تحلیلی اسطوره‌ای از دلیل غلبۀ بیژن بر فرود
الموضوعات :
حمیدرضا خوارزمی
1
(عضو هیأت علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان)
الکلمات المفتاحية: حماسه, اسطوره, لباس سیاوش, بیژن, فرود,
ملخص المقالة :
چ چکیده داستان های حماسی که سرچشمه ای از داستان های اسطوره ای هر کشوری است، مبناهایی در آن وجود دارد که تنها با بازشکافی شکل اسطوره ای و شکافتن بن مایه های آن می توان به راز و رمز آن پی برد. در این پژوهش، در پی پاسخ به این پرسش هستیم که هنگام لشکرکشی ایرانیان به توران زمین برای کین خواهی سیاوش و مواجهه با فرود، فرزند سیاوش، با وجود حملۀ چند پهلوان ایرانی به فرود، چرا بیژن از بین آنان موفق به غلبه و سیطره بر فرود شد؟ آیا می توان کشته شدن قهرمان به دست خانوادۀ خود را با این فرضیه اثبات کرد؟ نگارنده در پی آن است تا با استفاده از الگوهای اسطوره ای و مراجعه به اسطوره ها و قصه های عامۀ گوناگون، با روش توصیفی ـ تحلیلی، به پرسش های یادشده پاسخ دهد. مطابق فرضیۀ مدِّ نظر، تنها سلاح کارگر بر افراد در برخی داستان ها، ابزارهای خانوادگی آنان است.
فهرست منابع
- آیدنلو، سجاد. (1378). «رویکردی دیگر به ببر بیان»، نامۀ پارسی، سال چهارم، شمارۀ چهارم، صص 5 – 17.
- امیدسالار، محمود. (1381). جستارهای شاهنامه‌شناسی و مباحث ادبی، تهران: بنیاد موقوفات ایرج افشار.
- بهار، مهرداد. (1389). پژوهشی در اساطیر ایران، تهران: آگه.
- توسّلی پناهی. فاطمه. (1391). توتم و تابو در شاهنامه: با نگاهی به یادگار زریران و کارنامۀ اردشیر بابکان، تهران: نشر ثالث.
- تیونس، ورونیکا. (1381). اساطیر هند، ترجمۀ باجلان فرخی، تهران: اساطیر.
- بیغمی. (1339). دارابنامه، به تصحیح ذبیحالله صفا، تهران: بُنگاه ترجمه و نشر کتاب.
- باقری، مهری. (1365). «ببر بیان»، مجلۀ آینده،سال دوازدهم، فروردین، صص 5- 12.
- رضایی دشت ارژنه، محمود. (1393). «درآمدی بر پیوند ببر بیان و کنیۀ سگزی در شاهنامه»، مجلۀ پژوهش‌های ادب حماسی، سال اول، شمارۀ 2، صص 47 – 72.
- روستاولی، شوتا. ( 1379). پلنگینه‌پوش، ترجمۀ محمد کاظم یوسفپور، گیلان: دانشگاه گیلان.
- شهبازی، شاپور. (1366). «ببر بیان رستم»، مجلۀ آینده، سال سیزدهم، صص 54 – 58.
- طرسوسی، محمد بن حسن. (1356). دارابنامه، به کوشش ذبیحالله صفا. تهران: بُنگاه ترجمه و نشر کتاب.
- غفوری، رضا. (1393). «نبرد رستم با پتیاره، روایتی دیگر از داستان ببر بیان»، مجلۀ متن‌شناسی ادب فارسی، دورۀ جدید، شمارۀ 3، صص 75 – 88.
- فاتحی، اقدس؛ طاهره خوشحال و محسن ابوالقاسمی. (1391). «مقایسة رویینتنی و چشم آسیبپذیر اسفندیار در متنهای فارسی میانه (پهلوی) و شاهنامة فردوسی»، مجلّه جستارهای ادبی، شمارۀ 177، صص 25- 59.
- قائمی، فرزاد. ( 1391). «بررسی نمادپردازی ببر بیانِ رستم و جایگاه آن در میان دیگر ابزارهای نمادین و محافظت‌کننده در شاهنامه بر مبنای رویکـرد اسطوره‌شناسی تحلیلی»، مجلۀ پاژ، شمارۀ 10، صص 33 - 47.
- کزازی، میرجلال‌الدین و کبری فرقدانی. (1386). «توتم در داستانهای شاهنامه»، فصلنامۀ زبان و ادب، شمارۀ 34.
- گرین، راجر. (1392). اساطیر یونان، ترجمۀ عباس آقاجانی، تهران: سروش.
- مختاری، بهار. (1393).«ببر بیان و جامة بوری آناهیتا»، جستارهای ادبی، شمارۀ 186، پاییز، صص 123 – 143.
- نقیب‌الممالک، محمدعلی. ( 1386). امیرارسلان نامدار و ملکه فرخلقا، به کوشش ی. رزمیپور. تهران: جاجرمی.
-نوّابی، ماهیار. (1357). مجموعۀ مقالات، بـه کوشش محمود طاووسی. شیراز: دانشگاه پهلوی شیراز.
- واحددوست، مهوش. (1394). «ساختارشناسی خانهای رستم و تارئیل»، مجلۀ جستارهای نوین ادبی، سال 48، شمارۀ 190، صص 2- 32.
- هومر. (1394). ایلیاد، ترجمۀ سعید نفیسی. قزوین: نشر آزرمیدخت.
