گزارش یک مورد فیزایتیس در یک رﺃس کره اسب نژاد دوخون از گنبد کاووس
الموضوعات : پژوهش های بالینی دام های بزرگمحسن اکبری 1 , سعید عظیم پور 2 , بهزاد شیرمحمدلی 3
1 - دکتری حرفه ای دامپزشکی دانشگاه آزاد بابل
2 - استادیار گروه علوم درمانگاهی، دانشکده دامپزشکی، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامی، بابل، ایران.
3 - دکتری حرفه ای دامپزشکی ،دانشگاه ازاد اسلامی واحد تبریز، تبریز ، ایران
الکلمات المفتاحية: ارتوپدی تکاملی, , , , , سندروم, , , , , فیزایتیس, , , , , اسب,
ملخص المقالة :
چکیدهبیماری های ارتوپدی تکاملی، شامل مجموعهای از سندرمها است که باعث رشد نامنظم اسکلتی در کره ها می شود. یکی از این سندرمها، فیزایتیس است که در اسب تازه متولد شده مشاهده می شود. فیزایتیس زمانی رخ می دهد که روند استخوانی شدن داخل مفصلی در اسب های درحال رشد، دچار عدم بالانس و تعادل شود. شایع ترین سنین برای رخداد فیزایتیس در اسب، 4 تا 8 ماهگی و یا در 1 تا 2 سالگی میباشد. این بیماری ممکن است در صورت بروز، موجب درد، سختی در گام برداشتن و حتی انحراف در اندام حرکتی شود که نهایتا منجر به کاهش عملکرد اسب خواهد شد. عوامل زیادی بر روی فیزایتیس موثر بوده که از جمله آنها می توان به تغذیه نامناسب ، ژنتیک، افزایش وزن ، کار و تمرین سخت اشاره کرد. در صورت تشخیص به موقع و حذف عوامل موثر بر بروز بیماری و درمان مناسب ، می توان از پیشرفت بیماری جلوگیری کرد. تشخیص با معاینه بالینی و انجام رادیوگرافی به دلیل مشاهده تغییرات در صفحه رشد و میزان استخوانی شدن آن، بسیار کمک کننده خواهد بود. این پژوهش با هدف معرفی و مطالعه موردی این ناهنجاری در اسب حاضر در گنبد کاووس، انجام پذیرفته است. یک راس کره اسب با سن 18 ماه، دو خون، به دامپزشک با علائم درد در دست و لنگش ارجاع داده شده بود که بعد از بررسی علائم بالینی و نشانههای حیاتی و پس از آن گرفتن رادیوگراف، فیزایتیس تشخیص داده شد.
_||_
گزارش یک مورد فیزایتیس در یک رﺃس کره اسب نژاد دوخون از گنبد کاووس
چکیده
بیماری های ارتوپدی تکاملی، شامل مجموعهای از سندرمها است که باعث رشد نامنظم اسکلتی در کره ها می شود. یکی از این سندرمها، فیزایتیس است که در اسب تازه متولد شده مشاهده می شود. فیزایتیس زمانی رخ می دهد که روند استخوانی شدن داخل مفصلی در اسب های درحال رشد، دچار عدم بالانس و تعادل شود. شایع ترین سنین برای رخداد فیزایتیس در اسب، 4 تا 8 ماهگی و یا در 1 تا 2 سالگی میباشد. این بیماری ممکن است در صورت بروز، موجب درد، سختی در گام برداشتن و حتی انحراف در اندام حرکتی شود که نهایتا منجر به کاهش عملکرد اسب خواهد شد. عوامل زیادی بر روی فیزایتیس موثر بوده که از جمله آنها می توان به تغذیه نامناسب ، ژنتیک، افزایش وزن ، کار و تمرین سخت اشاره کرد. در صورت تشخیص به موقع و حذف عوامل موثر بر بروز بیماری و درمان مناسب ، می توان از پیشرفت بیماری جلوگیری کرد. تشخیص با معاینه بالینی و انجام رادیوگرافی به دلیل مشاهده تغییرات در صفحه رشد و میزان استخوانی شدن آن، بسیار کمک کننده خواهد بود. این پژوهش با هدف معرفی و مطالعه موردی این ناهنجاری در اسب حاضر در گنبد کاووس، انجام پذیرفته است. یک راس کره اسب با سن 18 ماه، دو خون، به دامپزشک با علائم درد در دست و لنگش ارجاع داده شده بود که بعد از بررسی علائم بالینی و نشانههای حیاتی و پس از آن گرفتن رادیوگراف، فیزایتیس تشخیص داده شد.
کلیدواژه ها: ارتوپدی تکاملی، سندروم، فیزایتیس، اسب.
مقدمه
فیزایتیس، عدم تعادل و بالانس استخوانی شدن درون مفصلی در اسبهای در حال رشد است که با بزرگ شدن ناحیه رشد استخوانهای بلند، مشخص شده و در اغلب موارد با گرما، درد و تورم همراه است. فیزایتیس، اگرچه یک تشخیص دقیق مبتنی بر یافته های پاتولوژیک نیست ، به عنوان بزرگ شدن ناحیه (متا) فیزیال استخوان های بلند شناخته می شود و شایع ترین بیماری سندرم بیماری ارتوپدی رشدی (DOD) است.
( Williams etal., 1982) ( Brown etal., 1976)((Knight etal., 1985 اصطلاح فیزایتیس دلالت بر التهاب صفحه رشد یا کمپلکس رشد در انتهای استخوانهای بلند نابالغ میباشد. صفحه رشد یا فیز، در رشد طولی استخوانهای بلند همکاری میکند و در اسبهای در حال رشد، از نظر فیزیولوژی محل بسیار فعالی در رشد حیوان محسوب می شودBaxter. etal., 2020) ) Jackson etal.,2011) ). دیستال متاکارپ ، فعال ترین فیز دیستال در کره اسب تازه متولد شده است که حدودا تا 4 ماهگی رشد خواهد کرد. فیزایتیس می تواند هر زمانی قبل از ناپدید شدن فیز در رادیوگراف، اتفاق بیفتد، حتی وقتی که رشد متوقف می شود. پروسه ی بلوغ و رشد استخوان جدید به شکل آسیب پذیر باقی میماند که منجر به ضعف ساختاری، التهاب و اختلال در بلوغ طبیعی فیزیال میشود.(Bramlage , 2011). علایم بالینی فیزایتیس شامل: التهاب، درد در ملامسه یا حرکت، گرما در ملامسه، تورم منشر اطراف حاشیه ی فیز یا متراکم در کیس های با استعداد کانفورمیشن.ضخیم شدگی محل درگیر هم مشاهده شده است (Bramlage , 2011).در مواردی در این بیماری، انحراف اندام از محور عمودی عضو درگیر هم مشاهده شده است (UEDA etal., 1983). فیزایتیس در تعدادی از اسبها با افزایش سن خود به خود بهبود میابد (Hunt ., 2003). فیزایتیس معمولا دردیستال استخوان رادیوس (درشت نی) و دیستال متاکارپ، متارتارس در اسب رخ داده ودر نهایت سبب شکل نامنظم یا flaired appearce در محل اسکار فیز می شود (Butler etal., 2002). این بیماری بیشتر در کره اسبهای 4 تا 8 ماهه و یک تا دو ساله دیده شده و معمولا هر دو دست، یا هر دو پا و یا هر چهار دست و پا تحت تاثیر قرار میگیرند (Bramlage, 2011). رادیوگراف میتواند شدت فیزایتیس را مشخص کند. شایعترین مشاهده غیر طبیعی که در رادیوگراف مرتبط با فیزایتیس مشاهده میشود، تولید استخوان پارافیزیال بوده که physical lipping یا metapharynseal flairing نامیده میشود (UEDA etal., 1983). از جمله دیگر نشانههای مشاهده شده در فیزایتیس، ضخیم شدن و تخریب شدن صفحهاپی فیزیال، ترابیکولهای بینظم افزایش رادیولوسنسی یا پهن شدگی اپی فیز میباشد. ضخیم شدگی غیر متقارن کورتکس مرتبط با استرس اندام هم معمولا ممکن است مشاهده شود (Baxter etal., 2020 ).
شرح درمانگاهی
اسب 18 ماهه، نر، دو خون، حاصل جفت گیری سیلمی خالص با نژاد تروبرد و مادیان دو خون ، بعلت لنگش به کلینیک ارجاع داده شده بود. پس از انجام معاینات بالینی و بررسی پارامتر ها هم چون دما ، تعداد ضربان قلب، و لمس اندام؛ درد در زمان ملامسه، سختی در گام برداشتن و تورم سخت و همچنین سختی در برخاستن از زمین در یکی از دست ها تشخیص داده شد. در تاریخچه، سابقهای از ضربه وجود نداشت. علایم بالینی و تاریخچه درگیری سپتیک را نشان نداده بود. درد ابتدا از دست چپ و بعد دست راست مشاهده شده بود. رشد نامتعارف استخوانی در دست حیوان اتفاق افتاد که منجر به حالتی شبیه پرانتزی شدن در آن شد که در ملامسه بسیار دردناک بود و منجر به واکنش حیوان میشد. به همین منظور رادیوگراف با kv 60و ma 90 از ناحیه تهیه شد. در جدول1در شکل های1و2 تصاویر بالینی و در شکل های3و4 تصاویر رادیوگرافی از اندام مبتلا (دست راست)، ارائه گردیده است.
|
|
شکل 1 شکل 2 | شکل3 شکل 4 |
جدول1- تصاویر بالینی و رادیوگرافی اندام مبتلا
در جدول 1، شکل شماره 3 مربوط به رادیوگرافی، نشان دهنده افزایش رادیولوسنسی و بد شکی و تحلیل استخوان در استخوان کارپ نمای فلکس لترالو مدیال(خم شده جانبی- میانی) بوده و شکل شماره 4، رادیوگراف نمای 45 درجه دورسومدیال - پالمارولترال ( 45 درجه پشتی میانی -کف دستی جانبی) افزایش رادیولوسنسی و بد شکلی صفحه رشد مشاهده میگردد. تشخیص فیزیتیس بر اساس وجود بزرگی ناحیه فیزیال است به همراه با شرایط بالینی مربوطه مانند سن حیوان و محل ضایعه. (Wagner etal., 1990)در درمان فیزایتیس در بیشتر موارد برای کاهش درد از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی استفاده می شود. ناهنجاریهای خمشی اغلب حداقل 2 تا 3 هفته طول میکشد تا کاملاً برطرف شود (Butler etal., 2000). بالانس کلسیم فسفر و نیز حذف جو از جیره غذایی بخشی از پروسه درمان و پیشگیری از پیشرفت بیماری محسوب میشود. در این مورد تزریق ترکیبی از هیالورونیک اسید و نیز کورتون در داخل مفصل مبتلا نیز انجام گرفت. همچنین هفتهای یک مرتبه از الیگوویت به مقدار 15 سی سی و به شکل عضلانی استفاده شد. همچنین در محلهای انتهای استخوان که درد وجود داشت، از پماد آلام شامل روغن خشخاش، فنیل بوتازون و ترکیبی به نام آرتریبل به منظور کاهش درد موضعی و التهاب استخوان استفاده شد.
بحث و نتیجهگیری
فیزایتیس یک بیماری مولتی فاکتوریال یا چند عاملی بوده که عوامل زیادی همچون: افزایش وزن، تغذیه نامتعادل، تمرین و کار سخت، تروما یا ضربه و ژنتیک موجب مستعد شدن دام به این عارضه میشود. استراحت دادن به اسب و محدود کردن تمرینات میتواند در کاهش عارضه موثر باشد. از طرفی پرخوری و رژیم بد غذایی و هم چنین کمبود مواد مغذی به منظور بلوغ در بروز فیزایتیس نقش دارد که با نظارت بر رژیم غذایی حیوان و تغییر آن راهی برای کاهش عارضه در فیزایتیسهای با منشا غذایی باشد. از طرفی تروما یا ضربه یکی دیگر از دلایل فیزایتیس می باشد که میتواند منجر به التهاب فیز شود که با جلوگیری از ضربات وارده میتوان آن را تا حدودی مدیریت کرد Baxter etal., 2020) Barmalg., 2011; Hunt ., 2003). در مواردی فیزایتیس متعاقب دستکاری های متعاقب جراحی هم به وجود آمده است. هم چنین در کره هایی که با مادرشان تمرین میکنند، التهاب فیز گذرا دیده شده که بعد از ایستادن کره و فشار که متعاقبا منجر به درد والتهاب در فیز خواهد شد. استفاده از داروهای ضد التهاب گزینه مناسبی برای کاهش درد و انقباض تاندون که در نتیجه درد به وجود میآید، میباشد. (Butler etal., 2003) (Bramlage , 2011). گاهی اوقات میتوان از استروئیدهای آنابولیک هم استفاده کرد که منجر به پیشبرد بلوغ فیز یا صفحه رشد میباشد . پیش آگهی فیزایتیس بستگی به درجه و میزان التهاب و میزان جراحات ثانویه ایجاد شده دارد (Butler etal., 2003).
منابع
· Baxter, G.M. ed., (2020). Adams and Stashak's lameness in horses. John Wiley & Sons. pp:1042-1043.
· Bramlage, L.R., (2011). Physitis in the horse. Equine Veterinary Education, 23(11), pp: 548-552.
· Brown MP, MacCallum FJ. Observations on growth plates in limbs of foals.Veterinary Record 98, 443–6, 1976 .
· Butler, D.R. (2003) Ross, M.W. and Dyson, S.J., 2010. Diagnosis and Management of Lameness in the Horse-E-Book. Elsevier Health Sciences. Eds: M.W. Ross and S.J. Dyson, W.B. Saunders, Philadelphia, pp:554-556.
· Butler, J. A., Colles, C. M., Dyson, S. J., Kold, S. E., & Poulos, P. W. (2000). Butler, J.A., Colles, C.M., Dyson, S.J., Kold, S.E. and Poulos, P.W., 2017. Clinical radiology of the horse. John Wiley & Sons.. John Wiley & Sons, pp: 194-196.
· Hunt, R.J.,(2003). Lameness in foals. In Diagnosis and Management of Lameness in the Horse, WB Saunders, pp: 1084-1093.
· Jackson, M.A., Kummer, M., Auer, J.A., Ossent, P., Paar, M. and Fürst, A.E., (2011). Severe bilateral physitis with instability and Salter‐Harris type 1 fractures in two foals. Equine Veterinary Education, 23(11), pp: 543-547.
· Knight DA, Gabel AA, Reed SM, Embertson RM, Tyznik WJ, Bramlage LR. Correlation of dietary mineral to incidence and severity of metabolic bone disease in Ohio and Kentucky. Proceedings of the 31st American Association of Equine Practitioners. Pp 445–61, 1985 .
· UEDA, Y., YOSHIDA, K. and MASUMITSU, H., (1983). Clinical manifestations and radiological findings of so-called epiphysitis in foals in Hokkaido. Bulletin of Equine Research Institute, 1983(20), pp: 32-47.
· Wagner PC, Watrous BJ. Equine pediatric orthopedics: part 4 – Physitis (Epiphysitis). Equine Practice 12, 11–14, 1990 .
· Williams JA, Collier MA, Ross MW. Physitis in the horse. Modern Veterinary Practice 63, 407–13, 1982 .
A case report of physitis in a two-blooded foal of Gonbad Kavous
Akbari. M1. Azimpour. S2*. Shirmohammadli. B3
1.Veterinary Medicine student Islamaic Azad University-Babol.Iran
2.Assistant Professor.Department of Medical Scciences Faculty of Veterinary Medicine.Babol Branch.Islamic Azad University.Babol.Iran.
3.Doctor of Vetenirary Medicine.Islamic Azad University.Tabriz Branch.Tabriz.Iran.
Abstract
Developmentally orthopedic diseases include a set of syndromes that cause irregular skeletal growth in the spheres. One of these syndromes is physitis, which is seen in newborn horses. Physitis occurs when the process of intra-articular ossification in growing horses becomes unbalanced. The most common ages for the occurrence of physitis in horses are 4 to 8 months or 1 to 2 years. If the disease occurs, it can cause pain, difficulty walking and even deviation in the limb, which will eventually lead to reduced horse performance. Many factors have contributed to physitis, including poor nutrition, genetics, weight gain, hard work and exercise. If timely diagnosis and elimination of the factors affecting the incidence of the disease and appropriate treatment, the progression of the disease can be prevented. Diagnosis by clinical examination and radiography will be very helpful because of the changes in the growth plate and the degree of ossification. The aim of this study was to introduce and study the case of this anomaly in the horse in Gonbad Kavous. An 18-month-old horse was referred to a veterinarian with signs of pain in his arm and lameness, which were diagnosed after examining the clinical signs and vital signs and then taking a radiograph of the physitis.
Keywords: Developmentally orthopedic, syndrome, physitis, horses.
