بررسی عملکرد و بهره‌وری آب در تناوب گندم-کلزا-ذرت تحت تاثیر سامانه‌های مختلف خاک‌ورزی در شرایط اقلیمی یزد

الموضوعات : Optimizing water consumption

غلامحسن رنجبر ¹ , محمد حسن رحیمیان ² , حسین بیرامی ³ , سید علی طباطبایی ⁴ , محمدرضا فلاطونی ⁵

1 - دانشیار مرکز ملی تحقیقات شوری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یزد، ایران
2 - استادیار مرکز ملی تحقیقات شوری، یزد، ایران
3 - استادیار، مرکز ملی تحقیقات شوری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یزد، ایران
4 - دانشیار، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی یزد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یزد، ایران
5 - کارشناس، سازمان جهاد کشاورزی استان یزد، ایران

تاريخ الإرسال : 12 الإثنين , ذو القعدة, 1445 تاريخ التأكيد : 17 الجمعة , ربيع الأول, 1446 تاريخ الإصدار : 18 السبت , ربيع الأول, 1446

الکلمات المفتاحية: بسترهای بلند دائمی, بقایای گیاهی, بی‌خاک‌ورزی, جاب پلنتر, کشاورزی حفاظتی ,

ملخص المقالة :

این مطالعه به‌منظور مقایسه روش‌های خاک‌ورزی مرسوم و حفاظتی بر روی بسترهای بلند دائمی و بی‌خاک‌ورزی با ماشین‌های اسفوجیا (SFOGGIA) و جاب پلنتر (Jab Planter) در یک تناوب گندم-کلزا-ذرت علوفه‌ای، در استان یزد به عنوان یک منطقه خشک طی‌ ساله‌های 1399-1397 انجام شد. نتایج نشان داد که عملکرد دانه گندم در تیمار بسترهای بلند دائمی به‌طور معنی‌داری بیشتر از سایر تیمارها بود. عملکرد دانه گندم در تیمارهای خاک ورزی مرسوم، كاشت بر روی بسترهای بلند دائمی، بدون خاک‌ورزی با ماشین اسفوجیا و کاشت با ماشین بدون خاک‌ورزی جاب پلنتر به‌ترتیب 4/4422، 4/5186، 5/3761 و 1/3547 کیلوگرم در هکتار بود. بیشترین عملکرد دانه در کلزا بدون اختلاف معنی‌دار در تیمارهای خاک‌ورزی مرسوم و کاشت بر روی پشته های دائمی بدست آمد. بیشترین وزن‌تر علوفه ذرت (71021 کیلوگرم در هکتار) در تیمار كاشت بر روی بسترهای بلند دائمی بدست آمد که از نظر آماری با تیمار بی‌خاک‌ورزی کاشت با ماشین اسفوجیا و جاب پلنتر تفاوت معنی‌دار نداشت. وزن تر علوفه ذرت در تیمار خاک‌ورزی مرسوم به میزان 29 درصد کمتر از تیمار کاشت بر روی بسترهای بلند دائمی بود. همچنین کاربرد روش‌ کاشت روی بسترهای بلند حجم آب مصرفی را بین 20 الی 23 درصد در مقایسه با روش کاشت مرسوم کاهش داد. نتایج این مطالعه نشان داد که با اجرای خاک‌ورزی حفاظتی و حفظ بقایا در مناطق اقلیمی خشکی مانند استان یزد، می‌توان ضمن کاهش تبخیر از سطح خاک به بهبود بهره‌وری آب و افزایش عملکرد گیاهان زراعی کمک نمود. روش کاشت بر روی بسترهای بلند دائمی با توجه به مصرف آب کمتر و عملکرد بیشتر می‌تواند مناسب‌تر باشد.