the Nature and significance of Economic science,2nd Edition, Macmillan and co.,Ltd, London 1945.
11. Samuelson, Paul , Economics (An Introductory Analysis), 6 Edition, Mcgraw-Hill Company,2004.
12. Shavell.,Steven," Suit, settlement, and trial: A theoretical analysis under alternative menthods for the allocation of legal costs" In . Harvard law school ,Journal Economic and Law, 2007,Vol. XI.
13. Shavell ,Steven," Alternative Dispute Resolutions: an Economic Analysis",In Chicaco University, 1995, Vol XXIV.
14. Shavell ,Steven," The social versus the private incentive to bring suit in a caostly legal system",In, Harvard University Press,Journal of legal studies, Vol XI , 1982.
15. Shavell ,Steven," The Fundamental divergence between the private and the Social motive to use the legal system",In. Journal of gal studies, Vol XXVI, by the University of Chicago,1997.
