ادراکات توسعه گرای دنگ شیائو پینگ و عادی‌سازی سیاست چین در قبال آمریکا

الموضوعات :

امیر محمد حاجی یوسفی ¹ (دانشیار روابط بین‌الملل دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران)
سید مهدی حبیبی ² (دانشجوی دکتری روابط بین‌الملل دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران)

تاريخ الإرسال : 15 السبت , محرم, 1441 تاريخ التأكيد : 12 السبت , رجب, 1441 تاريخ الإصدار : 26 الخميس , جمادى الثانية, 1441

الکلمات المفتاحية: آمریکا, چین, عادی سازی, محیط روانی, تغییر رهبران,

ملخص المقالة :

چرایی عادی‌سازی سیاست چین در قبال آمریکا در دهه 1970، پرسشی اصلی پژوهش حاضر است. در پاسخ، نگارندگان این فرضیه را مورد راستی آزمایی قرار می‌دهند که روی کار آمدن رهبران جدید با ادراکات متفاوت از رهبران نسل پیشین، متغیر اصلی در عادی‌سازی سیاست‌های چین در قبال آمریکا بوده است. چین تحت رهبری مائو تسه دونگ طی دو دهه (1960-1950) علی‌رغم اتخاذ برنامه‌های اقتصادی و فرهنگی متعدد ازجمله جهش بزرگ به جلو، راه رفتن با دو پا انقلاب فرهنگی و غیره و همچنین اتخاذ راهبردهایی در سیاست خارجی نظیر تکیه به یک‌طرف، مبارزه با دو مشت و ایده انقلاب جهانی، نه‌تنها نتوانست کشور پرجمعیت چین را از فقر و انزوا نجات دهد، بلکه بیش ‌از پیش منجر به فقیرتر شدن مردم و درخطر افتادن موجودیت کشور شد. هم‌زمانی این شرایط با کناره گیری و سپس مرگ مائو موجب شد تا جناح عمل گرا به رهبری دنگ شیائو پینگ قدرت را در دست‌ گیرند. رهبری جدید و همفکرانش، ادامه سیاست‌های پیشین را برای مشروعیت حزب و بقای چین، بسیار پرمخاطره تشخیص دادند؛ بنابراین برنامه اصلاحات اقتصادی و لزوم یادگیری و بهره‌گیری از فرصت‌های بین‌المللی که یکی از محورهای آن عادی‌سازی روابط با آمریکا بود، در دستور کار دولت قرار گرفت.

المصادر:

• امیدوارنیا، محمدجواد (1370). ریشه‌های دگرگونی در اتحاد جماهیر شوروی (با نگاهی مقایسه‌ای به چین)، دفتر مطالعات بین‌المللی و سیاسی.


• بارنت، دوک (1385). «پین: 10 سال پس از مائو»، اطلاعات سیاسی- اقتصادی، شماره چهارم.


• داربی شر، ایان (1368). تحولات سیاسی در جمهوری خلق چین، ترجمه عباس هدایت وزیری، تهران: سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.


• دهشیار، حسین؛ نجم آبادی، مرتضی وبخشی، رامین (1398). «رقابت چین و آمریکا در دریای جنوبی چین»، فصلنامه راهبرد سیاسی، دوره 3، شماره 9، تابستان.


• سلیمانی، عطیه و قنبری برزیان، محمد (1398). «پیامدهای حضور چین در خلیج‌فارس بر جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه راهبرد سیاسی، دوره 3، شماره 10، پاییز.


• شاهنده، بهزاد (1365). انقلاب چین، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.


• شاهنده، بهزاد (1396). چین: روابط با آمریکا و ایران (فرایندهای تأثیرپذیری و تأثیر گیری)، تهران: مرکز مطالعات عالی بین‌المللی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران با همکاری بنیاد حقوقی میزان.


• علمایی فر، ابوالفضل (1396). «اقتصاد چین امروز: کامیابی‌ها و چالش‌ها»، در جامعه، سیاست و اقتصاد در چین امروز، گردآورنده و تدوین ابوالفضل علمایی فر، تهران: مؤسسه فرهنگی مطالعاتی و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران.


• فونتن، اندره (1364). یک بستر و دو دریا، تاریخ تنش‌زدایی 1981-1962، ترجمه عبدالرضا هوشنگ مهدوی، تهران: نشر نو.


• قوام، عبدالعلی (1387). اصول سیاست خارجی و سیاست بین‌الملل، تهران: انتشارات سمت.


• فوزی، یحیی و قربانی، فاطمه (1394). «تحلیل محتوای کمی و کیفی مصاحبه‌ها و پیام‌های امام خمینی (ره) بر اساس صحیفه امام»، فصلنامه اندیشه سیاسی در اسلام، شماره 2.


• عسگرخانی، ابومحمد؛ مکرمی پور، محمدباقر و محمدی، سبحان (1398). «امکان سنجی همکاری چین و ایران در آسیای مرکزی بر پایه آراء نوواقع گرایی»، فصلنامه راهبرد سیاسی، دوره 3، شماره 8، بهار.


• گروه محققان مؤسسه ابرار معاصر (1380). اصلاحات در چین و شوروی، تهران: مؤسسه‌ فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر.


• کلربرژر، ماری (1368). جمهوری خلق چین 1985-1949، ترجمه عباس آگاهی، تهران: معاونت فرهنگی آستان قدس رضوی.


• کیسینجر، هنری (1391). چین، ترجمه حسین رأسی، تهران: انتشارات فرهنگ معاصر.


• مشیرزاده، حمیرا (1394). «احیای حوزه تحلیل سیاست خارجی: تحلیلی چند متغیره»، پژوهشنامه علوم سیاسی، سال 10، شماره 3.


• میرکوشش، امیرهوشنگ (1387). «اصلاحات اقتصادی چین و چشم‌انداز آینده»، اطلاعات سیاسی-اقتصادی، شماره 248-247.


• نیکسون، ر (1370). در صحنه خاطرات پیروزی، شکست و تجدید حیات، ترجمه احمد عزیزی، تهران: انتشارات اطلاعات، چاپ اول.


• Abuza, Z. (1998). "Leadership transition in Vietnam since the Eighth Party Congress: the unfinished congress", Asian Survey, 38(12), 1105-1121.


• Ali, S. M. (2007). US-China Cold War Collaboration: 1971-1989. Routledge.


• Chang, J. L. J. (1986). United States-China Normalization and Evaluation of Foreign Policy Decision Making. Occasional Papers/Reprint Ser. Contemp. Asian Stud. xv.


• Deng, X. (1984). Selected Works of Deng Xiaoping, 1975-1982 (Vol. 2). China Books & Periodicals.


• Deng, X. (1993). Selected works of Deng Xiaoping, vol. 3. Beijing: People’s Publishing House, 35.


• Deng, X. (1994). Selected Works of Deng Xiaoping, Volume III (1982-1992), Beijing: Foreign Languages Press.


• Cheng, J. Y, & Zhan, F. W. (1999). Chinese foreign relation strategies under Mao and Deng: a systematic and comparative analysis. Kasarinlan: Philippine Journal of Third World Studies, 14(3).


• Goh, E. (2004). Constructing the US Rapprochement with China, 1961–1974: From'Red Menace'to'Tacit Ally: Cambridge University Press.


• Guangqian, P. (1989). "Deng's Xiaoping's Strategic Thought". P.3-9. At: Pillsbury, Michael, Chinese views of Future Warfare. Revised edition. Washington DC: National Defense University Press.


• Hudson, V. M. & Vore, C. S. (1995). Foreign policy analysis yesterday, today, and tomorrow. Mershon International Studies Review, 39(Supplement_2), 218.


• Kennedy, P. (1987). The Rise and Fall of the Great Powers: Economic Change and Military Conflict from 1500 to 2000, New York: Random House.


• Kuhn, S. (Feb. 18, 2016). "Unbalanced Alliances: Why China Hasn’t Reined in North Korea", Foreign Affairs.


• Lampton, D. M. (2014). Following the Leader: Ruling China, from Deng Xiaoping to Xi Jinping. Univ of California Press.


• Nanqi, Z. (1989). "Deng Xiaoping's Theory of Defense Modernization". P.11-19. At: Michael Pillsbury. Chinese views of Future Warfare. Revised edition. Washington DC: National Defense University Press.


• Ogata, S. N. (1988). Normalization with China: A Comparative Study of US and Japanese Processes (Vol. 30). Institute of East Asian Studies University of California.


• Quansheng, Z (1996). Interpreting Chinese Foreign Policy: The Micro-Macro Linkage Approach, Hong Kong: Oxford University Press.


• Sprout, H & Sprout, M (1956). Man-milieu relationship hypotheses in the context of international politics. Center for International Studies, Princeton University.


• Sprout, H. & Sprout, M. (1957). "Environmental factors in the study of international politics", Conflict Resolution, 1(4), 309-328.


• Tse-tung, M. (1971), Selected Readings From The Works of Mao Tse-Tung, vol 1, Peking: Foreign Languages Press.


• Tse-tung, M. (1965), Selected Works From The Works of Mao Tse-Tung, vol 2, Peking: Foreign Languages Press.


• Tse-Tung, M. (1961). Selected Works of Mao Tse-Tung, vol 4. Foreign Languages Press.


• Tse-Tung, M. (1977). Selected Works of Mao Tse-Tung, vol 5. Foreign Languages Press.


• Wang, Hongyng and James N. Rosenau (2009). "China and Global Governance ", Asian Prespective, Vol.33,No.3.


• Xia, Yafeng. (2006). Negotiating with the Enemy: US-China Talks during the Cold War, 1949-1972: Indiana University Press.


• Young, M. D. & Schafer, M. (1998). "Is there method in our madness? Ways of assessing cognition in international relations". Mershon International Studies Review, 42(1).


• Zedong, M. (1994), Selected Works of Mao Zedong on Foreign Policy, Beijing: Zhongyang Wenxian Chubanshe and Shijie Zhishi Chubanshe.


• Zhao, S. (2003), "Political Liberalization without Democratization: Pan Wei’s proposal for political reform", Journal of Contemporary China, Vol. 35, No.12.