ارزیابی معیارهای آیین رفتار حرفه‌ای در کیفیت حرفه حسابرسی مستقل

الموضوعات :

محمد کریم آبادی ¹ (گروه حسابداری، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران.)
حسین جهانگیرنیا ² (گروه حسابداری، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران)
زهره حاجیها ³ (گروه حسابداری، واحد تهران شرق، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
رضا غلامی جمکرانی ⁴ (گروه حسابداری، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران)

تاريخ الإرسال : 02 الجمعة , ذو الحجة, 1443 تاريخ التأكيد : 10 الثلاثاء , صفر, 1444 تاريخ الإصدار : 17 الجمعة , ربيع الثاني, 1444

الکلمات المفتاحية: فرهنگ اخلاقی, ناکارآمدی حسابرسی, واژه‌های کلیدی: عینیت (بی‌طرفی),

ملخص المقالة :

چکیدهورشکستگی شرکت‌های بین‌المللی ریشه در چشم‌پوشی بر تخلفات حسابداری دارد و این چشم‌پوشی درنهایت به دلیل افول اخلاق و فراموش کردن رسالت حرفه حسابرسی به‌عنوان یک حرفه خودگردان می‌باشد. حسابرسی فقط درگیر دنیای بدهکار و بستانکار نیست، بلکه با مواردی مانند خطر، کنترل‌ها، اندازه‌گیری عملیات و مدارک حسابرسی مواجه است. درنتیجه فرآیند حسابرسی مستلزم انجام قضاوت‌های حرفه‌ای زیادی توسط حسابرسان است و این قضاوت‌ها و انتخاب رویه‌ها مستلزم وجود اخلاق حرفه‌ای می‌باشد.هدف این مقاله مطالعه ارزیابی معیارهای آیین رفتار حرفه‌ای در کیفیت حرفه حسابرسی مستقل است. این مطالعه بر روی 218 نفر از حسابرسان رده‌های مختلف که در سال 1400 به‌طور تصادفی انتخاب شدند، انجام گرفت. در راستای هدف پژوهش و از طریق مطالعات نظری و نظرسنجی از خبرگان استقلال حرفه‌ای، عینیت (بی‌طرفی)، صداقت (درستی)، تردید حرفه‌ای، تعهد حرفه‌ای، ناکارآمدی حسابرسی و فرهنگ اخلاقی به‌عنوان معیارهای تأثیرگذار بر کیفیت حسابرسی مستقل در آیین رفتار حرفه‌ای است. برای تحلیل داده‌ها و آزمون فرضیه‌های پژوهش، مدل معادلات ساختاری با کمک نرم‌افزار اسمارت پی ال اس به کار گرفته شد.یافته‌های حاصل از بررسی تأثیرگذاری عوامل مؤثر بیان‌گر آن است که معیارهای عینیت (بی‌طرفی)، صداقت (درستی)، ناکارآمدی حسابرسی و فرهنگ اخلاقی از معیارهای تأثیرگذار در آئین رفتار حرفه‌ای در راستای کیفیت حسابرسی مستقل است. با توجه به نتایج حاصله در خصوص عینیت (بی‌طرفی) و صداقت (درستی) می‌توان بیان کرد که نتایج حاصله مطابق با تئوری رفتار برنامه‌ریزی‌شده است؛ در خصوص نتیجه حاصل از رفتار ناکارآمدی حسابرسی می‌توان نتیجه حاصله را مطابق با تئوری عمل منطقی دانست. در رابطه با نتیجه حاصل از معیار فرهنگ اخلاقی می‌توان مطابق با تئوری ساختار اجتماعی و فرهنگی مرتون دانست.

المصادر:

فهرست منابع
احمدی، محمدرمضان، عبدالمجید آهنگری و محسن صالحی‌نیا، (1398)،"مدل‌سازی سازه‌های مؤثر بر اخلاق حرفه‌ای حسابرسی با به‌کارگیری مدل‌سازی ساختاری – تفسیری از دیدگاه خبرگان حرفه "، حسابداری ارزشی و رفتاری، دوره 4، شماره 8، صص 317 – 281.
اکبری، عیسی، امید پورحیدری و احمد خدامی پور، (1398)،"تأثیر تجربه بر رفتارهای غیرارادی حسابرسان "، پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، سال 11، شماره 41، صص 228 – 197.
بیرجندی، حمید، احمد خدامی پور و امید پورحیدری، (1398)،"بررسی تأثیر اخلاق حرفه‌ای بر تردید حرفه‌ای حسابرس "، دوره 12، شماره 42، صص 26 – 15.
ثقفی، علی، حلیمه رحمانی و افسانه رفیعی، (1389)، "آموزش اخلاق حسابداری در دوره کارشناسی "، اخلاق در علوم و فناوری، سال پنجم. شماره‌های 1 و 2، صص 18 – 7.
حاجیها، زهره و الهه خدامرادی، (1395)،"نقش فرهنگ اخلاقی در عملکرد حسابرسان "، اخلاق در علوم و فن‌آوری، دوره 11، شماره 3، صص 130 – 125.
جامعه حسابداران رسمی ایران، (1393)،"آیین رفتار حرفه‌ای برای حسابداران حرفه‌ای هیئت بین‌المللی استانداردهای رفتار حرفه‌ای "، مترجم عباس ارباب سلیمانی، تهران، انتشارات شهر یاس.
رخشی، مریم، کاوه آذین فر و سیدعلی نبوی چاشمی، (1400)،"فشارها و معضلات اخلاقی موجود در تضاد بها – کیفیت حسابرسی "، پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، سال 13، شماره 50، صص 205 – 173.
رویایی، رمضانعلی، مهدی مولایی نژاد و سعید کریمی، (1398)،"تحلیل میزان رعایت آئین‌نامه رفتار حرفه‌ای توسط حسابرسان شاغل در مؤسسات حسابرسی "، مطالعات حسابداری و حسابرسی، شماره 32، صص 58 – 45.
سپاسی، سحر و فائزه نجفی، (1395)،"بررسی تأثیر اخلاق حسابرسان بر کشف دست‌کاری اطلاعات مالی "، پژوهش‌های اخلاقی، دوره 6، شماره 4، صص 76 – 59.
سرلک، نرگس، (1387)، "اخلاق حسابداری "، اخلاق در علوم و فن‌آوری، دوره 3، شماره 2-1، صص 82 – 71.
سعیدی، مسلم و احمد ناصری، (1396)،"تفاوت‌های فردی و قضاوت حرفه‌ای حسابرس "، پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، سال 9، شماره 36، صص 129– 111.
شورورزی، محمدرضا، احمد زنده‌دل و سینا قاسم پور انارکی، (1391)،"تأثیر تصدی طولانی بر استقلال حسابرس "، پژوهش‌های تجربی حسابداری مالی، شماره 2، دوره 4، صص 162 – 134.
صالحی، تابنده، (1394)، "رابطه اخلاق حرفه‌ای حسابرس و کیفیت حسابرسی "، اخلاق در علوم و فن‌آوری، دوره 11، شماره 3، صص 77 – 

Abdullah, K. A. (2010),“Science of Accounting Audit: Theory and Practice”, Amman: Dar Wael for Publication.2nd ed. PP. 73-85
Abdel Latif Al N. Mahmoud A. Watsone, e. (2015),“The Effects of the Threats on the Auditor’s Independence”,International Business Research, 8(8), PP. 1912-1913.
Arfaoui, F. Damak-Ayadi, S. Ghram, R. & Bouchekoua, A. (2016),“Ethics Education and Accounting Students’ Level of Moral Development: Experimental Design in Tunisian Audit Context”, Journal of Business Ethics, 138(1), PP. 161-173.
Bakri, B. (2014), “Analisis Komitmen Profesional Dan Sosialisasi Antisipatif Serta Hubungannya Dengan Whistleblowing”, Al-Mizan, 10(1), PP. 152-167.
Chan, K. Kleinman, G. Lee, P. (2009),“The Impact of Sarbanes-Oxley on Internal Control Remediation”, International Journal of Accounting and Information Management, 17(1), PP. 53-65.
Clikeman, P. M. & Henning, S. L. (2000), “The Socialization of Undergraduate Accounting Students”, Issues in Accounting Education, 15(1), PP. 1-17.
Domino, M.A. Wingreen, S.C. Blanton, J.E. (2015),“Social Cognitive Theory: The Antecedents and Effects of Ethical Climate Fit on Organizational Attitudes of Corporate Accounting Professionals—a Reflection of Client Narcissism and Fraud Attitude Risk”,Journal of Business Ethics, 131(2), PP. 453–467.
Donnelly, D. P. Quirin, J. J. & O'Bryan, D. (2003),“Auditor Acceptance of Dysfunctional Audit Behavior: An Explanatory Model Using Auditors' Personal Characteristics”, Behavioral Research in Accounting, 15(1), PP. 87-110.
Donnelly, P.D. Quirin, J.J. O’Brian, D. (2006), “Attitudes towards Dysfunctional Auditing Behaviour: The Effect of Locus of Control, Organizational Commitment and Position”,Journal of Applied Business Research, 19(1), PP. 95-108.
Enofe, A. O. Ukpebor, I. N. N. O. C. E. N. T. & Ogbomo, N. (2015),“The Effect of Accounting ethics in Improving Auditor Professional Skepticism”, International Journal of Advanced Academic Research–Social Sciences and Education, 1(2), PP. 43-58.
Fernando, G.D. Abdel-Meguid A.M, Elder, R.J, (2010),“Audit Quality Attributes, Client Size and Cost of Equity Capita”, Review of Accounting and Finance, 19(4), PP. 363-381.
Fishbein, M. Ajzen, I. (1980), “Understanding Attitudes and Predicting Social Behavior”.
Fleming M.K. (1980),“Budgeting Practices in Large CPA Firm”,The Journal of Accountancy, 149(5( PP. 55-62.
Gorman, E. (2014), “Professional Self-Regulation in North America, The Cases of Law and Accounting”, Sociology Compass, 8(5), PP. 491-508.
Haeridistia, N. & Fadjarenie, A. (2019), “The Effect of Independence, Professional ethics &Auditor Experience on Audit Quality”, International Journal of Scientific & Technology Research, 8, PP. 1-12.
Hurtt, R. K. (2010), “Development of a Scale to Measure Professional Skepticism”,Auditing: A Journal of Practice & Theory, 29 (1), PP. 149-171.
Miller, G. (2018),“Aiming Professional Ethics Courses Toward Identity Development”, In Ethics Across the Curriculum—Pedagogical Perspectives (PP. 89-105). Springer, Cham.
McNair C. (1991),“Proper Compromises: The Management Control Dilemma in Public Accounting and its Impact on Auditor Behavior”,Accounting, Organizations and Society,16(7), PP. 635-653.
Merton, R. K. (1938), “Social Structure and Anomie”, American Sociological Review, 3(5), PP. 672-682.
Nelson, M. W. (2009),“A Model and Literature Review of Professional Skepticism in Auditing”,Auditing: A Journal of Practice and Theory, 28(2), PP. 1-34.
Oboh, C. S. (2020),“Personal and Moral Intensity Determinants of Ethical Decision-making: AStudy of Accounting Professionals in Nigeria”, Journal of Accounting in Emerging Economies, 9(1), PP. 148-180.
Oraka, A. O. & Okegbe, T. O. (2015),“The Impact of Professional Accounting ethics in Quality Assurance in Audit”, International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 5(8), PP. 64-78.
Otley D.T. Pierce B.J. (1996),“The Operation of Control Systems in Large Audit Firms”,Auditing: A Journal of practice & Theory, 15(2), PP. 65-84.
Pierce, B. & Sweeney, B. (2006),“Perceived Adverse Consequences of Quality Threatening Behaviour in Audit Firms”, International Journal of Auditing, 10(1), PP. 19-39.
Quadackers, L; Groot, T; Wright, A. (2014),“Auditors’ Professional Skepticism: Neutrality VersusPresumptive Doubt”,Contemporary Accounting Research, 31(3), PP. 639- 657.
Schaefer, T. (2017), “Research Related to Auditor Professional Skepticism, A Presentation for the November 30, SAG Meeting”, University of Missouri-Kansas City.
Shafer, W. E. & Simmons, R. S. (2008),“Social Responsibility, Machiavellianism and Tax Avoidance: A Study of Hong Kong Tax Professionals”, Accounting, Auditing & Accountability Journal.
Svanberg J. Ohman P. (2013),“Auditors’ Time Pressure: Does Ethical Culture Support Audit Quality?”,Managerial Auditing Journal, 28(7), PP. 572-591.
Trevino L.K. Butterfield K.D. McCabe, D.L. (1998), “The Ethical Context in Organizations: Influences on Employee Attitudes and Behaviors”,Business Ethics Quarterly, 8(3), PP. 447-476.
Verschoor, C. C. (2005), “Do the Right Thing: IMA Issues New ethics Guidance”, Strategic Finance, PP. 42-47.
Zarefar, A. & Zarefar, A. (2016),“The Influence of Ethics, Experience and Competency toward the Quality of Auditing with Professional Auditor Scepticism as a Moderating Variable”, Procedia-Social and Behavioral Sciences, 219, PP. 828-832.