بررسی برخی صفات گیاه دارویی گل گاوزبان(Borago officinalis L.) در تیمار اسید سالیسلیک و کودهای بیولوژیک
ابوالفضل لولایی
1
(
کارشناس علوم باغبانی، اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان تهران، ایران
)
علی خلیلی
2
(
کارشناس اکولوژی مرتع، دفتر امور مراتع سازمان جنگلها، مراتع و ابخیزداری کشور تهران، ایران
)
شکوفه مشفقی فر
3
(
دانشجوی دکترا ،اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان تهران، تهران، ایران
)
الکلمات المفتاحية: ورمی کمپوست, گل گاوزبان, فیزیولوژیکی, اسیدسالیسلیک,
ملخص المقالة :
رویکرد روز افزون به استفاده از گیاهان دارویی در سطح جهان، اهمیت کشت و تولید این گیاهان را روشن میسازد. به این منظور به بررسی تأثیر کودهای آلی و اسیدسالیسلیک بر میزان خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی و سایر خصوصیات گیاه دارویی گل گاوزبان( (Borago officinalis. L، لذا آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سال زراعی 98- 1397 اجرا گردید. آزمایش دارای چهار کود گوسفندی، کود گاوی، کود مرغی و ورمی کمپوست به عنوان عامل اصلی و چهار سطح اسیدسالیسلیک با غلظت های صفر،2- ، 4- 1010، 6-10 مولار به عنوان عامل فرعی بود. صفات سطح برگ، تعداد برگ، کلروفیل a، کلروفیل b به عنوان شاخص های مرفولوژیکی و درصد اسانس، میانگین تعداد گل در بوته به عنوان شاخص های فیزیولوژیکی اندازه گیری شدند. نتایج تحقیق نشان داد که کاربرد کودهای بکاررفته به طور معنی داری سبب افزایش رشد رویشی و زایشی شد. همچنین بیشترین تاثیر را در بین کودهای بکار رفته کود گوسفندی و گاوی داشته است. تاثیر سایر کودهای بکاررفته نیز معنی دار بود. در تیمار اسیدسالیسلیک، سایر سطوح بکار رفته سبب افزایش خواص رویشی و زایشی شدند. بالاترین تاثیر را سطح (-4 10) مولار در لیتر داشت.
بررسی برخی صفات گیاه دارویی گل گاوزبان(Borago officinalis L.) در تيمار اسيد ساليسليك و کودهای بیولوژیک
چکيده
رویکرد روز افزون به استفاده از گیاهان دارویی در سطح جهان، اهمیت کشت و تولید این گیاهان را روشن میسازد. به این منظور به بررسي تأثیر کودهای آلی و اسیدسالیسلیک بر ميزان خصوصیات مورفولوژيكي و فيزيولوژيكي و ساير خصوصيات گياه دارويي گل گاوزبان( (Borago officinalis. L، لذا آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفي در سال زراعي 98- 1397 اجرا گرديد. آزمايش دارای چهار کود گوسفندی، کود گاوی، کود مرغی و ورمی کمپوست به عنوان عامل اصلي و چهار سطح اسیدسالیسلیک با غلظت های صفر،2- ، 4- 1010، 6-10 مولار به عنوان عامل فرعي بود. صفات سطح برگ، تعداد برگ، کلروفیل a، کلروفیل b به عنوان شاخص های مرفولوژیکی و درصد اسانس، میانگین تعداد گل در بوته به عنوان شاخص های فیزیولوژیکی اندازه گیری شدند. نتایج تحقیق نشان داد که کاربرد کودهای بکاررفته به طور معنی داری سبب افزایش رشد رویشی و زایشی شد. همچنین بیشترین تاثیر را در بین کودهای بکار رفته کود گوسفندی و گاوی داشته است. تاثیر سایر کودهای بکاررفته نیز معنی دار بود. در تیمار اسیدسالیسلیک، سایر سطوح بکار رفته سبب افزایش خواص رویشی و زایشی شدند. بالاترین تاثیر را سطح (-4 10) مولار در لیتر داشت.
واژگان کليدي: اسیدسالیسلیک، فیزیولوژیکی، ورمی کمپوست، گل گاوزبان.
مقدمه
|
مواد و روش ها
این پژوهش در سال زراعی 98-1397 در مزرعه کشاورزی، حاوی کشت گل گاوزبان در مساحت 100 متر مربع در فاصله هفت کیلومتری شهرستان گرگان (طول جغرافیایی 54.4393° شرقی و عرض جغرافیایی 36.8456° شمالی با 155 متر ارتفاع از سطح دریا)، در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با دوعامل در 3 تکرار و در هر تکرار 1 بوته اجرا شد. عامل اول بسترهای کشت مورد مطالعه بوده که شامل:خاک مزرعه (به عنوان شاهد)، کود گوسفندی، کود گاوی، کودمرغی و ورمی کمپوست و محلول پاشی با اسید سالیسلیک در چهار سطح:صفر، 102-، 104-و 6-10 مولار به عنوان عامل دوم در نظر گرفته شد. ترکیبات خاک مورد استفاده در گلدان ها قبل از استفاده مورد ارزیابی قرار گرفت. مقدار و روش مصرف تمامی کودها یکسان صورت گرفت. محلول پاشی اسیدسالیسلیک با فاصله 15 روز یکبار تا زمان ابتدای گلدهی در 2 نوبت ادامه داشت و نمونه های شاهد توسط آب مقطر آبیاری شدند.
(جدول 1): برخی از ویژگیهاي فیزیکی- شیمیایی کودهای مورد مطالعه.
اسیدیته ( PH)
| EC (ds m -1) | فسفر (درصد) Phosphor (%) | نیتروژن (درصد) Total nitrogen (%) | پتاسیم (درصد) Potassium (%) | کود آلی organic fertilizers |
7.12 | 0.794 | 0.51 | 0.76 | 1.32 | کود گوسفندی (Sheep manure) |
6.42 | 0.522 | 0.26 | 0.71 | 1.78 | کود گاوی (Cattle manure) |
6.25 | 1.72 | 0.85 | 0.46 | 1.25 | خاک زراعی
|
7 | 1.1 | 1 | 0.46 | 1.1 | ورمی کمپوست (Vermicompost) |
6.73 | 0.864 | 2.13 | 2.43 | 0.87 | کود مرغی Poultry manure |
سطح برگ یکی از مهمترین ویژگی های گیاهان است که ارتباط مستقیم با جذب نور، تبخیر و تعرق ، فتوسنتز و رشد دارد. از اینرو محاسبه آن فوق العاده حایز اهمیت است. لذا برای اندازه گیری سطح برگ چون کشت به صورت بوته ای گلدانی میباشد به طور تصادفی از هر بوته در گلدان 3 برگ از سه نقطه، داخل تاج، بالای تاج و بیرون تاج به صورت تصادفی انتخاب و سپس از دستگاه سطح برگ سنجش اندازه گیری شد. برای سنجش کلروفیل a و b مقدار 05/0 گرم برگتر را وزن نموده و با 10 میلی لیتر استون 80% سایده و سپس مخلوط به دست آمده را صاف نموده و با استون 80% به حجم دو میلی لیتر رسانده شد(کرمی و همکاران، 1390). جذب محلول در طول موج 663 و 470 نانومتر با دستگاه اسپتوتومتر اندازه گیری شد. براي تعيين درصد اسانس، اسانس گیری از سرشاخه گلدار پس از خشک نمودن نمونه ها با آون به مدت 11 ساعت و در دمای 31 درجه سانتی گراد به روش تقطیر با اب و توسط دستگاه کلونجر انجام گردید. محاسبه ويژگي تعداد گل در هر بوته و با توجه به طول دوره گل دهي، برداشت گل ها در سه زمان در هريک از واحدهاي آزمايشي و از بوته انجام گرفت و سپس ميانگين آن ها به عنوان میانگین تعداد گل در هر يک از واحدهاي آزمايشي منظور گرديد. براي محاسبات آماري از نرم افزارهاي SPSS و براي مقايسه ميانگين ها از روش دانکن و در سطح احتمال 5 درصد استفاده شد.
نتایج
کلروفیل a
اثر کودهای الی(کود گاوی، کود گوسفندی، کود مرغی و ورمی کمپوست) در سطح احتمال 5 درصد و برهمکنش آنها با اسیدسالسلیک بر کلروفیل a در سطح احتمال 5 درصد کاملا معنی دار شد(جدول 2). طبق نتایج بدست آمده، در تیمار کودی، بیشترین میزان کلروفیل a در تیمارهای کاربردی در کود گوسفندی با (97/7میلی گرم درگرم) و در سطح -4 10 اسیدسالسلیک (31/8 میلی گرم در گرم) مشاهده شد. (جدول 3).
کلروفیل b
بررسی اثر تیمار کودی (کود گاوی، کود گوسفندی، کود مرغی و ورمی کمپوست) و محلولپاشی اسیدسالسلیک بر مقدار کلروفیل b در سطح احتمال پنج درصد و برهمکنش در سطح احتمال پنج درصد معنی دار شد(جدول 2).با توجه به مقایسه میانگین بیشترین میزان کلروفیل b در تیمار کود گاوی(94/2 میلی گرم در گرم) و در تیمار اسیدسالسلیک بیشترین میزان این صفت در سطح (4- 10) مشاهده شد (جدول 3).
تعداد برگ
با توجه به جدول مقاسیه میانگین، در این صفت اثر کود (کود گاوی، کود گوسفندی، کود مرغی و ورمی کمپوست) و اسیدسالسلیک در سطح احتمال 5 درصد معنی دار به دست آمد. اثرات متقابل عامل ها هم معنی دار بود(جدول 2). مقایسه میانگین ها نشان داد که بیشترین میانگین تعداد برگ در تیمار کودهای بکار رفته در تیمار کود گوسفندی با (8/19 برگ) بود(جدول 3).
سطح برگ
اثر تیمار کودی (کود گاوی، کود گوسفندی، کود مرغی و ورمی کمپوست) و محلولپاشی اسیدسالسلیک بر مقدار سطح برگ در سطح احتمال پنج درصد و برهمکنش در سطح احتمال پنج درصد معنی دار شد(جدول 2).با توجه به مقایسه میانگین بیشترین میزان سطح برگ در تیمار کود مرغی با (8/704 سانتی متر مربع) و در تیمار اسیدسالیسلیک بیشترین میزان این صفت در سطح (2 10) مشاهده شد(جدول3).
درصد اسانس گل
نتایج این مطالعه نشان داد که اثر تیمار کودی و اسیدسالسلیک در سطح احتمال پنج درصد کاملا معنی دار بود(جدول 2).در این راستا اثر تیمار کودی(کود گاوی، کود گوسفندی، کود مرغی و ورمی کمپوست) بر درصد اسانس در تیمار کود ورمی کمپوست با (26/0 درصد) بالاترین میزان مشاهده شد. با این توصیف بالاترین میزان درصد اسانس گل در تیمار اسیدسالسلیک در سطح (-4 10)مشاهده گردید(جدول 3).
تعداد گل در بوته
اثرات کودهای بکار رفته و اسیدسالسلیک و اثر متقابل هردو فاکتور در سطح احتمال 5 درصد بر صفت تعداد گل در معنی دار به دست آمد(جدول 2). با توجه به جدول (6) ، اثر کودهای بکار رفته بالاترین تعداد گل در تیمار کودی( ورمی کمپوست) با تعداد 8/19 گل مشاهده شد. در تیمار اسید سالسلیک نیز بالاترین تعداد گل در سطح (-2 10) مشاهده شد. در بررسی اثر متقابل دو عامل، بیشترین تعداد گل در تیمارهای بکار رفته در سطح (کود ورمی کمپوست ×-2 10 اسیدسالسلیک) مشاهده شد(جدول 3).
(جدول 2): نتایج تجزیه واریانس تاثیر تیمار کودی و اسیدسالسلیک بر برخی خصوصيات
درصداسانس Essential oil percentage | تعداد گل در بوته | کلروفیل b (mg/g leaf) | کلروفیل a (mg/g leaf) | سطح برگ (سانتی مترمربع) | تعداد برگ | درجه ازادی (DF) (بین-درون گروه ها | اسیدسالسلیک | کود |
904.5** | 644.3** | 614.0** | 234.0** | 1077.0** | 40.69** | (8-3) | شاهد (خاک زراعی) | 0 102- -4 10 -6 10 |
127.0** | 164.4** | 444.7** | 253.60** | 3350.0** | 149.0** | (8-3) | کودگاوی | 0 102- -4 10 -6 10 |
133.3** | 976.5** | 129.5** | 125.2** | 737.9** | 31.92** | (8-3) | کود گوسفندی | 0 102- -4 10 -6 10 |
846.0** | 154.7** | 343.0** | 983.4** | 345.0** | 13.8ns | (8-3) | کودمرغی | 0 102- -4 10 -6 10 |
204.7** | 326.9** | 398.0** | 664.0** | 131.5** | 16.6 ns | (8-3) | ورمی کمپوست | 0 102- -4 10 -6 10 |
(جدول 3).: نتایج مقایسه میانگین تاثیر تیمار کودی و اسیدسالیسلیک بر برخی خصوصيات
کلروفیل b (mg/g leaf) | کلروفیل a (mg/g leaf) | سطح برگ (سانتی متر مربع) | تعداد برگ | درصد اسانس Essential oil percentage | تعداد گل در بوته | اسیدسالسلیک | کود |
c 45/2 b 72/3 a 86/5 b 28/4 | c 87/6 b 22/7 a 31/8 a 14/8 | 701/3b 708/7a 702/2b 685/8c
| 20/4d 28/8a 25/6b 22/1c
| 0/23d 0/32b 0/38a 0/27c | 17/4b 25/3a 23/1b 19/8c
| 0 102- -4 10 -6 10 | شاهد (خاک زراعی) |
c 94/2 b 72/4 a 27/5 a 16/5 | c 81/6 c 53/8 a 25/10 b 14/9 | 687/6c 702/7a 700/3b 680/3d | 18/8d 24/1b 27/4a 20/6c | 0/25d 0/31c 0/39b 0/36a | 18/3d 23/3c 25/6a 24/5b | 0 102- -4 10 -6 10 | کودگاوی |
c 45/2 b 48/3 a 43/5 b 95/3 | d 97/7 c 52/8 a 23/10 b 82/9 | 701/3c 711/4a 705/3b 691/6d | 19/8d 23/4a 26/7a 22/4d | 0/20d 0/31a 0/27c 0/29b | 19/7d 27/7a 25/6b 21/2c | 0 102- -4 10 -6 10 | کود گوسفندی |
d 37/2 b 13/4 a 93/4 c 68/3 | c 71/7 b 42/9 a 86/10 b 34/9 | 704/8b 710/1a 701/3c 685/6d | 18/8d 24/1a 21/4c 22/7b | 0/24d 0/32a 0/36a 0/29c | 18/6c 21/5b 26/8a 27/4a | 0 102- -4 10 -6 10 | کودمرغی |
c 79/2 b 48/4 a 35/5 a 16/5 | c 25/7 b 25/9 a 16/11 b 63/9 | 677/5c 702/3a 695/5b 663/6d | 19/4a 24/3a 25/8a 22/8b | 0/26c 0/32b 0/35a 0/25c | 19/8c 23/7a 28/5a 25/7b | 0 102- -4 10 -6 10 | ورمی کمپوست |
ns -و * به ترتيب بدون اختلاف معني دار و معنيدار در سطوح احتمال 1 و 5 درصد. ** ،
- ns, ** and *, are non-significant, significant at 1% and, significant at 5% level of probability respectively.
بحث
با توجه به نتایج در تمامی تیمارهای بکار رفته کودی، سبب افزایش خصوصیات مرفولوژیکی و فیزیولوژیکی در گیاه گل گاوزبان شده است. در تحقیقاتی رشدی و همکاران،(1388) نشان داد که کاربرد کودهای بیولوژیک به دلیل افزایش عرضه مواد غذایی پرمصرفی که در اختیار گیاه قرار میدهد سبب افزایش رشد رویشی میشود. با توجه به نتایج تحقیق در خصوص تعداد برگ، سطح برگ نشان میدهد که بین کاربرد این کودها و موادآلی با شاخص های مورد مطالعه رابطه معنی داری مشاهده شده است. در آزمایشی محققین به بررسی کاربرد کودهای آلی و حیوانی و اثر بخشی انها به افزایش رشد رویشی و زایشی گیاه داریی مریم گلی پرداختند(Youssef, et al., 2004). محققین با آزمایش تاثیر سطوح مختلف کود مرغی (0،10،20،30 و 40 تن در هکتار) بر عملکرد خربزه گزارش نمود که با افزایش مقدار کود، تعداد میوه، طول میوه و وزن میوه و عملکرد خربزه افزایش یافت و بیشترین میزان عملکرد میوه در تیمار 30 تن در هکتار کود مرغی با 4/39 درصد افزایش در مقایسه با تیمار شاهد مشاهده شد (Ijoyah ,. 2007). در خصوص نتایج بدست آمده درخصوص رشد رویشی در این تحقیق، محققین با بررسی کاربرد کودهای نیتروژن دار بر روی گیاه شنبلیله از بهبهود و تسریع در مرحله جوانه زنی و رشد شنبلیله گزارش کردند(Nagananda, et al,. 2010.). لولایی، (1391) در تحقیقی به بررسی کودهای مختلف نیتروژنه و آلی بر میزان رشد و غلظت عناصر غذایی در نهال زیتون رقم مانزانیلا پرداختند. نتایج نشان داد که کاربرد کودهای آلی و نیتروژنه بر خصوصیات رویشی کاملا معنی دار بوده است. در تحقیقی میرزایی و همکاران، (1395) به بررسی کاربرد کودهای بیولوژیک بر صفات کمی و کیفی گل گاوزبان در شرایط کم آبی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد رودهن پرداختند. نتایج تحقیق آنها نشان داد که اثر تیمار کودی بر ارتفاع بوته، عملکرد گل، عملکرد اسانس و محتوی کلروفیل کاملا معنی دار بوده ولی بر درصد اسانس اثر معنی دار نداشته است. در تحقیقات محققین در خصوص بررسی تاثیر اسید سالیسلیک بر صفات ریخت شناسی بنفشه آفریقایی، نتایج نشان داد که غلظت 5- 10 مولار از اسیدسالسلیک سبب افزایش در تعداد برگ، تعداد غنچه های گل شد(Jabbarzadeh, et al.,. 2009). محققین بررسی کاربرد اسیدسالیسلیک بر خواص کمی و کیفی پس از برداشت میوه توت فرنگی پرداختند. نتایج تحقیق آنها نشان داد که کاربرد اسیدسالیسلیک به عنوان یک تیمار در خواص زمان رسیدن میوه، میزان مواد جامد محلول، اسیدییته میوه و وزن میوه کاملا تاثیر گذار بوده است. نتایج نشان از بیشترین تاثیر را بر ویتامین c داشته و همچنین این تیمار سبب کاهش وزن میوه و کاهش زمان رسیدن میوه شده است(Lolaei et al., 2012). در پژوهشی دیگر رحیمی و همکاران، نشان دادند تایج حاصل از کاربرد اسیدسالیسلیک بر روی گیاه دارویی گشنیزنشان دادند ه ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی، وزن خشک شاخه و برگ و عملکرد بذربه طور عنی داری تحت تاثیر اسیدسالسیک افزایش یافتند (Rahimi, et al., 2009). محققین در بررسی تاثیر نهاده های زیستی و آلی بر کمیت و کیفیت اسانس گیاه دارویی انیسون گزارش کردند که با افزایش مقدار مصرفی ورمی کمپوست از صفر به 5 و از 5 به 10 تن در هکتار درصد اسانس، عملکرد اسانس و درصد آنتول در مقایسه با تیمار شاهد افزایش چشمگیری یافت (Khalesro et al., 2011). در تحقیقی با عنوان اثر كاربرد همزمان انواع كودهاي آلي و بيولوژيك بر برخي ويژگي هاي كمي و كيفي در گياه دارويي كدو پوست كاغذي در سال زراعی 87-88 با چهار كود آلي گاوي، گوسفندي، مرغي، ورمي كمپوست و شاهد پرداختند. نتايج اين آزمايش نشان داد كه كاربرد كود گاوي به تنهايي، بهتر از كاربرد آن به همراه نيتراژين بود. به نظر میرسد کاربرد کودهای آلی موجب ارتفاع گیاه میشود(یدالهی و همکاران، 1393). همچنین افزایش محتوای کلروفیل به دنبال کاربرد خارجی اسیدسالیسلیک و به دنبال آن افزایش فعالیت فتوسنتزی میشود. همچنین ال تایب، در آزمایشی به بررسی کاربرد اسیدسالیسلیک بر میزان فتوسنتز و رشد گیاه تحت شرایط تنش خشکی پرداختند و نتایج حاکی از تسریع در رشد گیاه تیمار شده با افزایش میزان فتوسنتز و میزان کلروفیل در برگ ها اشاره دارد(El-Tayeb,. 2005). محققین در تحقیقات خود در خصوص کاربرد کائولن و اسید سالیسیلیک اسید می تواند عملکرد، کیفیت و ترکیب فیتوشیمیایی خمیر و روغن زیتون را از درختان نشان دادند که اسپری های روی برگ اسید سالیسیلیک، شاخص های کیفیت روغن، تعداد گل زتون و عملکرد میوه زیتون و همچنین اسیدیته آزاد، ارزش پراکسید و ضریب K232 و ضریب K270 را تحت تاثیر قرار گرفت. این مطالعه به شدت نشان می دهد که محصولات کاربردی ممکن است در مقابله با شرایط محیطی نامطلوب، بدون تغییرات اساسی در کیفیت روغن میوه و روغن زیتون موثر باشد (Brito et al., 2018). قلی نژاد و همکاران (1395) در آزمایشی به بررسی ارزیابی رژیم آبیاری و کودهای آلی بر عملکرد کمی و کیفی گل گاوزبان در دانشگاه زابل پرداختند. تیمارها شامل آبیاری و مصرف کود آلی در سه سطح شاهد، 40 تن کمپوست و 4 تن ورمی کمپوست در هکتار بوده و نتایج بدست آمده نشان داد که در صفات مرفولوژیکی میزان کلروفیل a، کلروفیل کل در تیمار مصرف کود آلی افزایش پیدا کرد. در تحقیقی خالویی و همکاران،(1390) به بررسی تاثیر کودهای آلی(مرغی،گاوی،گوسفندی) بر عملکرد گل واجزاء آن در واکشن برتر گل محمدی در شهرستان کرمان پرداختند. نتایج نشان داد اثر تیمارهای تغذیه با کود دامی بر صفات عملکرد اسانس، درصد اسانس، عملکرد وزن ترگل در هکتار، تعداد گلبرگ در گل، وزن تر گلبرگ، تعداد گل در بوته، ارتفاع بوته و قطر تاج پوشش معنی دار بودبنابراین بیشتر ین عملکرد گل مربوط به تیمار 10 تن کود گوسفند معادل( 4734 ) کیلوگرم همچنین بیشترین میزان درصد اسانس مربوط به تیمار 10 تن کودمرغی معادل 0/193 درصد بدست آمد. نتایج نشان داد اثر تیمارهای تغذیه بر صفات وزن تر و خشک گل و تعداد پرچم معنی دار نمی باشد. با توجه به نتایج کلی از این آزمایش مشخص گردید به جهت افزایش عملکرد کمی و کیفی گل محمدی تیمار تغذیه 10 تن کود گوسفندی مناسبتر می باشد.همچنین کاظم پور و همکاران، (1392) در تحقیقی به بررسی برخی تاثیر تاریخ کاشت و تراکم بر صفات گیاه دارویی شوید در شرایط کاربرد کودهای آلی پرداختند. طبق نتایج گزارش شده کاربرد کودهای آلی برمیزان رشد رویشی و فیزولوژیکی کاملا تاثیر دار میباشد و همچنین سبب افزایش عملکرد نیز شده است. جوانمرد و اسدی،(1396) در تحقیقی به بررسی اثر کود مرغی و محلولپاشی عناصر ریزمغذی بر برخی ویژگی‌های کمی و کیفی گندم پرداختند. نتایج نشان داد که کاربرد تلفیقی عناصر کم‌مصرف و کود آلی سبب افزایش درصد نیتروژن و محتوای پروتئین دانه گردید. به طوری‌که کاربرد تلفیقی کم‌مصرف‌ها و کود مرغی عملکرد دانه، عملکرد پروتئین، درصد پروتئین و درصد پتاسیم را به ترتیب 86/44، 24/54، 38/6 و 86/41 درصد نسبت به شاهد افزایش داد. بیشترین درصد فسفر دانه با کاربرد سولفات آهن و بعد از آن با کاربرد همزمان سولفات آهن و کود مرغی مشاهده شد. به طور کلی، عناصر کم‌مصرف و کودهای آلی با تأثیر بر جذب عناصر پرمصرف خاک سبب بهبود عملکرد و کیفیت دانه گندم خواهند شد. در تحقیقی به بررسی تاثیر کود مرغی در میزان رشد کمی و کیفی و افزایش عملکرد در بابونه انجام ه نتایج نشان داد با جذب بهتر عناصر غذایی و تغذیه مناسب در نتیجه افزایش فتوسنتز و رشد گیاه، در نهایت باعث بهبهود گلدهی و افزایش تعداد طبق در بوته گردید(Veysari et al., 2012).
نتیجه گیری
در مجموع با توجه به نتایج به دست آمده میتوان گفت که کاربرد کودهای بکار رفته سبب افزایش رشد رویشی و زایشی گردید. در بین تیمارهای کودی بکار رفته کود گوسفندی و گاوری بیشترین تاثیر را در شاخص های مورد آزمایش داشتند. در تیمار اسیدسالیسلیک در هر دو مرحله رویشی و زایشی سبب افزایش درصد شاخص های مرتبط شد. همچنین با توجه به نتایج تیمارهای بکار رفته اختلاف معنی داری با شاهد داشتند.
منابع
جوانمرد، عبدالله ؛ امیر اسدی دانالو. 1396. اثر کود و مرغی و محلولپاشی عناصر ریزمغذی بر برخی ویژگی های کمی و کیفی گندم در شرایط دیم. مجله تحقیقات علوم زراعی در مناطق خشک، دوره 1، شماره 1، صفحه 13-26.
خالویی، مجتبی.، وکیلی شهر بابکی، سید محمد و کدوری، محمدرضا. 1390. بررسی تاثیر کودهای آلی(مرغی،گاوی،گوسفندی) بر عملکرد گل واجزاء آن در اکشن برتر گل محمدی ( Rosa damascene mill) در شهرستان کرمان. اولین همایش ملی مباحث نوین در کشاورزی.
رشدی، م.، رضادوست،س.، خلیلی محله، ح. حاج حسنی ال، ن. 1388. تاثیر کودهای بیولوژیک بر عملکرد و اجزای عملکرد سه رقم آفتابگردان روغنی، مجله علمی-پوهشی علوم کشاورزی دانشگاه ازاد اسلامی واحد تبریز. سال سوم، شاره 10.
قهرمان ، ا. 1357 . فلور رنگي ايران، جلد اول، انتشارات انجمن حفاظت منابع طبيعي و محيط انساني، شماره ٧٤.
قلی نژاد، رعنا، سیروس مهر، علیرضا و فاخری، براتعلی. 1395. ارزیابی رزیم آبیاری و کودهای آلی بر عملکرد کمی و کیفی گاوزبان، نشریه اکوفیزیولوژیکی گیاهان زراعی، جلد دهم، شماره 3(93)، صصفحه 683-696.
کاظم پور، علی. شریفی عاشور آبادی، ابراهیم، عباس زاده، بهلول و لولایی، ابوالفضل. 1392. تاثیر تاریخ کاشت و تراکم بر صفات گیاه دارویی شوید. همایش گیاهان دارویی شمال کشور، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی گلستان، گرگان.
لولایی، ابوالفضل، سوری، کاظم و جرجانی ،سودابه. 1391. بررسی محلولپاشی اوره و اسید بریک بر درصدروغن، غلظت عناصر غذایی برگ و عملکرد میوه زیتون. فصلنامه پژوهش های علوم گیاهی،
میرزایی، محمد مهدی، قربانی، صادق، روزبهانی، ارش و قادری، افشین. 1395. به بررسی کاربرد کودهای بیولوژیک بر صفات کمی و کیفی گل گاوزبان در شرایط کم آبی. مجله پژوهش های زراعی در حاشیه کویر، جلد 13، شماره 2، صفحه:157-173.
یدالهی، راد، س، شکاری، ف، شیرانی راد، ا، ح و زنگانی، ا. 1387. اثر تنش کم آبی در مراحل مختلف رشد بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه در ارقام لوبیای قرمز. مجله دانش نوین کشاورزی، سال چهارم، شماره 10، صفحه 85-94.
Abou El-Magd M.M., El-Bassiony A.M., and Fawzy Z.F. 2006. Effect of organic manure with or without chemical fertilizers on growth, yield and quality of some varieties of broccoli plants. J. Applied Sci. Res., 2(10): 791-798.
Azooz, M.M., 2009. Salt stress mitigation by seed priming with salicylic acid in two faba bean genotypes differing in salt tolerance. Int. J. Agric. Biol. 11(4), 343-350.
Boateng A., Zickermann S.J., and Kornahrens M. 2006. Poultry manure effect on growth and yield of maize. West Afric. J. Applied Ecol., 9: 1-11
Brito. Cátia Lia-TâniaDinis, Ermelinda., Silva, Alexandre., Gonçalves Carlos., Matos Manuel A.Rodrigues José., Moutinho-Pereira Ana., Barros Carlos., Correi. 2018. Kaolin and salicylic acid foliar application modulate yield, quality and phytochemical composition of olive pulp and oil from rainfed trees. Scientia Horticulturae .Volume 237, 14 July 2018, Pages 176-183
El-Tayeb, M. A. 2005.Response of barley Grains to the interactive effect of salinity and salicylic acid. Plant Growth Regulation, 45:215-225.
Fatma, E.M., El-Zamik, I., Tomader, T., El-Hadidy, H.I., Abd El-Fattah, L., and Seham Salem, H. 2006. Efficiency of bio fertilizers, organic and in organic amendments application on growth and essential oil of marjoram(Majorana hortensis L.) plants grown in sandy and calcareous .Agric. Microbiology Dept., Faculty of Agric., Zagazig University and Soil Fertility and Microbiology Dept., Desert Research Center, Cairo, Egypt 212-264.
Herman, M.A.B., Nault, B.A., and Smart. C.D. 2008. Effect of plant growth-promoting rhizobacteria on bell pepper production and green peach aphid infestation in New York. Crop Protection 27: 996- 1002.
Horvath, E., Szalai, G., Janda, T., 2007. Introduction of a biotic stress tolerance by salicylic acid signaling. J. Plant Growth Regul. 26, 290-300.
Ijoyah , M.O. 2007.Effects of different levels of decomposed poultry manure on yield of muskmelon at anse Boileau , Seychelles . African Jornal of Biotechnology 6(16):1882-1884.
Jabbarzadeh, Z., Khosh-Kkhui, M., and Salehi, H. 2009. The effect of foliarapplied salicylic acid on flowering of African violet. Aust. J. Bas. and Appl. Sci. 3: 4. 4693-4696.
Khalesro, sh. Ghalavand. A. Sefidkon. F. and Asghazadeh, A. 2012. The effect of Biological and organic inputs on quanity and quality of essential oil and some elements ontent of anise. Iranian Journal OF medicinal and Aromatic Plants. 27:551-560.
Lawrence, M.,Cherney, JH and Ketterring, q. 2008. Effects of nitrogen application on yield and quality of silage corn after forage legue-grass. Gronomy journal.100:73-79.
Lolaei, Abolfazl , Behzad Kaviani, Mohammad Ali Rezaei, Mojtaba Khorrami Raad and Rana Mohammadipour(2012). Effect of Pre- and Postharvest Treatment of Salicylic Acid on Ripening of Fruit and Overall Quality of Strawberry (Fragaria ananasa Duchcv. Camarosa) Fruit. Annals of Biological Research, 2012, 3 (10):4680-4684
Nagananda, G.S., Das, A., Bhattacharya, S., and Kalpana, T. 2010. In vitro studies on the effects of biofertilizers (Azotobacter and Rhizobium) on seed germination and development of Trigonella foenum-graecum L. using a novel glass marble containing liquid medium. Int. J. Botany 6: 394-403.
Rahimi, A.R., Mashayekhi, K., Hemmati, Kh., and Dordipour, E. 2009. Effect of salicylic acid and mineral nutrition on fruit yield and yield components of Coriander (Coriandrum sativum L.). J. Plan. Prod. 16: 4. 149-156. (In Persian)
Sultan Lu H, Ramezan pur S S and Khorasaninejad S. 2015.Study of Trp Synthase and Linalool Synthase Gene Expression in Flower and Lavender Leaves in Response to Salinity Stress with PCRQRT method. Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, 2015.
Veysani, V. Rahizade, S, and Sohrabi. Y. 2012. Effects of biolfertilizerson morphological and phusiological traits on essential oil of basil. irania journal of medicial and aromatic plant siences, 25:668 67.
Youssef, A.A., Edris, A.E., and Gomaa, A.M. 2004. A comparative study between some plant growth regulators and certain growth hormones producing microorganisms on growth and essential oil composition of Salviaofficinalis L. Plant Annals of Agricultural Science 49: 299-311.
Investigation of some traits of medicinal herb (Borago officinalis L.) in treatment of salicylic acid and biological fertilizers
Abstract
An increasing approach to the use of medicinal herbs globally highlights the importance of cultivating these plants. In this regard, the effect of organic and acidic fertilizers on Morphological and Physiological characteristics and other properties of Borago officinalis L., Therefore, a factorial experiment were conducted in the form of randomized complete block design in 2018-2019. The experiment consisted of four sheep manure, cow manure, poultry manure and vermicomposting as the main factor and four levels of salicylic acid at concentrations of 0,10 -2 , 10 -4 10 -6 m as a sub-agent. Leaf areas, leaf number, chlorophyll a, chlorophyll b were measured as morphological indices and essential oil percentage, mean number of flowers per plant as physiological indices. The results of this study showed that application of applied fertilizers significantly increased vegetative and reproductive growth. It also has the greatest impact on fertilizers used in sheep and cattle. The impact of other used fertilizers was also significant. In acid-salt treatment, other levels used increased vegetative and reproductive properties. The highest effect was the level (10 -4) mol / liter.
Key words: Salicylic acid, Physiological, Morphological, Vermicompost, Borago officinalis L
