مقايسه تزئينات بناي مسجد كبود تبريز و رصدخانه مراغه

الموضوعات :

زهره صاحبقرانی ¹ (كارشناسي ارشد باستان‌شناسي، گرايش دوران اسلامي، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر، ایران.)
رضا رضالو ² (استاد گروه باستان‌شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.)

تاريخ الإرسال : 17 الجمعة , جمادى الأولى, 1445 تاريخ التأكيد : 13 الخميس , رجب, 1445 تاريخ الإصدار : 04 السبت , ربيع الأول, 1446

الکلمات المفتاحية: تزئينات بنا, رصدخانه مراغه, شيوة آذري, مسجد كبود, معماري ايلخاني.,

ملخص المقالة :

هنرمندان و معماران در جوامع كوچكتر با امكانات و شيوه‌هاي محلي در شرايط مختلف اقدام به ساختن ابنيه مذهبي و غيرمذهبي مي‌كردند چون هر منطقه ذوق و سليقه بخصوص در معماري داشت سبكها و اسلوبهاي ويژه‌اي به وجود آمد به طور كلي از نظر مصالح ساختماني و شكل بناهاي كه نقاط مختلف آذربايجان ساخته شده‌اند شباهتي وجود دارد كه در بناهاي نقاط ديگر ايران كمتر ديده مي‌شود اين مقاله درصدد پاسخگويي به اين سوالات است كه اولاً تزئينات بناي مسجد كبود تبريز در رصدخانه مراغه چه شباهت‌هايي با هم دارند و ثانياً افتراق اين بنا در تزئينات كدامند؟ تزئینات کاشی کاری مسجد کبود صرفاً به رنگ لاجوردی و عمدتاً با قطعات شش ضلعی کار شده است. تزئینات کاشی کاری رصد خانه مراغه دو رنگ فیروزه ای و قهوه ای سوخته در بیش از شانزده نوع تراش یافته اند. روش پژوهش توصيفي و تحليلي با بررسي اسناد كتابخانه‌اي و مطالعات ميداني انجام گرفته است. يافته‌هاي نشان داده كه هر دو بنا در تزئينات از کاشی بهره جسته‌اند اما در تزئينات مسجد كبود بيشتر از كاشي‌هاي معرق استفاده شده و در رصدخانه مراغة عمدتاً تزئيات معقلي.

المصادر:

آيسا احساني، پريسا دراج، (1392)، تزئينات در معماري مسجد كبود تبريز. تزیینات درمعماری مسجد کبود تبریز، سومین همایش ملی معماری داخلی و دکوراسیون، اصفهان.
پوپ آرتور، آپهام، (1363)، معماري ايراني، ترجمه مهندس رضا بصيري، چاپ اول، تهران: ميرگوتنبرگ.
ترابي طباطبايي، سيدجمال، (1379)، مسجد كبود، تبريز، مسجد كبود فيروزه اسلام، تبریز: مهدآزادي.
رسولي، هوشنگ، (1384)، تاريخچه و شيوه‌هاي معماري در ايران، چاپ اول، تهران: پشوتن.
رضا دين‌پرور، نسرين دين‌پرور، مينا ملكي توانا، (1400)، بررسی معماری مساجد در دوره‌ی اسلام و بعد از اسلام (نمونه مورد مطالعه مسجد کبود تبریز)، ششمین کنفرانس بین المللی پژوهش در علوم و مهندسی و سومین کنگره بین‌المللی عمران، معماری و شهرسازی آسیا.
سرافراز، عزتي، (1376)، ابزارآلات رصدخانه مراغه، تهران: سازمان ميراث فرهنگي كشور.
صاحبقراني ،زهره، (1390)، گونه‌شناسي كاشي دورة ايلخاني، پايان‌نامه كارشناسي ارشد، دوران اسلامي، دانشگاه آزاد ابهر.
كامبيز، حاجي قاسمي، (1383)، گنج‌نامه فرهنگ آثار معماري اسلامي ايران، مركز اسناد و تحقيقات دانشكده معماري و شهرسازي، تهران: روزنه.
كريستي ويلسون، (1317)، تاريخ صنايع ايران، ترجمه عبدالله فريار، تهران: فرهنگسرا.
مرواريد، يونس، (1372)، مراغه (افرازه رود)، چاپ دوم، تهران: اوحدي.
نصرت‌اله، مشكوتي، (1349)، بناهاي تاريخي و اماكن باستاني ايران، اولين نشريه سازمان ملي حفاظت آثار باستاني ايران.
همتي ارقون ، توحيد، (1395)، سيرتحول و تطور كاشي و كاشي‌كاري در معماري اسلامي مراغه.
ورجاوند، پرويز ،(1366)، كاوش‌هاي رصدخانه مراغه، تهران: اميركبير.