عوامل مؤثر بر پایداری نظام کشت گندم در شهرستان گرگان

الموضوعات : بوم شناسی گیاهان زراعی

محمدمهدی میرزایی ¹ (دانش آموخته رشته مدیریت کشاورزی)
زهرا اردکانی ² (دانشگاه آزاد اسلامی، قائم‌شهر)

تاريخ الإرسال : 07 الجمعة , ذو القعدة, 1439 تاريخ التأكيد : 04 الثلاثاء , شعبان, 1440 تاريخ الإصدار : 17 الأربعاء , رمضان, 1440

الکلمات المفتاحية:  کشاورزی پایدار,  تناوب‌زراعی,  حفاظت منابع,  مالکیت زمین,  مدیریت منابع,

ملخص المقالة :

پایداری در نظام‌های کشت گندم به مؤلفه‌های متعددی بستگی دارد. پژوهش‌ حاضر با هدف شناخت و تحلیل مؤلفه‌های پایداری نظام کشت گندم در شهرستان گرگان انجام شد. جامعه آماری شامل کشاورزان گندمکار گرگان بود. حجم نمونه از طریق فرمول کوکران برآورد و نمونه ها به‌روش نمونه‌گیری تصادفی انتخاب و در نهایت 190 پرسشنامه تکمیل گردید. روایی پرسشنامه‌ از طریق صاحب‌نظران توسعه کشاورزی تأیید و پایایی گویه‌های پرسشنامه با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ 806/0 به دست آمد. برای تحلیل داده‌ها از روش تحلیل عاملی استفاده و تجزیه و تحلیل در دو بخش توصیفی و تحلیلی انجام شد. بین متغیرهای اصلی نظیر سطح‌ زیرکشت گندم، مدیریت تلفیقی آفات و اصلاح اراضی، استفاده ‌از بذور اصلاح شده، تعداد دفعات مراجعه به مراکز ترویجی، سطح دانش کشاورزی پایدار، رضایت شغلی از کار کشاورزی، سود حاصل از کشت گندم، میزان عملکرد گندم در هکتار و مؤلفه‌های پایداری نظام کشت گندم همبستگی مثبت و معنی داری وجود داشت. در مجموع، پنج عامل اکولوژیکی- زراعی، عملیات زراعی پایدارمحور، حمایت های خدماتی- ترویجی، وضعیت اجتماعی- مشارکتی و عامل اقتصادی که مجموعاً 21 متغیر را دربرمی گرفت، حدود 74% از واریانس عوامل پایداری نظام کشت گندم در شهرستان‌ گرگان را تبیین نمود. بهبود مدیریت منابع روستایی، گسترش فعالیت‌های تعاونی و مشارکتی کشاورزی، دانش بومی کشاورزان، سیاست‌گذاری‌هایی از جانب برنامه‌ریزان ترویجی و کاهش هزینه‌های تولید در فرآیند بهره‌برداری می‌تواند نقش مؤثری در بهبود فرآیند پایدارسازی کشاورزی داشته باشد.

المصادر:

Adeli Sardoie M, Hayati B, Zarifian Sh, Hosseini Nasab SD, Mohammad Rezaie R (2011) Comparison of sustainable agriculture of practices in vegetables of Jiroft county (case study: onions, potatos and tomatos). Journal of Agricultural Science and Sustainable Production 21(1): 15-28. ]in Persian with English abstract[

1. Afshari Z, Ajili A, Rezaei Moghaddam K (2015) Factors affecting men and women of cotton producers’ knowledge toward sustainable agriculture in Isfahan Province. Iranian Journal of Agricultural Economics and Development Research 45(4): 703-714. ]in Persian with English abstract[


2. Ahmad B, Chaudhry MA, Bajwa MA (2000) Prospects for low input sustainable agriculture in Pakistan. Progressive Farming 12(1): 67-70.


3. Ahmadpour A, Moradian M (2014) Factors affecting on canola farmers’ adoption of sustainable agriculture in Golestan province, Iran. Agroecology Journal 10(2): 1-10. [in Persian with English abstract[


4. Bigdeli A, Sedighi H (2010) A Study of the behavior of Qazvin province’s extension workers towards adoption of sustainable agricultural practices. Iranian Journal of Agricultural Economics and Development Research 41-2(3): 405-412. ]in Persian with English abstract[


5. Davoodi H, Maghsoudi T (2012) Analysis of potato growers’ knowledge about sustainable agriculture in Shushtar township. Iranian Journal of Agricultural Economics and Development Research 42(2): 265-274. ]in Persian with English abstract[


6. Hasanshahi H, Iravani H, Daneshvar Ameri Zh, Kalantari K (2016) Factors affecting the sustainability of Marvdasht plain agriculture systems. Agricultural Economics Research 8(30): 199-213. ]In Persian With English Abstract[


7. Hayat Gheibi F, Shahnooshi N, Mohammadzadeh R, Azarinfar Y (2009) Study of wheat supply reaction model in Iran. Agricultural Economics Research 1(2): 91-107.


8. Hooman HA (2002) Multivariate data Analysis in Scientific research. Parsa Publications: Tehran. [in Persian]


9. Kalantari Kh, Asadi A, Shabanali Fami H, Arabiun A (2010) Analyzing sustainability factors of wheat cultivation systems in Fars province. Journal of Agricultural Economics and Development (Agriculture Sciences and Technology) 24(2): 169-176. ]in Persian with English abstract[


10. Kalantari Kh (2013) Data processing and analysis in socio -economic research. Sharif Publications, Tehran .[in Persian]


11. Kamkar B, Mahdavi Damghani A (2009) Principles of sustainable agriculture: Jahade Daneshgahi of Ferdowsi University of Mashhad). ]in Persian with English abstract[


12. Karami E, Hayati D (1998) Sustainable versus conventional agriculture: Measurement of attitudes. Journal of Agricultural Sciences and Natural Resources 2 (1): 1-18.


13. Khayati M, Aliabadi V, Sedighi H (2016) Role of socio-economic factors on Tehran wheat growers’ sustainable agriculture knowledge, Iran. Journal of Agricultural Education Administration Research 8(38): 112-121. ]in Persian with English abstract [


14. Koocheki A, Khiabani H (1996) Sustainable Agriculture. Ferdowsi University of Mashhad Press: Mashhad. [in Persian]


15. Lashgarara F, Asadi A (2008) An analysis of factors influencing Lorestan province^’s farmers’ adoption of sustainable agriculture. Iranian Journal of Agricultural Sciences 39-2(1): 97-104. ]in Persian with English abstract [


16. Mahboobi M, Ahmadigorji H (2017) The environmental attitude and using chemical toxins among rice growers (case study: Esfivard-Shoorab rural district, Sari county). Journal of Human and Environment 15(2): 93-105.]in Persian with English abstract[


17. Momeni M, Gayumi A (2007) Statistical Analysis Using SPSS. Ketab-No Publication: Tehran [in Persian].


18. Momeni M, Gayumi A (2013) Statistical analysis Using SPSS Ketab-No Publication: Tehran [in Persian].


19. Momenpour Y, Sedighi H, Choobchian Sh (2017) Structural analysis role of educational-extension and psychological components on environmental behavior of wheat growers in west Azerbaijan province, Iran (case Study: Bukan county). Journal of Agricultural Extension and Education Research 9(4): 27-39. [in Persian with English abstract]


20. Nabizadeh S, Mahboobi MR, Abdollahzadeh G (2015) Assessing the sustainability of farm-land management in the eastern Azerbaijan province (case study: Malekan county). Journal of Rural Development Strategies, 2(2): 171-188. ]in Persian with English abstract [


21. Noorollah Noorivandi A (2018) The role of educational and extension programs on the use of environmental pollutants in vegetable and summer crop farmers in Shoushtar township. Journal of Agricultural Education Administration Research 9(43): 59-72. ]in Persian with English abstract [


22. Ommani AR (2010) Analyzing affected factors on sustainable on-farm water resources management in Modaress watershed of Khuzestan province. Watershed Management Researches Journal (Pajouhesh & Sazandegi) 23(3): 27-34. ]in Persian with English abstract [


23. Saei R (2017) Factors affecting on agricultural development (the sub-sector of agronomy) in Malekan county. Agricultural Economic and Development 25(99): 103-124. ]in Persian with English abstract [


24. Sarai S, Afrakhteh H (2018) Sustainability of Guilan rice fields and its effective factors (case: Rasht city).Agricultural Extension and Education Research 10(4): 57-68. ]in Persian with English abstract [


25. Sharma LK, Chandargi DM, Khurana GS (2002) Farmers characteristics and adoption of kharif maize technology. Indian Journal of Extension Education 38(102): 88-89.


26. Soltani SH, Alikhani A (2014) Socio-economic factors affecting the adoption of organic farming in Iran. Proceedings of the 2^nd National Congress of Organic Farming. Ardebil, Ardebil University researcher, Iran. [in Persian with English abstract]


27. D’Souza G, Cyphers D, Phipps T, (1993) Factors affecting the adoption of sustainable agricultural                                 practices. Agricultural and Resource Economics Review 22(2):159-165.


28. Zare Chahuki MA (2010) Data Analysis in Natural Resources research with SPSS Software. Academic Center of Education Culture and Research-Tehran Branch: Tehran. Iran. [in Persian]