الگوی بهینه بهره برداران چغندر قند کار منطقه اقلید در شرایط توأم با محدودیت آب و ریسک
الموضوعات : بوم شناسی گیاهان زراعیفردین بوستانی 1 , حمید محمدی 2
1 - عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی مرودشت
2 - عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی جهرم
الکلمات المفتاحية: ریسک, آب, استان فارس, چغندرقند, الگوی کشت بهینه,
ملخص المقالة :
هدف اصلی این مطالعه تدوین الگوی بهینه بهره برداران چغندرکار اقلید (استان فارس) و هم چنین بررسی اهمیت چغندرقند در الگوی کشت آن ها بود. با توجه به اثرگذاری مسأله ی ریسک بر تصمیم تولیدکنندگان، دو منشأ ریسک قیمت و عملکرد نیز در تدوین الگو دخالت داده شدند. هم چنین با استفاده از قابلیت تکنیک برنامه ریزی چند هدفی، مسأله ی کاهش استفاده از آب نیز به سایر اهداف اضافه شد. یافته ها نشان داد که تفاوت بازدهی الگوی فعلی با الگوی بهینه تنها 7 درصد است، اما از نظر ترکیب محصول میان آن ها تفاوت وجود دارد. به این ترتیب که در الگوی فعلی 8/3 هکتار از سطح زیرکشت بهره بردار نماینده با 8/6 هکتار به چغندرقند اختصاص دارد در حالی که در الگوی بهینه این مقدار به 2/0 هکتار کاهش می یابد. به طور کلی در الگوهای ارایه شده، ترکیب محصول از چغندرقند و گندم به نفع لوبیا تغییر می یابد. این تغییر افزون بر هدف تأمین بازدهی فعلی بهرهججبرداران، هدف کاهش مصرف آب تا 33 درصد سطح مصرف فعلی را نیز تأمین می کند. یافته ها نشان داد که بهره برداران در تدوین الگوی کشت خود عمدتاً به ریسک قیمت توجه دارند. هم چنین مشخص گردید که ناکارایی چغندرقند در استفاده از نهاده ی محدود کننده ی آب باعث کاهش اولویت آن در الگوی کشت گردیده است.
1- بیات، پ. 1378. عنوان تعیین الگوی بهینه کشت با بهره‌برداری تلفیقی از منابع آب سطحی و زیرزمینی: مطالعه موردی دشت برازجان، پایاننامه کارشناسی ارشد اقتصاد کشاورزی، دانشگاه شیراز.
2- بی نام. 1381. سالنامه آماری استان فارس. سازمان مدیریت و برنامهریزی فارس.
3- ترکمانی، ج. 1375. استفاده از برنامهریزی توأم با ریسک در تعیین کارایی بهره برداران کشاورزی، مجله علوم کشاورزی ایران، شماره 27.
4- ترکمانی، ج. و ع. کلایی. 1378. تأثیر ریسک بر الگوی بهینه بهره‌برداران کشاورزی: مقایسه روش‌های برنامهریزی توأم با ریسک موتاد و تارگت موتاد. فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال هفتم، شماره 25، ص28-7.
5- ترکمانی، ج. و ر. صداقت. 1378. تعیین الگوی بهینه تلفیق باغداری و زراعت: کاربرد روش مدل‌سازی ایجاد گزینه‌ها. فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال هفتم، شماره 28، ص34- 7.
6- چیذری، ا. و خ. ع. قاسمی 1378. کاربرد برنامهریزی ریاضی در الگوی بهینه کشت محصولات زراعی. فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال هفتم، شماره 28، ص 76-61.
7- کرامت‌زاده، ع.، ا. ح.چیذری، و ح. موسوی. 1384. مدیریت منابع آبی از طریق تخصیص بهینه آّب بین اراضی زیرسدها؛ مطالعه موردی سد بازرو شیروان، مجموعه مقالات پنجمین کنفرانس اقتصاد کشاورزی ایران، دانشگاه سیستان و بلوچستان.
8- گزین، م. ر. 1381. بررسی رابطه متقابل میان صنعت و کشاورزی: مطالعه موردی صنعت قند وشکر. پایاننامه کارشناسی ارشد. دانشگاه زابل.
9- محمدی، ح. ف. کفیلزاده، س. پیشبین، م. ترابی، و ع. عامری 1385. تحلیل مالی طرحهای سرمایهگذاری تولید و اثرهای ریسک عوامل تولید بر فرآوری شیلات در استان فارس. فصلنامه بیمه و کشاورزی. شماره 11: 106-69.
10- محمدیان، م. ا. ح. چیذری، و س. ا. مرتضوی 1384. تأثیر کنترل ریسک قیمتی برنج در شرایط بورس کالا بر الگوی کشت بهینه: مطالعه موردی استان گلستان منطقه گنبد- مینودشت. فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال سیزدهم، شماره 49، ص 194-168.
11- نقشینهفرد، م. ح. محمدی، خ. قادری، م. یاعلی، ع. اجرایی و س. پیشبین 1385. کاربرد مدلهای برنامهریزی ریسکی در تعیین الگوی بهینه محصولات زراعی و باغی استان فارس. فصلنامه بیمه و کشاورزی. شماره 12: 128-109.
12- Burton, R. O., J. S.Gidley, B. S. Baker and K. J. Red-Wilson. 1987. Nearly optimal programming solutions: Some conceptual issues and a farm management application. American Journal of Agricultural Economics, 69: 813-818
13- Doppler,W., A. Z. Salman, E. K. Al-Karablieh and H. P. Wolf. 2002. The impact of water price strategies on the allocation of irrigation water: The case of the Jordan Valley. Agricultural Water Management, (55):171-182.
14- Francisco, S. R. and Mubarik, A. 2006. Resource allocation trade-offs in Manila's peri-urban vegetable production systems: An application of multiple objective programming. Agric. Sys. 87, 147–168.
15- Kumar, B. 1995. Trade-off Between Return and Risk in Farm Planning: MOTAD and Target MOTAD Approach. Indian Journal of Agricultural Economics, 50: 193-199.
16- Raju, K.S. and D. N. Kumar. 1999. Multicriterion decision making in irrigation planning. Agricultural System, 62: 117–129.
17- Suresh, K. R. and P. P. Mujumdar. 2004. A fuzzy risk approach for performance evaluation of an irrigation reservoir system. Agricultural Water Management, 69: 159-177.
18- Willis, C. and M. S. Willis. 1993. Multiple criteria and nearly optimal solutions in greenhouse management. Agricultural System, 41: 289-303.
_||_