ضحّاک در کورۀ سراسکند نگاهی به روایت داستان ضحّاک ماردوش در منطقة هشت‌رود و تأثیر آن در نام‌گذاری مناطق جغرافیایی

الموضوعات :

عبدالله ولی‌پور ¹ (استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی. دانش‌گاه پیام نور. ایران.)
سید غلام‌رضا غیبی ² (استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی. دانش‌گاه پیام نور. ایران.)

تاريخ الإرسال : 16 الثلاثاء , رمضان, 1437 تاريخ التأكيد : 07 الإثنين , صفر, 1438 تاريخ الإصدار : 22 الأحد , جمادى الأولى, 1438

الکلمات المفتاحية: شاهنامه, ضحّاک, روایت شفاهی, جغرافیای هشت‌رود,

ملخص المقالة :

شاهنامۀ فردوسی از همان سال هایی که این اثر آفریده شد، معتبرترین سند هویّت و خصلت های قومی و عامل تقویّت روحی مردم ایران شناخته شده است. این منظومه از آغاز سرایش، در گروه ها و طبقات مختلف مردم ما اثر عمیق و جاویدان نهاده و بسی داستان ها و باورها را پدید آورده است. اغلب داستان های آن، روایت های شفاهی گوناگون در میان عامّة مردم این سرزمین داشته است و آنان با قومیّت ها و گویش های مختلف و با روایت های متعدّد و گوناگون، دل بستگی ویژۀ خود را به این اثر ارزش مند نشان داده اند. داستان ضحّاکِ ماردوش یکی از این داستان هاییست که روایت هایی متعدّد و متفاوت در میان عامّة مردم دارد. نگارندگان مقالۀ حاضر برآنند در این جستار، روایتی از داستان ضحّاک را در شهرستان هشت‌رود، تحلیل و بررسی کنند [1].

المصادر:

- ابوالقاسمی، محسن. (1376). راه­نمای زبان­های باستانی ایران (جلد دوم: دستور و واژه‌نامه)، تهران: سمت.

-انجوی­شیرازی، سیّد ابوالقاسم. (1354). مردم و شاهنامه، تهران: امیرکبیر.

-خالقی­مطلق، جلال. (1372). گل رنج­های کهن (مجموعه مقالات دربارة شاهنامة فردوسی)، به کوشش علی دهباشی، تهران: مرکز.

-خاماچی، بهروز. (بی­تا). قلعه­های تاریخی آذربایجان، تبریز: ستاره.

-رئیس­نیا، رحیم. (1368 ). آذربایجان در سیر تاریخ (از آغاز تا اسلام)، تبریز: نیما.

-رضاقلی، علی. (1382). جامعه­شناسی خودکامگی (تحلیل جامعه­شناختی ضحّاک ماردوش)، تهران: نی.

-سیفی، اسماعیل. (1377). تاریخ و جغرافیای هشت‌رود، تبریز: مهد آزادی.

- طومار نقّالی شاهنامه. (1391). مقدّمه، ویرایش و توضیحات سجّاد آیدنلو، تهران: به­نگار.

-عناصری، جابر. (1382). شناخت اساطیر ایران، تهران: سروش.

- فردوسی، ابوالقاسم. (1386). شاهنامه، تصحیح جلال خالقی مطلق، تهران: مرکز دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی.

- فضل­الله شیرازی، شهاب­الدّین عبدالله. (1383). تحریر تاریخ وصّاف، به قلم عبدالمحمّد آیتی، تهران: پژوهش­گاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

- کزّازی، میرجلال­الدّین، (1379)، نامة باستان (ویرایش و گزارش شاهنامة فردوسی)، تهران: سمت.

-کلایس، ولفرام. (1354). «گزارش سفرهای باستان‌شناسی سال 1971 در ایران»، گزارش‌های باستان‌شناسی در ایران، ترجمة سروش حبیبی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب، صص 194-331.

-مالمیر، تیمور و خالد سلطانی. (1391). «تأثیر حماسة ملّی در نام‌گذاری پدیده‌های جغرافیایی شهرستان قروه»، فصل‌نامة علمی پژوهش زبان و ادب فارسی دانش‌گاه آزاد اسلامی واحد سنندج، سال‌ چهارم، شمارة دوازدهم، صص121-150.

-محجوب، محمّدجعفر. (1386)، ادبیات عامیانۀ ایران، به کوشش حسن ذوالفقاری، تهران: چشمه.

-مصطفوی، سیّد محمّدتقی. (1348). «یک اثر تاریخی از دوران ماد تا عهد اسلامی»، یادنامة ایرانی مینورسکی، تدوین مجتبا مینوی و ایرج افشار، تهران: دانش­گاه تهران.

-نظامی­گنجه­ای، ابومحمّد الیاس بن یوسف. (1382). خسرو و شیرین، تصحیح و حواشی حسن وحید دست­گردی، به کوشش سعید حمیدیان، تهران: قطره.