استخراج ترکیبات زیست فعال و ارزیابی فعالیت آنتی‌اکسیدانی گیاه گل گاو زبان (Echium amoenum)

الموضوعات : اکوفیزیولوژی و فیتوشیمی گیاهان دارویی و معطر

سیمین عربی ¹ (استادیار گروه شیمی، واحد صفادشت، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
عسل فرخ اسلاملو ² (دانشجوی کارشناسی ارشد زیست سلولی و مولکولی ، دانشکده علوم نوین، واحد علوم پزشکی تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
زهرا عزت پورقدیم ³ (دانشجوی کارشناسی ارشد شیمی- نانوشیمی، دانشکده شیمی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران)
سروناز مقصودی ⁴ (دانشجوی کارشناسی ارشد شیمی-شیمی دارویی، دانشکده شیمی دارویی، واحد علوم پزشکی تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)

تاريخ الإرسال : 27 الأحد , ربيع الأول, 1444 تاريخ التأكيد : 25 السبت , ربيع الثاني, 1444 تاريخ الإصدار : 27 الأحد , ربيع الأول, 1444

الکلمات المفتاحية: ترکیبات فنولی, استخراج, فعالیت آنتی‌اکسیدانی, گل گاوزبان,

ملخص المقالة :

گیاهان دارویی منابع پتانسیلی از آنتی اکسیدان های طبیعی هستند و ترکیبات آنتی اکسیداتیو گوناگونی برای خنثی کردن گونه های اکسیژن واکنش پذیر تولید می کنند. مصرف این ترکیبات سبب کاهش شیوع بسیاری از بیماری های مزمن می شود. گل گاو زبان یکی از مهمترین گونه های خانواده بوراژیناسه است. این پژوهش، به منظور اندازه گیری میزان فنول و فلاونوئید کل و فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره های گوناگون گل گاو زبان از منطقه کلاردشت در هرباریوم مؤسسه تحقیقاتی جنگلها و مراتع انجام شد. در پژوهش حاضر، استخراج ترکیبات فنولی بخش های هوایی گیاه با حلال های استون و اتانول در سه غلظت (خالص، 50 و 75 درصد) انجام شد. مقدار فنول کل عصاره ها با روش فولین-سیوکالتیو، فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره ها توسط آزمون مهار رادیکال های آزاد DPPH و قدرت احیا کنندگی در مقایسه با BHT و اسکوربیک اسید سنجش شد. بیشترین میزان فنول کل در همه عصاره ها، در غلظت 50 درصد بدست آمد، به طوری که میزان فنول کل عصاره های استونی و اتانولی به ترتیب 9/82 و 3/77 میلی گرم گالیک اسید بر گرم عصاره بود (p ≤ 0.05). عصاره ها فعالیت آنتی اکسیدانی وابسته به غلظت نشان دادند. در بین عصاره های فنولی، عصاره استونی بالاترین فعالیت ضد رادیکالی و آنتی اکسیدانی را داشت. افزایش فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره گل گاوزبان را می توان به مقادیر بالای ترکیبات فنولی و فلاونوئیدی نسبت داد. بنابراین این گیاه به عنوان منبع بالقوه ای از ترکیبات فنولی و آنتی اکسیدان های طبیعی معرفی می گردد که می توان از عصاره آن در صنایع غذایی برای جلوگیری از فساد اکسیداتیو مواد غذایی بهره برد.

المصادر:

Abed, A., Vaseghi, G., Jafari, E., Fattahian, E., Babhadiashar, N. and Abed, M. 2014. Echium Amoenum Fisch et mey: A review on its pharmacological and medicinal properties. Asian Journal of Medical and Pharmaceutical Researches, 4(4): 21-3.

Ahmadi, F., Kadivar, M. and Shahedi, M. 2007. Antioxidant activity of Kelussia odoratissima Mozaff. in model and food systems. Food Chemistry, 105:57-64. DOI: https://doi.org/10.1016/j.foodchem.2007.03.056

Aktumsek, A., Zengin, G., Guler, G.O., Cakmak, Y.S. and Duran, A. 2013. Antioxidant potentials and anticholinesterase activities of methanolic and aqueous extracts of three endemic Centaurea L. species. Food and Chemical Toxicology, 55: 290-296. DOI: https://doi.org/10.1016/j.fct.2013.01.018

Arabshahi-Delouee, S. and Urooj, A. 2007. Antioxidant properties of various solvent extracts of mulberry (Morus indica L.) leaves. Food Chemistry, 102: 1233-1240. DOI: 10.1016/j.foodchem.2006.07.013

Bahadori, M.B., Asghari, B., Dinparast, L., Zengin, G., Sarikurkcu, C. and Mohammadi, M. 2017. Salvia nemorosa L.: a novel source of bioactive agents with functional connections. LWT- Food Science and Technology, 75: 42-50. DOI: 10.1016/j.lwt.2016.08.048

Chang, C., Yang, M., Wen, H. and Chern, J. 2002. Estimation of total flavonoid content in propolis by two complementary colorimetric methods. Food and Drug Analysis, 10: 178-182. DOI: https://doi.org/10.38212/ 2224-6614.2748

Chaouche, T.M., Haddouchi, F., Ksouri, R. and Atik-Bekkara, F. 2014. Evaluation of antioxidant activity of hydromethanolic extracts of some medicinal species from South Algeria. Journal of the Chinese Medical Association, 77: 302–307. DOI: 10.1016/j.jcma.2014.01.009

Chen, Z., Bertin, R. and Froldi, G. 2013. EC50 estimation of antioxidant activity in DPPH assay using several statistical programs. Food Chemistry, 138: 414-420. DOI: https://doi.org/10.1016/j.foodchem.2012.11.001

Chirinos, R., Rogez, H., Campos, D., Pedreschi, R. and Larondelle, Y. 2007. Optimization of extraction conditions of antioxidant phenolic compounds from mashua (Tropaeolum tuberosum Ruiz and Pavon). Separation and Purification Technology, 55: 217-225. DOI: https://doi.org/10.1016/j.seppur.2006.12.005

Delorme, P., Jay, M. and Ferry, S. 1977. Phytochemical inventory of indigenous Boraginaceae: study of alkaloids and polyphenolic compounds (anthocyanic and flavonic compounds). Plantes Medicinales et Phytotherapie, 11(1): 5-11.

Ebrahimzadeh, M.A., Nabavi, S.F. and Nabavi, S.M. 2009. Antioxidant activity of leaves and inflorescence of Eryngium Caucasicum Trautv at flowering stage. Pharmacognocy Research, 1(6): 435-439.

Fukumoto, L.R. and Mazza, G. 2000. Assessing antioxidant and prooxidant activities of phenolic compounds. Agricultural Food Chemistry, 48(8): 3597-604. DOI: https://doi.org/10.1021/jf000220w

Jayaprakash, G.K., Singh, R.P. and Sakariah, K.K., 2001. Antioxidant activity of grape seed (Vitis vinifera) extracts on peroxidation models invitro. Agricultural Food Chemistry, 73(3): 285-290. DOI: https://doi.org/10.1016/s 0308-8146(00)00298-3 

Heidari, M.R., Mandegary, A., Hosseini, A. and Vahedian, M. 2006. Anticonvulsant effect of methanolic extract of Echium amoenum Fisch and C.A. Mey. against seizure induced by picrotoxin in mice. Pakistan Journal of Biological Sciences, 9: 772-776. DOI: 10.3923/pjbs.2006.772.776

Kulisic, T., Radonic, A., Katalinic, V. and Milosa, M. 2004. Use of different methods for testing antioxidative activity of oregano essential oil, Food Chemistry, 85: 633-640. DOI: https://doi.org/10.1016/j.foodchem.2003. 07.024

Lester, G., Lewers, K., Medina, M.B. and Saftner, R.A. 2012. Comparative analysis of strawberry total phenolics via Fast Blue BB vs. Folin–Ciocalteu: Assay interference by ascorbic acid. Food Composition and Analysis, 27: 102-107. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jfca.2012.05.003

Mirzaei, A., Akbartabar, M., Sadeghi, H. and Sharifi, B. 2010. The antioxidant activities and total phenolic of artemisia martima, Achillea Millefolium and Matricaria Recutica. Armaghane-danesh, 15(3): 243-252. )In Persian(

Mishra, K., Ojha, H. and Kumar Chaudhury, N. 2012. Estimation of antiradical properties of antioxidants using DPPH assay: A critical review and results. Food Chemistry, 130: 1036-1043. DOI: 10.1016/j.foodchem.2011. 07.127

Mok, S.Y., Choi, M.J., Kim, J., Cho, E.J. and Lee, S. 2012. Antioxidant activity of the methanolic extract of the newly generated vegetable, baemuchae (xBrassicoraphanus). Food and Chemical Toxicology, 50: 848-853. DOI: https://doi.org/10.1016/j.fct.2012.01.006

Naseri, N., Kalantar, K. and Amirghofran, Z. 2018. Anti-inflammatory activity of Echium amoenum extract on macrophages mediated by inhibition of inflammatory mediators and cytokines expression. Research in Pharmaceutical Sciences, 13(1): 73-81. DOI: 10.4103/1735-5362.220970

Nazari, S., Nazarnezhad, N.J. and Ebrahimzadeh, M.A. 2013. Evaluation of antioxidant properties and total phenolic and flavonoids content of Eucalyptus camaldulensis and Pinus sylvestris bark. Iranian Journal of Wood and Paper Science Research, 28(3): 522-533. )In Persian(

Noguchi, N. and Niki, E. 2000. Phenolic antioxidants: A rationale for design and evaluation of novel antioxidant drug for atherosclerosis. Free Radical Biology and Medicine, 28(10): 1538-1546. DOI: https://doi.org/ 10.1016/S0891-5849(00)00256-2

Ordone, A.A.L., Gomez, J.D. and Vattuone, M.A. 2008. Antioxidant activities of Sechium edule (Jacq.) swartz extracts. Food Chemistry, 97: 452-458. DOI: 10.1016/j.foodchem.2005.05.024

Pilerood, S.A. and Prakash, J. 2014. Evaluation of nutritional composition and antioxidant activity of Borage (Echium amoenum) and Valerian (Valerian officinalis). Food Science and Technology, 51: 845-854. DOI: 10.1007/s13197-011-0573-z

Pokorny, J. 2007. Are natural antioxidants better and safer than synthetic antioxidant? European Journal of Lipid Science and Technology, 109: 629-642. DOI: https://doi.org/10.1002/ejlt.200700064

Prevec, T., Šegatin, N., PoklarUlrih, N. and Cigig, B. 2013. DPPH assay of vegetable oils & model antioxidants in protic and aprotic solvents. Talanta, 109: 13-19. DOI: https://doi.org/10.1016/j.talanta.2013.03.046

Rakic, S., Petrovic, S., Kukic, J., Jadranin, M., Tesevic, V. and Povrenovic, D. 2007. Influence of thermal treatment on phenolic compouds and antioxidant properties of oak acorns from Serbia. Food Chemistry, 104: 830-834. DOI: https://doi.org/10.1016/j.foodchem.2007.01.025

Ranjbar, A., Khorami, S., Safarabadi, M., Shahmoradi, A., Malekirad, A.A. and Vakilian, K. 2006. Antioxidant activity of Iranian Echium amoenum Fisch & CA Mey flower decoction in humans: a cross-sectional before/after clinical trial. Evidence-based Complementary and Alternative Medicine, 3: 469-473. DOI: https:// doi.org/10.1093/ecam/nel031

Salmanian, S.H., Sadeghi Mahoonak, A.R., Alami, M. and Ghorbani, M. 2014. Evaluation of total phenolic, flavonoid, anthocyanin compounds, antibacterial and antioxidant activity of Hawthorn (Crataegus Elbursensis) fruit acetonic extract. Rafsanjan University of Medical Sciences, 13(1): 53-66. )In Persian(

Salmanian, S., Sadeghi Mahoonak A., Jamson, M. and Tabatabaee Amid, B. 2013. Identification and quantification of phenolic acids, radical scavenging activity and ferric reducing power of Eryngium caucasicum Trautv. ethanolic and methanolic extracts. Research and Innovation in Food Science and Technology, 2(2): 193-204. )In Persian(

Sayyah, M., Boostani, H., Pakseresht, S. and Malaieri, A. 2009. Efficacy of aqueous extract of Echium amoenum in treatment of obsessive–compulsive disorder. Progress in Neuro-Psychopharmacology and Biological Psychiatry, 33: 1513-1516. DOI: https://doi.org/10.1016/j.pnpbp.2009.08.021

Sayyah, M., Sayyah, M. and Kamalinejad, M. 2006. A preliminary randomized double blind clinical trial on the efficacy of aqueous extract of Echium amoenum in the treatment of mild to moderate major depression. Progress in Neuro-Psychopharmacology and Biological Psychiatry, 30: 166-169. DOI: https://doi.org/10. 1016/j.pnpbp.2005.10.005

Shimada, K., Fujikawa, K., Yahara, K. and Nakamura, T. 1992. Antioxidative properties of xanthin on auto oxidation of soybean oil in cyclodextrin emulsion. Agricultural and Food Chemistry, 40: 945-948. DOI: https://doi.org/10.1021/jf00018a005

Singleton, V.L., Orthofer, R. and Lamuela-Raventos, R.M. 1999. Analysis of total phenols and other oxidation substrates and antioxidants by means of Folin–Ciocalteu reagent. Methods in Enzymology, 299: 152-178. DOI: https://doi.org/10.1016/S0076-6879(99)99017-1

Sun, L., Zhang, J., Lu, X., Zhang, L. and Zhang, Y. 2011. Evaluation to the antioxidant activity of total flavonoids extract from persimmon (Diospyros kaki L.) leaves. Food and Chemical Toxicology, 49: 2689-2696. DOI: 10. 1016/j.fct.2011.07.042

Suzuki, M., Watanabe, T., Miura, A., Harashima, E., Nakagawa, Y. and Tsuji, K. 2002. An extraction solvent optimum for analyzing polyphenol contents by Folin-Denis assay. Nippon Shokuhin Kagaku Kaishi, 49: 507-511. DOI: https://doi.org/10.1051/ocl/2020022

Valizadeh, H., Sonboli, A., Kordi, F.M., Dehghan, H. and Bahadori, M.B. 2015. Cytotoxicity, antioxidant activity and phenolic content of eight fern species from North of Iran. Pharmaceutical Sciences, 21: 18-24. DOI: 10.15171/PS.2015.12

Yen, G.C. and Chen, H.Y. 1995. Antioxidant activity of various tea extracts in relation to their antimutagenicity. agricultural and food chemistry, 43(1): 27-32. DOI: https://doi.org/10.1021/jf00049a007

Yildirim, A., Mavi, A. and Kara, A.A. 2001. Determination of antioxidant and antimicrobial activities of Rumex crispus L. extracts. Agricultural and Food Chemistry, 49: 4083-4089. DOI: https://doi.org/10.1021/jf0103572

Young, I.S. and Woodside , J.V. 2001. Antioxidants in health and disease. Clinical Pathology, 54(3): 176-186.

 DOI: 10.1136/jcp.54.3.176

Zarshenas, M., Dabaghian, F. and Moein, M. 2016. An overview on phytochemical and pharmacological aspects of Echium amoenum. The Natural Products, 6: 285-291. DOI: 10.2174/2210315506666160218232531

Zhang, Y., Yang, L., Zu, Y., Che, X., Wang, F. and Liu, F. 2010. Oxidative stability of sunflower oil supplemented with carnosic acid compared with synthetic antioxidants during accelerated storage. Food Chemistry, 118: 656-662. DOI: 10.1016/j.foodchem.2009.05.038