بررسی پیشایندها و عوامل زمینه‌ساز درون فردی اعتیاد در مبتلایان به سوء مصرف مواد در شهر تبریز

الموضوعات :

الهام تقی زاده جدیکار ¹ , نعیمه محب ² , تورج هاشمی ³

1 - دانشجوی دکتری روان شناسی عمومی، گروه روانشناسی ، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
2 - استادیار ،گروه روان شناسي باليني، دانشكده پزشكي، علوم پزشكي تبريز، دانشگاه آزاد اسلامي, تبريز، ايران
3 - استاد، گروه روان شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.

تاريخ الإرسال : 16 الثلاثاء , ربيع الثاني, 1445 تاريخ الإصدار : 03 الأربعاء , صفر, 1446

الکلمات المفتاحية: پژوهش کیفی اعتیاد, شخصیت, آسیب‌پذیری‌ روان‌شناختی, بی‌کفایتی رفتاری, ناکارآمدی,

ملخص المقالة :

اعتیاد و سوء مصرف مواد از نگرانی‌های نظام‌های سلامت در همه کشورها است و تحقیقات در زمینه نقش عوامل فردی در بروز آن بویژه در بزرگسالان محدود است و لذا این مطالعه با هدف تعیین پیشایندها و عوامل زمینه‌ساز درون فردی در ابتلا به اعتیاد در شهر تبریز انجام شد. پژوهش حاضر از نوع کیفی مبتنی بر پدیدارشناسی بود. جامعه مورد پژوهش شامل مراجعه‌کنندگان به مراکز و کلینیک‌های ترک اعتیاد شهر تبریز در سال 1400 بود. از این جامعه، تعداد 17 نفر با روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و تحت مصاحبه نیمه‌ساختاریافته قرار گرفتند. برای استخراج داده‌ها از روش‌ کدگذاری استراوس و کوربین استفاده شد و نسبت به کدگذاری باز، محوری و انتخابی اقدام گردید. از مجموع 265 کد اولیه، تعداد 37 کد باز، 6 کد محوری و 2 کد انتخابی استخراج گردید. کدهای محوری عبارت بودند از: احساس درماندگی، نوجویی و نیاز به تحریک، مسئولیت گریزی، عدم استقلال فردی، پذیرش و تسلیم و ضعف مهارت های فردی و کدهای انتخابی نیز عبارت بودند از: آسیب‌پذیری فردی و روان‌شناختی و بی-کفایتی رفتاری و ناکارآمدی. مبتنی بر یافته‌ها می‌توان بیان داشت در شکل‌گیری و تداوم اعتیاد نقش عوامل درون‌فردی برجسته بوده و روندهای تحولی در سال‌های اولیه زندگی نیز در شکل‌گیری این عوامل کارساز است. از این رو، برای پیشگیری از آسیب-پذیری‌های روان‌شناختی و فردی که زمینه‌ساز اعتیاد هستند، توجه ویژه به سالم‌سازی بسترهای تحولی در مراحل اولیه رشد روانی-اجتماعی امری ضروری می‌نماید.