تاثیر تنش شوری بر توراث و نحوه عمل ژن‌ها در برخی صفات فیزیولوژیکی گیاه جو (Hordeum vulgare L.)

الموضوعات : بوم شناسی گیاهان زراعی

سیاوش صلحی اندراب ¹ (گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران)
ورهرام رشیدی ² (گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران)
حسین شهبازی ³ (گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران)
فرهاد فرح وش ⁴ (گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران)
علیرضا احمدزاده ⁵ (گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران)

تاريخ الإرسال : 05 الأحد , ربيع الثاني, 1444 تاريخ التأكيد : 05 الأحد , ربيع الثاني, 1444 تاريخ الإصدار : 09 الأربعاء , رمضان, 1442

الکلمات المفتاحية: تنش شوری, جو, وراثت پذیری, صفات فیزیولوژیکی, دی آلل,

ملخص المقالة :

به منظور تعیین وراثت‌پذیری برخی صفات فیزیولوژیکی تحت تنش شوری در ارقام جو، یک تلاقی دی آلل 7×7 یکطرفه در سال 1396- 1395 در دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل، انجام شد. بذور F1 حاصل به همراه والدین در یک آزمایش گلدانی در گلخانه و در شرایط بدون تنش (شاهد) و تنش شوری 8 و 12 دسی زیمنس بر متر، کاشته شدند. بعد از اعمال تنش شوری، صفاتی نظیر شاخص کلروفیل برگ، پارامترهای فلورسانس کلروفیل و هدایت روزنه ای، اندازه گیری شدند. وراثت‌پذیری خصوصی صفات از 16/0 تا 54/0 متغیر بود، در حالیکه وراثت‌پذیری عمومی صفات، بالا بوده و از 70/0 تا 87/0 متغیر بود. درجه متوسط غالبیت در تمام موارد بزرگتر از یک بود که حاکی از کنترل صفات توسط اثرات فوق غالبیت است. ضریب همبستگی بین میانگین والدین و جهت غالبیت نشان داد در صفت هدایت روزنه‌ای، آلل‌های غالب باعث افزایش مقدار صفات مذکور می شوند. در حالیکه در بقیه صفات، چنین رابطه‌ای مشاهده نگردید. بر اساس اثرات قابلیت ترکیب عمومی (GCA) می‌توان نتیجه گرفت که والدین افضل، ریحان و صحرا، آلل‌های مطلوبی برای هدایت روزنه‌ای دارند. ارقام افضل، نصرت، و یوسف، آلل‌های مطلوبی برای محتوی کلروفیل داشتند و ارقام افضل، نصرت، والفجر و کویر، آالل‌های مناسبی برای فلورسانس کلروفیل دارا بودند. با توجه به اینکه هدایت روزنه‌ای در بین صفات، بیشترین وراثت‌پذیری خصوصی را داشته و با توجه به سرعت بالای غربالگری توسط دستگاه‌های هدایت‌سنج و توان عملیاتی بالا، می‌توان از این صفت در گزینش تحمل به شوری در نسل‌های اولیه اصلاحی جو استفاده کرد