مدل نمونه‌برداری بینومیال برای تسهیل پایش جمعیت شته Schizaphis graminum (Rondani) در مزارع سورگوم جارویی منطقه میانه
الموضوعات : بوم شناسی گیاهان زراعیشهرام شاهرخی خانقاه 1 , حبیب اله خدابنده 2
1 - موسسة تحقیقات گیاه‌پزشکی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
2 - کارشناس ارشد حشره شناسی کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد میانه
الکلمات المفتاحية: تخمین جمعیت, توزیع فضایی, ردیابی, شته برگ ذرت, مدیریت تلفیقی آفات,
ملخص المقالة :
چکیده این پژوهش به منظور ارایه مدل نمونه‌برداری بینومیال (وجود – عدم وجود) برای صرفه‌جویی در زمان تعیین تراکم جمعیت شته Schizaphis graminum (Rondani)در مزارع سورگوم جارویی منطقه میانه انجام شد. برای این منظور هر سه روز یک‌بار با بازدید تعداد 50 ساقه سورگوم جارویی از جمعیت شته نمونه‌برداری شد و میانگین و واریانس جمعیت در هر تاریخ نمونه‌برداری برای تخمین پارامتر‌های پراکنش فضایی مورد استفاده قرار گرفت. در ادامه، از پارامتر‌های قانون نمایی تیلور برای تهیه مدل‌های نمونه‌برداری بینومیال در دو سطح دقت 10 و 25% استفاده شد. توزیع فضایی شته S. graminum در مزرعه به صورت تجمعی بوده و میانگین جمعیت آن در تاریخ‌های مختلف نمونه‌برداری از 14/0 تا 45/25 عدد در هر ساقه متغیر بود. مقایسه مدل‌های نمونه‌برداری تهیه شده نشان داد که با کاهش سطح دقت از 25 به 10%، اندازه نمونه مورد نیاز برای تخمین جمعیت شته در مدل نمونه‌برداری بینومیال به‌طور قابل توجهی افزایش یافت. بنابراین، مدل نمونه‌برداری بینومیال در سطح دقت 10% بسیار وقت‌گیر بوده و برای تخمین تراکم جمعیت شته مناسب نبود. با این وجود، مدل نمونه‌برداری در سطح دقت 25% در مقایسه با اندازه نمونه ثابت باعث کاهش اندازه نمونه لازم برای پایش جمعیت شته شد. در مجموع، استفاده از مدل نمونه‌برداری بینومیال در سطح دقت 25% (سطح دقت قابل قبول در برنامه‌های مدیریت آفات) می‌تواند زمان نمونه‌برداری را نسبت به روش اندازه نمونه ثابت کاهش داده و برای تخمین جمعیت این آفت در برنامه مدیریت تلفیقی آن در مزارع سورگوم جارویی میانه توصیه می‌شود.
