رهیافت «امنیتی‌سازی» سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) و جمهوری اسلامی ایران

الموضوعات :

مسعود مطلبی ¹ (استادیار عضو هیات علمی‌دانشگاه آزاد اسلامی، واحد آزادشهر، گروه علوم سیاسی، آزادشهر، ایران)
مجید غلامی ² (دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی دانشگاه تهران)

تاريخ الإرسال : 02 الجمعة , جمادى الثانية, 1437 تاريخ التأكيد : 09 الثلاثاء , رمضان, 1437 تاريخ الإصدار : 17 الجمعة , شوال, 1437

الکلمات المفتاحية: جمهوری اسلامی ایران, انقلاب اسلامی, ناتو, رهیافت امنیتی‌سازی, اسلامِ سیاسی,

ملخص المقالة :

سازمان پیمان آتلانتیک شمالی، بعنوان همسایه مجازی جمهوری اسلامی ایران در جدیدترین مفهوم نوین استراتژیک خود با تفسیر سیاسی و جهانی تر از ماموریت هایش، تلاش نموده است مشروعیت حضور فراجغرافیایی خود در اقسا نقاط جهان را تامین نماید. از سویی دیگر، جمهوری اسلامی و اسلامِ سیاسی رشد یافته از درون آن توانسته است پس از طی دوران استقرار و ثبات به حضور فعال تر منطقه‌ای و بین‌المللی بپردازد و لذا به دلیل تفاوت‌های ماهوی در معیارهای روشی و اندیشه ای، به عنوان رقیب ایدئولوژیک، توسط ناتو شناسایی گردیده است. بر این اساس، نویسندگان تلاش دارند به این پرسش پاسخ دهند که راهبرد ناتوی سیاسی و جهانی تر شده، در برابر جمهوری اسلامی چیست؟ فرضیه اصلی مقاله عبارت است از این که به نظر می رسد سازمان پیمان آتلانتیک شمالی تلاش دارد با استفاده از راهبرد امنیتی‌سازی، جمهوری اسلامی ایران را به عنوان بحران منطقه‌ای و جهانی معرفی و در نتیجه در انزوای ژئوپلیتیکی قرار دهد. یافته های مقاله حاضر نشان داد، بررسی روند فعالیت ها و حرکت های ناتو در سال‌های اخیر و گسترش همکاری‌های نظامی و تسهیم اطلاعاتی و امنیتی با همسایگان جمهوری اسلامی ایران در این راستا قابل تحلیل است.

المصادر:

منابع فارسی

- ابراهیمی، نبی‌الله (1386)، «تاملی بر مبانی مکتب کپنهاگ»، فصلنامه سیاست خارجی، سال شانزدهم، شماره 82.

- احمدی، سیدعباس (1390)، ایران، انقلاب اسلامی و ژئوپولیتیک شیعه، تهران: اندیشه سازان نور.

- احمدی، سیدعباس و محمدرضا حافظ‌نیا (1389)، «موانع و شیوه‌های بازدارنده تجدید حیات شیعه در جهان»، فصلنامه شیعه‌شناسی، شماره30، تابستان.

- اخباری، محمد و مجید غلامی (1393)، «ژئوپلیتیک جمهوری اسلامی ایران و تحولات نواستراتژیک قرن بیست و یکم»، فصلنامه مطالعات سیاسی، شماره26، زمستان.

- افشردی، محمدحسین و حسین اکبری (1391)، «تاثیر عوامل ژئوپلتیکی شیعه بر توسعه نفوذ انقلاب اسلامی»، مجموعه مقالات همایش ژئوپلتیک شیعه، تهران: انجمن ژئوپلتیک ایران.

- توال، فرانسوا (1383)، ژئوپولیتیک شیعه، ترجمه کتایون باصر، تهران: ویستار.

- خانی، علی‌عبدالله (1389)، نظریه‌های امنیت، تهران: انتشارات موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات

- خواجه‌سروی، غلامرضا و صدیقه نوری (1391)، «تاثیر انقلاب اسلامی ایران بر ژئوپلتیک تشیع»، در: مجموعه مقالات همایش ژئوپلتیک شیعه، تهران: انجمن ژئوپلتیک ایران.

- دهقان، حمید (1384). انقلاب اسلامی نقطه عطفی در تاریخ، قم: مدین.

- دهقانی‌فیروزآبادی، سیدجلال (1390)، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران: سمت، چاپ دوم.

- شفیعی‌فر، محمدرضا (1378). درآمدی بر مبانی فکری انقلاب اسلامی، قم: نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها.

- غلامی، مجید (1392)، پیش به سوی ناتو 3، تهران: آرنا.

- کاظمی‌دینان، مرتضی (1388)، علل خیزش شیعیان حاشیه جنوبی خلیج فارس؛ عربستان سعودی، بحرین و کویت، قم: موسسه شیعه شناسی.

- متقی‌زاده، زینب (1384)، جغرافیای سیاسی شیعیان منطقه خلیج فارس، قم: موسسه شیعه‌شناسی.

- محمدی، محمود (1389)،  اثر ماموریت­های جدید ناتو بر منافع و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، تهران: پژوهشکده تحقیقات استراتژیک.

English Source

- Borgensen, Berit Kaja (2011), NATO and International Terrorism: Can NATO Move Beyond Controversy?, Copenhagen: DIIS REPORT.

- Inbar, Efraim (2007), How Israel Bungled the Second Lebanon War, Middle East Quarterly, Summer.

- Kissinger, Henry (2006), The Next Steps with Iran, The Washington Post, 31 July.

- Medcalf, Jennifer (2005), NATO: a Beginner's Guide, Oxford: One world Publications.

- Nasr, Vali (2006), Behind the Rise of the Shiites, available at:  http://www. belfercenter.org.

- Pedlow, Gregory W. (1999), NATO Strategy Documents 1949–1969, http://www.nato.int/docu/stratdoc/eng/intro.pdf.

- Ringsmose, Jens & Rynning, Sten (2009), Come Home, NATO? The Atlantic Alliance’s New Strategic Concept, Copenhagen: DIIS Report.

- Rubin, Michael (2007), "Iranian Strategy in Iran", Lecture, University of Haifa, 13 March 2007, available at: http://www.aei.org/publications/pubID.26 500/pub_detail.asp.

- Toje, Asle. (2008), "The EU, NATO and European Defence: A Slow Train Coming", EUISS Occasional Paper, Vol. 74, December.

- Williams, Michael C. (2003), "Words, Images, Enemies, Securitization and International Politics", International Studies Quarterly, Vol.47, No.4.

- Wittmann, Klaus. (2011), An Alliance for the 21st Century? Reviewing NATO’s New Strategic Concept, Copenhagen: Diis Report.