بررسی روان‌شناختی شخصیّت‌های دو رمان «شراب خام» و «اسیر زمان» از اسماعیل فصیح

الموضوعات : فصلنامه بهارستان سخن

ترا سزدان دوست ¹ (دانش آموخته زبان و ادبیّات فارسی، واحد پارس آباد مغان، دانشگاه آزاد اسلامی، پارس آباد مغان، ایران)

تاريخ الإرسال : 22 الأحد , ربيع الأول, 1442 تاريخ التأكيد : 15 الجمعة , شعبان, 1443 تاريخ الإصدار : 17 الإثنين , ربيع الثاني, 1443

الکلمات المفتاحية: رمان, شخصیّت, اسماعیل فصیح, کلید واژه‌ها: تیپ, شراب خام, اسیر زمان,

ملخص المقالة :

چکیدهآثار داستانی اسماعیل فصیح، به ‌لحاظ دارا بودن نکات روان‌شناسی، شخصیّت‌های ضدّ و نقیض روشن و تاریک با اَعمال مثبت و منفی، بستر مناسبی برای یافتن تیپ‌های شخصیّتی واقعی در دنیای بیرون از رمان است. پژوهش حاضر، به روش توصیفی- تحلیلی و با رویکرد میان‌رشته‌ای، به بررسی شخصیّت از جهت اقتدارطلب، ماکیاولی، تیپ A، سرسخت یا خودشکوفا بودن در دو داستان شراب خام و اسیر زمان از اسماعیل فصیح می‌پردازد. فصیح علاوه بر طرح مضامین مدّ نظر و جذب مخاطب، تیپ های شخصیّتی را نیز به نوعی در رمان تشریح می کند. نتیجه این که، محور بحث فصیح، شخصیّت‌های روشن و تاریک، با افکار مثبت و منفی است. هر چند که برخی از شخصیّت‌ها به ‌لحاظ تیپ، ترکیبی از دو یا چند شخصیّت هستند.

المصادر:

فهرست منابع و مآخذ

الف- کتب

1- آدلر، آلفرد، (1370)، روان‌شناسی شخصیّت، ترجمة حسن زمانی و شرفشاهی، تهران: تصویر، چاپ هفتم.

2- دانیلز، مایکل، (1372)، خودشناسی با روش یونگ، ترجمة اسماعیل فصیح، تهران: فاخته، چاپ اوّل.

3- شاملو، سعید، (1384)، مکتب‌ها و نظریه‌ها در روان‌شناسی شخصیّت، تهران: رشد، چاپ هشتم.

4- شولتز، دوآن و شولتز، سیدنی آلن، (1385)، نظریّه­های شخصیّت، ترجمة یحیی سیّد محمّدی، تهران: ویرایش، چاپ اوّل.

5- فصیح، اسماعیل، (1370)، شراب خام، تهران: البرز، چاپ اوّل.

6- _________ ، (1388)، اسیر زمان، تهران: پیکان، چاپ چهارم.

7- قاسم­زاده، محمّد، (1383)، داستان­نویسان معاصر ایران، تهران: هیرمند، چاپ اوّل.

8- کریمی، یوسف، (1383)، روان‌شناسی شخصیّت، تهران: ویرایش، چاپ نهم.

9- لارسن، رندی جی و باس، دیوید، (1397)، روان‌شناسی شخصیّت حوزه‌های دانش دربارة ماهیّت انسان، مترجمان: فرهاد جمهری، بهمن نجّاریان، هامایاک آوادیس یانس، محسن دهقانی، دکتر فرید براتی سده، دکتر داود عرب قهستانی و محبوبه خواجه رسولی، تهران: رشد، چاپ اوّل.

10- مزلو، آبراهام، (1372)، انگیزش و شخصیّت، ترجمة احمد رضوانی، تهران: آستان قدس رضوی، چاپ سوم.

11- مورنو، آنتونیو، (1392)، یونگ، خدایان و انسان مدرن، ترجمة داریوش مهرجویی، تهران: سعیدی، چاپ اوّل.

12- یونگ، کارل، (1383)، انسان و سمبل‌هایش، ترجمة محمود سلطانیّه، تهران: جامی، چاپ چهارم.

 

ب- مقالات

13- اسداللهی، خدابخش و مهری بیگدیلو، ایمان (1399)، «بررسی هنرهای نویسندگی در آثار داستانی اسماعیل فصیح (با تکیه بر دو رمان شراب خام و اسیر زمان)»، معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه محقق اردبیلی، صص: 1 - 20.

14- پویان، مجید، جعفری، رحیمه، (1391)، «بررسی کارکرد گفت­و­گو در آثار اسماعیل فصیح»، فصلنامة ادبیّات داستانی، شمارة1، از صص: 133- 155.

15- سعادت، سجّاد، کلانتری، مهرداد، قمرانی، امیر، (1396)، «رابطة ویژگی‌های شخصیّت تاریک (ماکیاولی، خوشیفتگی و جامعه‌ستیزی) با خودکارآمدی تحصیلی دانشجویان»، دو ماهنامة علمی راهبردهای آموزش در علوم پزشکی؛ سال10؛ شمارة 4؛ از صص: 255 -262.

16- عطرفی، علی‌اکبر، دارائی، عنایت‌اله، (1392)، «شخصیّت­پردازی در رمان ثریّا در اغما نوشتة اسماعیل فصیح»، انجمن ترویج زبان و ادب فارسی ایران، دانشگاه زنجان، دورة8، از صص: 1 -13.

17- کریم، زهرا، (1394)، «شخصیّت و شخصیّت­پردازی در رمان زمستان 62 اثر اسماعیل فصیح»، کنفرانس بین­المللی ادبیّات و پژوهش­های تطبیقی در آن، دانشگاه گرگان.

18- همّتی، مجتبی، (1386)، «تحلیل مفهومی (ماهیّت، توجیهات، جایگاه و تکالیف ملازم دولتی) حقوق اقتصادی و اجتماعی (حقوق رفاهی) در پرتو اسناد و موازین بین المللی حقوق بشر»، مجلّة حقوق عمومی، ش3، از صص: 69 -78.