دلایل ساختاری و ژئوپلیتیک حضور مستشاری ایران در بحران سوریه به منظور مبارزه با تروریسم

الموضوعات :

احمد بارگاهی ¹ , حامد محقق نیا ² , جهانبخش مرادی ³

1 - دانشجوی دکتری، گروه علوم سیاسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران
2 - استادیار، گروه علوم سیاسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز ، ایران.
3 - استادیار، گروه علوم سیاسی، واحد ایلام، دانشگاه آزاد اسلامی، ایلام، ایران.

تاريخ الإرسال : 06 الثلاثاء , ذو القعدة, 1445 تاريخ التأكيد : 15 الأحد , محرم, 1446 تاريخ الإصدار : 28 الثلاثاء , ربيع الأول, 1446

الکلمات المفتاحية: ژئوپلیتیک, حضور مستشاری, ایران, بحران سوریه,

ملخص المقالة :

هدف از پژوهش حاضر، تبیین دلایل ساختاری و ژئوپلیتیک حضور مستشاری ایران در بحران سوریه بود. جمهوری اسلامی ایران، بر اساس موقعیت خطیر سوریه در اتصال دادن حلقه‌های پراکنده محور مقاومت شامل ایران، حزب‌الله لبنان، حماس و جهاد اسلامی فلسطین و همچنین، تلقی حیاط‌خلوت راهبردی از این کشور در مجاورت مرزهای رژیم اسرائیل، به‌عنوان دشمن راهبردی خود، به بحران سوریه وارد شد. این امر، یعنی ورود مستشاری به بحران سوریه را نه‌تنها می‌توان در زمره سازه هویتی ایران در منطقه دانست که از کشورها و گروه‌ها، تلقی دوست یا دشمن دارد، بلکه به لحاظ ساختاری، بقای دولت اسد در سوریه، موازنه قوا را در منطقه به نفع ایران و متحدان فرا منطقه‌ای آن روسیه و تا حدودی چین و به ضرر قدرت‌های منطقه‌ای ترکیه، عربستان و رژیم اسرائیل و متحدان فرا منطقه‌ای غربی آن‌ها یعنی آمریکا و اروپا، نگاه می‌دارد. بدینسان، مؤلفه دیگر سیاست خارجی ایران، یعنی استکبارستیزی نیز در ساختار موازنه قدرت در خاورمیانه، تداوم می‌یابد. بنابراین، اگرچه سوریه از مشکلات فراوان و جدی در حوزه‌های سیاسی و اجتماعی، رنج برده و می‌برد، اما ناآرامی‌های این کشور، حداقل در دید ایران، از جنس خیزش مردمی بهار عربی یا بیداری اسلامی مدنظر ایران نیست، بلکه پیچیدگی و تشدید بحران در این کشور، تابعی از رقابت‌های راهبردی و ژئوپلیتیکی منطقه‌ای و همچنین متأثر از معادلات بین‌المللی است. و البته که ژئوپلیتیک این کشور نیز در وقوع جنگ داخلی در آن اثر داشته است.

المصادر:

ابراهیم نیا، حسین (1397)، آیا پایانی بر گروه‌های تندرو و ظاهرگرای اسلامی هست> مرکز بین‌المللی مطالعات صلح،21 آذر-11119
احمدی‌پور، زهرا، جنیدی، رضا، آقا گل‌زاده، فردوس، (1395)، مفهوم‌سازی گفتمان ژئوپلیتیکی تروریسم؛ تصویرسازی ژئوپلیتیکی دولت بوش از خاورمیانه، فصلنامه بین‌المللی ژئوپلیتیک، 12(43)، ص 28-53.
اسدی، علی‌اکبر، (1397)، تغییرات ژئوپلیتیک در عراق و تحول در راهبرد سیاست خارجی ایران، سیاست کاربردی، 1(1)، 113-139.
اسلامی مجد، محمد، درخشه، جلال، بیگی، علیرضا، (1398)، تأثیر اتحاد علیه تروریسم بر منابع مادی قدرت ملی جمهوری اسلامی ایران، جمهوری عراق و جمهوری عربی سوریه از منظر واقع‌گرایی، پژوهشنامه انقلاب اسلامی، 9(30)، ص 199-215.
اعظمی، هادی، (1385)، «وزن ژئوپلیتیکی و نظام قدرت منطقه‌ای (بررسی موردی: جنوب غربی آسیا)»، فصلنامه ژئوپلیتیک، سال دوم، شماره سوم و چهارم.
افتخاری، اصغر، شبستانی، علی، (1390)، راهبرد جمهوری اسلامی ایران در مقابله با تروریسم، فصلنامه آفاق امنیت، 4(12).
امیری اختیاری، رضا و حسین دوست‌محمدی، (1396)، «نقش قدرت‌های تأثیرگذار در بحران سوریه و تحلیل ژانوسی از منافع ملی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه پژوهش‌های انقلاب اسلامی، شماره 21، تابستان، صص 69-41.
برزگر، کیهان (1388)، سیاست خارجی ایران از منظر رئالیسم تهاجمی و تدافعی، فصلنامه روابط خارجی، شماره 1
برزگر‌، کیهان، (1386). «جايگاه تروريسم جديد در مـطالعات خـاورميانه و روابـط بين‌الملل»، فصلنامه مطالعات خاورميانه، سال‌ سيزدهم‌ و چهاردهم، شماره 4 و 1، بهار و زمستان.
..................، (1393)، «تحولات اخیر عراق و امنیت ملی ایران»، پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه، 23 شهریور.
بندک و ولفگانگ و مانگوپولوس، آلیس (1389)، تروریسم و حقوق بشر، ترجمه محمد جعفر ساعد، تهران، دادگستر
بیانات مقام معظم رهبری، دسترسی در: www.khamenei.ir
ترابی، یوسف، (1388)، «سیاست‌های جمهوری اسلامی در مدیریت تنوعات اجتماعی». فصلنامه دانش سیاسی، سال پنجم، شماره اول.
11.ترابی، قاسم، محمدیان، علی. (1394). تبیین سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در قبال بحران سوریه از منظر واقع‌گرایی تدافعی. فصلنامه علمی تخصصی سیاست پژوهی جهان اسلام، 2(3), 61-90.
حاجیانی، ابراهیم، ضمیری عبدالحسین (1389)، پژوهش‌ها و مطالعات تروریسم، تهران، پژوهشکده تحقیقات استراتژیک
حاجی یوسفی، امیرمحمد، (1388)، «هلال شیعی، فرصت‌ها و تهدیدها برای جمهوری اسلامی ایران، اعراب و آمریکا». فصلنامه دانش سیاسی، سال پنجم، شماره اول.
حافظ‌نیا، محمد‌رضا و قالیباف، محمدباقر، (1380)، «راهبرد توزیع فضایی قدرت سیاسی در ایران از طریق توسعه نهادهای محلی». فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، سال شانزدهم، شماره 2 (پیاپی 61 ).
حافظی، پریسا، تولای کارا دنیز، (2014)، «ایران می‌گوید مقابله با تروریسم یک اولویت است»، رویترز، 9 ژوئن.
حسینی صیاد نورد، مجید، مایلی، محمدرضا، (1399)، تحویل نظریه سازه‌انگاری از روابط بین‌الملل به مباحث علوم سیاسی. فصلنامه مطالعات روابط بین‌الملل، 13(2)، 131-160.
حسینی نصرابادی، نرجس سادات. (1399). تروریسم به مثابۀ ابزار رقابت ژئوپلیتیکی قدرت‌ها. مجله آمایش جغرافیایی فضا، 10(35), 161
حق‌پناه، جعفر. (1390). «هویت، قومیت و سیاست خارجی در خاورمیانه»، فصلنامه سیاست، دوره 41، شماره 1.
حیدری فر، محمد رئوف، حسینی، سید امین، (1397). نقش عوامل ژئوپلیتیک و تروریسم در روابط ایران و پاکستان. فصلنامه علمی دانش انتظامی خراسان جنوبی، 1397(26)، 18-40.
خلیلی، محسن، حیدری، جهانگیر، صیادی، هادی، اصغری ثانی، حسین، (1391). مدلسازیِ ژنومهای ژئوپلیتیک تأثیرگذار بر سیاست خارجی ایران و عراق. جامعه‌شناسی سیاسی جهان اسلام، 1(3)، 17-44.
رستمی، محمدرضا، (1394)، جریانات افراطی و تکفیری در منطقه و راهکارهای مقابله با آن‌ها با توجه به نقش خاورمیانه‌ای روسیه. فصلنامه سیاست خارجی، 29(1)
روحی دهبنه، مجید، (1396)، خاورمیانه پس از تحولات 1122 میلادی، بحران دولت ملی و نظم منطقه‌ای، فصلنامه دولت پژوهی، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، سال سوم، شماره 21، زمستان، صفحات 201 ـ 12