تبیین آثار اقتصادی و اجتماعی ربا با تاکید بر نقش ادبیات فارسی (مطالعه موردی: آثار مؤلفان ایران و تاجیکستان

الموضوعات :

مرجان مدنی گرکانی ¹ , عمر صفر ²

1 - گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه ملی تاجیکستان، دوشنبه، تاجیکستان.
2 - گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه ملی تاجیکستان، دوشنبه، تاجیکستان.

تاريخ الإرسال : 01 الأربعاء , محرم, 1445 تاريخ التأكيد : 16 الجمعة , صفر, 1445 تاريخ الإصدار : 08 السبت , ربيع الأول, 1445

الکلمات المفتاحية: ادبیات فارسی, واژه‌های کلیدی: اقتصاد اسلامی, ربا خواری. طبقه بندی JEL : G39, Z10, Z00 1,

ملخص المقالة :

چکیدهموضوع پژوهش حاضر مطالعه تطبیقی اثر صدرالدّین عینی با عنوان مرگ سودخور یا همان ربا خور، و از سوی داستان حاجی آقا اثر صادق هدایت است، که به اتکاء تشابه و تضاد و همچنین استعاره های بکار رفته در هریک از این تألیفات در رابطه با آثار منفی اقتصادی و اجتماعی ربا به اشتراکات فرهنگی و مذهبی هر دو ملت ایران و تاجیکستان در این خصوص اشاره شود، مرگ سودخور صدرالدّین عینی در ادبیات تاجیکی زمان شوروی سابق به عنوان بهترین اثر واقع‌گرایانه در پیشبرد و بالا رفتن ارزش نثر مدرن تاجیکی مساعدت‌ها نموده است. حاجی آقا صادق هدایت نیز از آثار استثنایی است، که از طرز و شیوة خاص مؤلف، هنر واقع‌گرایانة او گواهی می‌دهد. و این آثار نه تنها اثرهای با ارزش این ادبیات‌ها شناخته شده‌اند، بلکه بیانگر سبک و روش خاص، بخصوص نمونة بارزی از مکتب واقع‌گرایی در نثر فارسی‌زبانان بشمار می‌آیند. پس می‌توان گفت، که ادبیات فارسی تاجیکی و ایرانی لایق این است که از دیدگاه مقایسه‌ای و تطبیقی مورد بررسی قرار گیرد تا عمومیت و وجوه اشتراکی، که در آنها هست، آشکار گردد. اساس متدولوژی این تحقیق تحلیل تاریخی-مقایسه ای می‌باشد. تطبیق یا مقایسه‌ منبع سرشار از منابع معرفت بشری است. انسان در بررسی های مختلف و متنوّع خود مقایسه‌ و تطبیق را راهی برای دستیابی به حقایق اصیل مربوط به حوزه‌های پژوهش خود برگزیده است. اهمیت نقد تطبیقی بدان جهت است، که از سرچشمه‌های جریانهای فکری و هنری ادبیات پرده بر می دارد. نتیجه تحقیق حاضر نشان گر آن است که داستان های مذکور پیش از همه، از جهت مضمون و محتوا و مسائل مورد تصویر به هم شباهت های زیادی دارند. نویسندگان موضوع سودخوری (ربا خواری) در آسیای مرکزی و ایران را به تصویر کشیده و ماهیت مضر آن را در حیات اقتصادی و زندگی مردم نشان می‌دهند.

المصادر:

فهرست منابع

• احمدی، حمید ، 1398، روابط فرهنگی ایران و تاجیکستان: زنده کردن خط نیاکان و چالش سیاست، فصلنامه سیاست، دوره 49، شماره


• اکبری شلدره ای، فریدون. درآمدی بر ادبیات داستانی پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، تهران: انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول، بهار - 252 ص.


• امینی ،اعظم ، قادری خیرآباد، فاطمه، 1397، آثار مخرب ربا در جامعه اسلامی، کنفرانس بین المللی تحول و نوآوری در علوم انسانی، موسسه عالی و فناوری خوارزمی، شیراز.


• بدوحی، منوچهر، (1390)، تاثیر تعاملات اقتصادی در توسعه روابط ایران و تاجیکستان، فصلنامه علمی مطالعات روابط بین الملل، دوره 4، شماره 17 - شماره پیاپی


• بهشتی ، محمد حسین ، 1369، ربا در اسلام ، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی.


• بهشتی ، محمد حسین ، 1386،بانکداری ربا و قوانین مالی اسلام ، تهران ، بقعه.


• پندار، مهدی، ویسی، رضا،1399، سنجش انواع ریسک در نظام بانکداری بدون ربا (روش ترکیبی دیمتل و مدل‌سازی ساختاری تفسیری)،اقتصاد مالی،  (51) 14، 29-54.


• تمیم داری، احمد، مرجان، علی اکبرزاده زهتاب، 1399، تحلیل و صورتبندی مضامین مذهبی (شیعی) و عرفانی در شعر معاصر تاجیکستان در دورۀ استقلال (1991-2015)، نشریه علمی - پژوهشی جستارهای نوین ادبی، شمارة


• جعفر زاده فیروز آبادی محمد کاظم ، 1390، اصراف و چشم انداز جهاد اقتصادی ، قم – صدا و سیما جمهوری اسلامی ایران مرکز پژوهش های اسلامی.


• حاجیان، خدیجه،1394، بررسی ظرفیت های زبان و ادبیات فارسی در ترویج ارزش های انقلاب اسلامی در تاجیکستان و افغانستان، شماره


• خدایار، ابراهیم، 1398، تحول مفهوم وطن در ادب معاصر تاجیک: از معار پروری تا استقلال و خودآگاهی ملی، متن پژوهی ادبی، سال 23 ،شمارة 82 .


• خراطها، سعید، (1391)، بررسی مقایسه مسائل جمعیتی موثر در حیات اجتماعی ایران و تاجیکستان،مطالعات جامعه شناختی ایران، دوره2، شماره


• رحمانی، محمد ، 1387، بررسی مشترکات جغرافیای تاریخی فرهنگی، اجتماعی کشورهای ایران وتاجیکستان، فصلنامه مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی، دوره 3، شماره


• رئیسی، بهروز، ،1394، ارتباطات میان فرهنگی در روابط ایران و تاجیکستان (با تاکید بر نظریه سازه انگاری) ،فصلنامه علوم خبری، شماره


• سپانلو، محمدعلی. باز آفرینی واقعیت ؛ مجموعه بیست و هفت قصه از بیست و هفت نویسنده معاصر ایران، تهران: نگاه، چاپ نهم، - 620 ص.


• سید قطب رادمنش ، سیدمحمد ، 1360، مقابله اسلام با سرمایه داری و تفسیر آیات ربا ، تهران ، بنیاد علوم اسلامی.


• صدیقه عطرکار روشن - زهرا هاشمی، 1393، بهره، ربا، و ارزیابی دلایل حرمت آن به لحاظ اقتصادی، فصلنامه علمی، ترویجی اقتصاد و بانکداری اسلامی، شماره ششم.


• عبادیان، محمود. درآمدی برادبیات معاصرایران، تهران: گهرنشر، چاپ اول، – 103ص.


• علم الهدی, سید سجاد. (1397). بانکداری اسلامی وریسک، یک تحلیل تطبیقی. اقتصاد مالی, 12(44), 69-86.


• علوی ، یحیی ، 1388، بانکداری بدون ربا ، تهران – دانشگاه امام صادق.


• عیوضلو بکی حسکویی ، حسین مرتضی ، 1388، بانکداری و تامین مالی اسلامی (مجموعه مقالات و سخنرانی ها) ، تهران ، دانشگاه امام صادق.


• غروی, سید فرشید، نقی لو، احمد،رحیم زاده, اشکان،1402، اثرات اوراق قرضه اسلامی ( صکوک) بر رشد اقتصادی بر اساس یک مدل تعادل عمومی پویای تصادفی اقتصاد مالی, 17(63), 273-312.


• فوزی، یحیی ، نعیمی برچلویی، فرحناز 1395، گسترش زبان فارسی و چالشها ی سیاسی فراروی آن، کنفرانس بین المللی پژوهش های نوین در مدیریت، اقتصاد و علوم انسانی، باتومی، گرجستان.


• قائمیان، حسن. نظریات نویسندگان بزرگ خارجی درباره صادق هدایت و آثار او، تهران: امیرکبیر، کتاب‌های پرستو، چاپ سوم، - 292 ص.


• قوام، سید عبدالعلی، محمد، ندا، 1389، بحران هویت ملی و شکاف دولت و ملت در عصر جهانی شدن:  نقش زبان و مذهب در بحث هویت ملی در تاجیکستان و قزاقستان، فصلنامه علمی ـ پژوهشی علوم سیاسی و روابط بین الملل، دوره 3، شماره


• کمیسارف و روزنفلد، مقدمه منتخبات صادق هدایت// ترجمه حسن قائمیان، سخن، د9، شش9، - ص848-839. // کمیسارف، دانیل سمیونویچ، دربارة زندگی و آثار هدایت، ترجمه حسن قائمیان، تهران: امیر کبیر، 1355. – 59 ص.


• لیراوی و همکاران ، صادق ، 1390، مبانی الزامات و موانع جهاد اقتصادی ، قم ، مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما.


• محمدجعفر جوادی ارجمند، مرتضی اسمعیلی، 1391، جایگاه دیپلماسی عمومی در روابط ایران و کشورهای فارسی زبان، فصلنامه سیاست، دوره 42، شماره 3 - شماره پیاپی


• محمودی، مرتضی، 1388، گفتمان و همگرایی زبانهای فارسی و تاجیکی از دیرباز تاکنون، فصلنامه مطالعات نقد ادبی، دوره 4، شماره


• محمودی، مرتضی، 1392 ، تعاملات اقتصادی تاجیکستان و ایران و دورنمای آینده روابط دو کشور در دهه‌های اخیر، فصلنامه علمی مطالعات روابط بین الملل، شماره


• مستشاری ، علیرضا ، 1392، حیله های فرار از ربا ، قم، دفتر نشر معارف.


• مطهری ، مرتضی ، 1364، ربا - بانک - بیمه ، تهران، انتشارات صدرا.


• مقصودی ،مجتبی ، عرب ،منیره، 1390، شاهنامه عرصه تعامل فرهنگی- هویتی ایران با کشورهای فارسی زبان، فصلنامه مطالعات سیاسی، سال چهارم، شماره


• نفیسی، سعید. شاهکارهای نثر فارسی معاصر، تهران: معرفت، - 379 ص.


• وحیدی ، محمد ، 1389، درآمدهای حلال و حرام ، قم، سنابل.


• وفایی، عباسعلی، شفیع پور فومنی، محمداسماعیل، 1396، فصلنامه زبان و ادبیات فارسی (دانشگاه خوارزمی)، سال بیست و پنجم، شماره 28 (پیاپی 83).


• هدایت، صادق. بوف کور، تهران: مرکز، - 146 ص.


• هدایت، صادق. پروین دختر ساسان و اصفهان نصف جهان، تهران: دنیای دانش، - 144ص.


• هدایت، صادق. توپ مرواری، آلمان: سازمان های سوسیالیست های ایران، - 127ص.

هدایت، صادق. سه قطره خون، تهران: امیرکبیر، چاپ ششم، 1341. - 184 ص. مین سمت باقی بود (166،

•  


• Айнї С. Куллиёт. Љилди VIII. – Сталинобод: Нашриёти давлатии Тољикистон, 1981. – 522 сањ.


• Айнї С. Куллиёт. Љилди XI. Китоби дуюм. – Сталинобод: Нашриёти давлатии Тољикистон, 1960. – 476 сањ.


• Айнї С. Куллиёт. Љилди XIV. – Сталинобод: Нашриёти давлатии Тољикистон, 2005. – 270 сањ.


• Айнї С. Марги судхўр (Матни илмї). Бо кўшиш ва эњтимоми А. Кўчаров. – Душанбе: Адиб, 2010. – 233 сањ.


• Шакурї М. Нигоње ба адабиёти садаи ХХ. – Душанбе, 2006. – 456 сањ.


• Шакурї М. Хуросон аст ин љо: маънавиёт,забон ва эњёи милии тољикон. – Душанбе: Оли Сомон, 1997. – 292 сањ.


• Шокир Мухтор. Адабиёти тољик дар Фаронса. – Душанбе: Ирфон, 1975. – 145 сањ.


• Энсиклопедияи адабиёт ва санъати тољик. Љилди III. – Душанбе: Сарредаксияи илмии энсиклопедияи советии тољик, 2004. – 524 сањ.