فردیّت و نوگرایی تصویر در شعر شیون فومنی

الموضوعات : مطالعات نقد ادبی

برات محمدی ¹ (استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ارومیه، ارومیه، ایران.)
فرین قره باغی ² (دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ارومیه، ارومیه، ایران.)
زرین تاج رضایی ³ (دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ارومیه، ارومیه، ایران)

تاريخ الإرسال : 25 الجمعة , ذو القعدة, 1443 تاريخ التأكيد : 01 الثلاثاء , ربيع الأول, 1444 تاريخ الإصدار : 29 الإثنين , رجب, 1444

الکلمات المفتاحية: نوآوری, بلاغت, فردیّت, تصاویر شعری, شیون فومنی,

ملخص المقالة :

تصویر یا ایماژ را می‎توان از اصلی‎ترین عناصر زیبایی‎شناسی شعر دانست؛ بخشی از بلاغت کلام بر عهدۀ تصویر است. هر اندازه تصویر نو بوده و ریشه در فردیّت و نگرش فردی داشته باشد به همان اندازه تأثیر و گیرایی بیشتری خواهد داشت؛ چرا که ماهیّت هنر، پیوندی ناگسستنی با نوجویی و نوآوری دارد و این نوآوری‎ها در کلان ساختار شعر، تابعی است از نوجویی‎ها در ساختارهای خرد که تصویر نیز یکی از این ساختارهای خرد است. شعر معاصر با الهام از نظریّه‎های پیشرو نیما که تأکید به نگاه شخصی و فردیّت‎گرایی داشت، عرصه‎های ناشناخته ای از تصویر را کشف کرده است و گرایش کلّی به سمت و سوی نوآوری در تصاویر شعری است. شیون فومنی را می‎توان از شاعران صادق به نظریّات نیما در باب نوآوری تصویری قلمداد کرد. رنگ اقلیمی در شعر شیون نیز با تأکید بر فردیّت‌گرایی و تجربه‎گرایی چون نیما غالب است و او تصاویری بکر از طبیعت با این نگرش شخصی خلق کرده است. همچنین جزئی‎نگری و دقّت و باریک‎بینی او که نازک‎خیالی شاعران سبک هندی را به یاد می‎آورد عاملی دیگر در نوآوری تصویری وی بوده است. فردیّت‌گرایی به ساحت تصویر معشوق نیز در شعر او کشانده شده و وجوه زیبایی‌شناسی معشوق در شعر او متفاوت از شعر سنّتی و با دیدی شخصی ارائه شده است. پژوهش حاضر قصد دارد به روشی توصیفی-تحلیلی این وجوه نوگرایی تصویری را در شعر شیون فومنی مورد کاوش قرار دهد. نتیجۀ پژوهش نیز نشان از وفاداری شیون فومنی به اصل نوگرایی در تصویرپردازی دارد.

المصادر:

انوشه، حسن.(1376). فرهنگ‎نامه ادب فارسی، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی

آریان، قمر.(1354). «ویژگی‎ها و منشأ سبک مشهور به هندی در سیر تحول ادبی» مندرج درجستارهای ادبی، شماره 34 ،صفحات261-297  

آژند، یعقوب.(1363). ادبیات نوین ایران(از انقلاب مشروطیت تا انقلاب اسلامی)ف چاپ اول، تهران: امیرکبیر

براهنی، رضا.(1380). طلا در مس، تهران: انتشارات زریاب

همو.(1371). طلا در مس، تهران: نویسنده

حسن پورآلاشتی، حسین.(1384). طرزتازه(سبک شناسی غزل سبک هندی)، تهران: سخن

حسن لی، کاووس.(1383). گونه های نوآوری در شعر معاصر ایران، چاپ اول، تهران: ثالث

خالقی مطلق، جلال.(1375). «زیبایی کمال مطلوب زن در فرهنگ ایران»، ایرانشناسی، ش8 ، صفحات 716 ـ 703.

رضازاده شفق، صادق.(1369). تاریخ ادبیات ایران، تهران: نشر آهنگ

روزبه محمد رضا.(1381). ادبیات معاصر(شعر)،تهران: روزگار

ریچاردز، آی.ا.(1379). اصول نقد ادبی، ترجمه سعید حمیدیان، تهران: نشر مرکز

زرقانی، مهدی.(1383). چشم انداز شعر معاصر ایران، تهران: نشر ثالث

سپهری، سهراب.(1378). هشت کتاب، چاپ22، تهران: طهوری

شفیعی کدکنی، محمدرضا.(1385). صور خیال در شعر فارسی، تهران: آگاه

همو.(1349). صور خیال در شعر پارسی،تهران: انتشارات نیل

طالبیان، یحیی.(1379). صور خیال در شعر شاعران سبک خراسانی، تهران: عماد کرمانی

فتوحی، محمود.(1385). بلاغت تصویر، تهران: سخن.

همو.(1399). تماشای هستی از  چشم مور(مبانی تجربه باریک اندیشی در سبک هندی)، ایران نامگ، سال 5، شماره 3، پاییز 1399، صفحات105-89

فرخزاد، فروغ.(1364). گزیدة اشعار، تهران: مروارید

فرشیدورد.(1373). خسرو، درباره‌ ادبیّات و نقد ادبی، چاپ اول، تهران: امیرکبیر

فومنی، شیون.(1374). یک آسمان پرواز، تهران: شیون فومنی

همو.(الف1394). رودخانه در بهار،چ اول، تهران: ثالث

همو.(ب 1394). از تو برای تو،چاپ اول، تهران: نشر ثالث

همو.(1373). پیش پای برگ (برگزیده اشعار)تهران: شاعر

همو.(1389). خیاله گرده گیج (پرسه  خیال)، به کوشش حامد فومنی، تهران.

محققی، عبدالمجید و حیات داودی ، فاطمه.(1393). جلوه‎های شاعرانه رنگ محلّی در اشعار منوچهر آتشی، فصلنامه ادبیات و زبان های محلی ایران زمین،، دانشگاه آزاد اسلامی واحد یاسوج، 4، (1)، صفحات 25-203

مکاریکا، ایرناریما.(1384). دانشنامه نظریه های ادبی معاصر، ترجمه مهران مهاجر، تهران: آگاه

نیمایوشیج.(1351). ارزش احساسات و پنج مقاله در شعر و نمایش، تهران: گوتنبرگ

همو.(1385). درباره هنر شعر و شاعری، به اهتمام سیروس طاهباز، تهران: نگاه

نیوا، ژرژ.(1386). نظر اجمالی به فرمالیسم روس، ترجمة رضا سیدحسینی، نقد نو (مجموعه مقالات)، تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی